O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. S. Sayfutdinov, F. N. Xalimova mehmonxona xo‘jaligi infratuzilmasi

Tejamli kruizlar uncha katta bo‘lmagan eski namunadagi kemalarda, barcha 
qulayliklarga ega katta laynerlar bajariladi (misol uchun, «AZUR» va “Fedmenco”, 
Cruises, Topaz va “Emerald”, Tlomson kompaniyalari, Ukraina kemalarida). 
Klassik kruizlar xalqaro turizm bozorida ustunlikka ega bo‘lib, yo 
foydalanilayotgan kemalar yoki yangilari bilan bajariladi. Ular zamon talablariga 
javob beradigan dizayn va uskunalar bilan jihozlangan. Shinam va servis xizmati a’lo 
darajada: kayutalari keng, palubaga katta ochiq, hovuz, sport maydonlari, zal, 
go‘zallik saloni, magazinlar, tungi klublar va kazinolar bilan jihozlangan. Carnival 
Cruise Line klassik kruizlarni tashkil etadi, ular yoshlarga mo‘ljallangan. Norwegian 
Cruiisse Line – uy muhitini yaxshi ko‘ruvchilar va personal servisga mo‘ljallangan 
xizmat ko‘rsatadi. Klassik kruiz bilan Princese Cruise va Royal Caribblan 
kompaniyalari ham shug‘ullanadi (keyingisining ko‘pchilik laynerlari 5 yulduzli 
toifaga ega).
ayniqsa talab katta. Bu vaqt ichida turistlar biror marta ham mehmonxonalarni 
almashtirmasdan juda ko‘p joylarni tomosha qilishga ulgurishadi. Bunday kruizlar 
ayniqsa o‘rta va keksa yoshdagi kishilar uchun ko‘ngillidir:
ƒ
dengiz sayohatiga qaraganda, yer hamisha ko‘z o‘ngida; 
ƒ
dengiz kasalligidan holi. 
Germaniya, Buyukbritaniya va Gollandiya daryolari bo‘ylab kruiz dasturlarini 
bajaruvchi kemalar bir palubali va ikki palubali bo‘lib, teploxodlar maxsus qurilgan 
yoki ayrim hollarda o‘zyurar birjalar bilan ta’minlangan. Teploxodlarning 
xususiyatlari shundaki, ularning hammasi past bo‘lib, barcha qulayliklarga ega. 
Buning sababi shundaki, ko‘pchilik yo‘nalishda tor kanallar bo‘ylab o‘tadi, 
teploxodlar past ko‘priklar ostidan o‘tadi, kam suvli daryolarda bemalol suzadi. 
Shunga qarab, bunday kemalar sig‘imi uncha katta emas. Ammo ularning egalari o‘z 
kemalarini yanada shinam va qulay bo‘lishi uchun intiladilar, ularni barcha zarur 
narsalar bilan jihozlaydilar. Daryo kruizlari uchun ham bir yulduzli, ham lyuks 
klassdagi shinam teploxodlardan foydalaniladi. 
Daryo kruizlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri mijozlar bilan amalga oshiriladi. Kema 
egalari – firmalar yoki ijarachi firmalar turmahsulotlarni o‘z byurolari, yoki 
37 
ixtisoslashgan turistik agentliklar tarmog‘i orqali sotadilar (shu jumladan, avtobusda 
safarlari va safarni tashkil etuvchilar orqali). 
Daryo sayohati tarixiy joylar, yodgorliklar boshqa diqqatga sazovar joylar bilan 
tanishish maqsadida ekskursiyalar tashkil etish uchun keng foydalaniladi, 
davomiyligi 24 soatdan kam emas. Bunday reyslar odatda portfloti kemalari bilan 
amalga oshiriladi va shahar atrofi va shahar ichkarisidagi zonalarda o‘tkaziladi. 
Temza (London), Sena (Parij), Neva (Sankt-Peterburg) daryolari bo‘ylab 
ekskursiyalar bunga harakterli misol bo‘la oladi. Odatda suvda ekskursiya uncha 
katta bo‘lmagan sayr paroxodlarida amalga oshiriladi va ba’zan «daryo traivili» deb 
ataladi.