O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti biotexnologiya kafedrasi
-rasm. Nafas zanjirining tuzilishi
Download 0.81 Mb. Pdf ko'rish
|
O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta lim vazirligi q
|
3-rasm. Nafas zanjirining tuzilishi. 14 1-kompleks – NADN-degidrogenaza. Mitoxondriya ichki membranasi tarkibiga kirgan oqsil komplekslari ichidagi eng og‗iri bo‗lib, kamida 16 polipeptiddan tashkil topgan. Uning katta qismi struktura hosil qilish funksiyasini bajaradi. U FMN*Н 2 ga aylanadigan prostetik gruppa – FMN (флавинмононуклеотид) ishtirokida, NADN ni oksidlaydi. Ikkita elektronning FMN ga o‗tkazilishi, ikkita protonning matriksdan qamrab olinishi bilan boradi. Bir mol kompleks 14 dan 7 gacha temir-oltingugurt markazlariga (klasterlariga) ega bo‗lib, ular tarkibiga 16 dan 28 gacha temir atomlari hamda kislotaga sezgir oltingugurt atomlari kiradi. Har bir klasterda 2 yoki 4 temir atomlari uchraydi. Temir-oltingugurtli markazlar, juftlanmagan elektronga xos EPR spektrlarini namoyon etadi va har doim bir elektronli tashuvchi bo‗lib ishlaydi. Kompleks – 1 elektronlarning NADN (Е m = - 0,32 V) dan ubixinonga (Е m = + 0,1 V) o‗tkazilishini katalizlaydi. U protonlarni membrana orqali o‗tkazishga ham qodir. 2-kompleks. Bu kompleks tarkibiga kamida 4 ta polipeptid kiradi va ulardan ikkitasi (eng yirigi bo‗lib) FAD (flavinadenindinukleotid) bilan kovalent bog‗lanib, suksinatdegidrogenazani hosil qiladi. Polipeptidlarning kattasi ikkitadan, kichigi bittadan temir-oltingugurt klasterlarga ega. 2-kompleks tarkibiga suksinatdegidrogenazadan tashqari, yana sitoxrom b kirib, u ham boshqa sitoxrom gruppalari singari, nokovalent bog‗langan protogemga ega. Sitoxromlar ham bir elektronli tashuvchilar bo‗lib, 2-kompleks tarkibidagi sitoxrom b FAD bilan ekvimolyar nisbtada bo‗ladi. 2-kompleks elektronlarning suksinatdan (Е m = + 0,03 V) ubixinonga o‗tkazilishini katalizlaydi. Ubixinon elektronlarni 1- va 2-komplekslardan hamda yuqorida aytib o‗tilgan donorlardan qabul qilib, elektron tashuvchi zanjirda o‗ziga xos chorraha vazifasini bajaradi. Ubixinon redoks zanjirdagi tuban molekulyar komponentlardan bo‗lib, bir vaqtning o‗zida 2 ta elektron va 2 ta vodorodni o‗ziga biriktirib ubixinolga aylanadi. Ubixononni koferment Q (CoQ n ; UQ n ) deb ham atashadi. Hayvon hujayralarida odatda n=10, o‗simlik hujayralarida esa u, 9 yoki 10 ga teng. Ubixinonning roli haqida hozir ham turlicha fikr va mulohazalar, tortishuvlar 15 davom etib kelmoqda. Shu narsa ayonki, ubixinon, 1-, 2- va 3-komplekslarni ularga aloqador elektron tashuvchi zanjir tarmoqlari bilan bog‗lovchi zveno bo‗lib ishlaydi. Ubixinon protonlarni membrana orqali tashilishini amalga oshiradi. Bunday jarayonda uning birdaniga ikki marta ishtirok etishi ehtimoldan xoli emas. Download 0.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|