Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkеnt davlat
Download 4.08 Mb. Pdf ko'rish
|
Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tayanch soʻz va iboralar
- 1.1. “Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari” faniga kirish Kirish. Fanning maqsad va vazifalari.
4 1-modul. FOYDALI QAZILMA KONLARINI QIDIRISH VA RAZVEDKA QILISHNING NAZARIY ASOSLARI Modul boʻyicha reja: 1.1. “Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari” faniga kirish. 1.2. Qidirish va razvedka qilishning nazariy asoslari. Tayanch soʻz va iboralar: mineral resurslar, qidirish va razvedka qilish, geologiya-qidiruv ishlari ketma-ketligi, geologik nazariy asoslar, iqtisodiy nazariy asoslar, matematik nazariy asoslar, umumgeologik fanlar, qidirish va razvedka qilishning asosiy obyektlari, ma’danli provinsiya, ma’danli kamar, ma’danli maydon, foydali qazilma koni, ma’dan namoyoni, minerallashgan nuqta, tasniflash tamoyillari, geologik-iqtisodiy tasnif, genetik tasnif, formatsion tasnif. 1.1. “Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari” faniga kirish Kirish. Fanning maqsad va vazifalari. Oʻzbekiston Respublikasida xalq xoʻjaligining turli tarmoqlarida qoʻllaniladigan har xil turdagi ma’danli va noma’dan foydali qazilma turlari mavjud. XX asr davomida nodir, rangli, siyrak yer elementlari, radioaktiv va qora metallarning koʻplab konlari va istiqbolli ma’danlashuvlari aniqlangan. Shunga qaramasdan bularning ba’zi birlari bundan bir necha asrlar va hatto ming yillar oldin ajdodlarimiz tomonidan aniqlangan va foydalanib kelingan. Respublika mustaqilligining oxirgi oʻn yilligida geologiya xizmati xalq xoʻjaligining asosiy tarmoqlaridan biriga aylandi. Bugungi kunda Oʻzbekistonda 30 dan ortiq turdagi xomashyoni qamrab olgan 100 dan ortiq konlar razvedka qilingan. Oʻzbekiston Respublikasi oʻz hududining geologik oʻrganilganlik darajasi boʻyicha dunyoda oldingi oʻrinlardan birini egallaydi. Bularning hammasi geologlarning koʻp yillik samarali mehnatlari evaziga hosil boʻlgan. Respublika oʻzining bozor iqtisodiyotini qurayotgan bir paytda mineral xomashyo bazasini rivojlantirish juda ham zarurdir. Respublikamiz oltin va uran zaxiralari boʻyicha birinchi beshlikka, oltin, uran va mis qazib olishda birinchi oʻnlikda. MDH davlatlari ichida oltinning zaxirasi va qazib chiqarishda ikkinchi, kumush va mis boʻyicha uchunchi oʻrinni egallagan. Oltin, mis, kumush, rux, qoʻrgʻoshin, volfram, molibden kabi foydali qazilmalarning zaxiralarini razvedka qilishda koʻplab shaxtalar, 5 rudniklar, karyerlar va ikkita yirik Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlari xizmat koʻrsatib kelmoqdalar. Hozirgi kunda Respublika boʻyicha geologiya-qidiruv va razvedka ishlari Geologiya va mineral resurslar Davlat Qoʻmitasining ixtisoslashgan geologiya-qidiruv korxonalari tomonidan olib borilmoqda. Oʻzbekiston mustaqillikka erishgandan soʻng geologiya- qidiruv ishlarini oqilona va tejamkorlik bilan olib borish maqsadida mazkur ishlarni bosqichma-bosqich bajarishning quyidagi ketma-ketligi qabul qilingan: 1) regional geologik tadqiqotlar; 2) 1:50000 (yoki 1:25000) masshtabdagi davlat geologik xaritalash ishlari; 3) qidirish ishlari; 4) baholash ishlari; 5) razvedka qilish ishlari; 6) qoʻshimcha razvedka qilish ishlari; 7) ekspluatatsion razvedka qilish ishlari. Mukammal razvedka qilingan konlar davlat zaxiralari boʻyicha komissiya (DZK) tasdigʻidan oʻtsa, obyekt sifatida oʻzlashtirishga yoki sotishga tayyor hisoblanadi. «Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari» fani 5311700-“Foydali qazilma konlari geologiyasi, qidiruv va razvedkasi (qattiq qazilmalar)” yoʻnalishi boʻyicha umumgeologik fanlar blokiga kiradi va 6-semestrda oʻqitiladi. Fanni oʻqitishda barcha umumiy va maxsus geologik fanlardan olingan bilimlar asos boʻlib xizmat qiladi. Shuning uchun bu fan uchinchi kursda, yuqoridagi fanlardan keyin malakaviy amaliyotdan oldin oʻqitiladi. «Foydali qazilma konlarini qidirish va razvedka qilish asoslari» fanini oʻqitishdan maqsad konlarni qidirish va razvedka qilishning nazariy asoslarini va usullarini, foydali qazilma konlarining sanoat va genetik turlarini, geologiya qidiruv ishlari bosqichlarini, qidirish belgilari va mezonlarini, foydali qazilmalarni namunalash, foydali qazilma konlarini qidirish va razvedkasida texnik vositalarni qoʻllash va foydali qazilma konlari zaxiralarini hisoblashning turli usullarini oʻrganishdir. Download 4.08 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling