O'zbekiston tarixi
0 некоторых итогах и перспективах культурного строительства в УзССР
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
0 некоторых итогах и перспективах культурного строительства в УзССР. «Социалистическая наука и техника», 1934. № 5. S.9.361. 2 Исхаков Ф. Прошлое глазами историка. - Т.: 0‘zbekiston, 1990, 109-bet. 387 quyidagilami yozgandi: «Turkistonda xotin-qizlar institutini tashkil etish haqidagi dastlabki g„oya sobiq Turkiston general-gubematori... Duxovskiyga tegishlidir». Chor Rossiyasi davridayoq mustamlakachi bosqinchilar Toshkentda oliy o„quv yurti tashkil etishda qanday ulug„ saltanatchilik maqsadlami ko„zlaganliklarini jamoatchilikdan yashirib ham o„tirmaganlar. Jumladan taniqli sharqshunos va harbiy amaldor S.F.Oldenburg 1902-yilda yozgan «Saygondagi Uzoq Sharq fransuz maktabi» maqolasida Rossiya ham fransuzlar tajribasi asosida Sharqda oliy o„quv yurti tashkil etishi kerak, degan xulosalami ilgari suradi: «Toshkent esa, shu ilmiy maktab faoliyat ko„rsatish uchun juda qulay markaz boiishi mumkin. Bu ruslarga 0„rta Osiyo yerlarinigina emas, balki, Eron, Afg„oniston, Qashg„ar, Tibet va hatto Xitoy hamda Mo„g„ulistonni o„rganish imkonini beradi» 1 . Mustamlakachilar Toshkentda Oliy o„quv yurti ochishdan eng awalo o„z manfaatlarini qondirish, Turkiston boyliklarini mumkin qadar ko„proq va moiroq o„zlashtirishni o„ylaganlar. Rus injeneri G. Davidovning fikricha, Toshkentda oliy o„quv yurti ochilsa, u shuncha katta foyda keltiradi. U 1916-yil 27-sentabrda Rus imperatorligi geografiya jamiyatining Turkiston boiimi majlisida so„zlagan ma‟ruzasida bunday degan edi: «Turkiston qancha mukammal o„rganilsa, shuncha ko„p tuhfa beraveradi» 2 . 1917- yil fevral burjua-demokratik inqilobidan so„ng vujudga kelgan A.F.Kerenskiy boshliq muvaqqat hukumat ham birinchi kundan boshlab Toshkentda universitet tashkil etishga e‟tibomi qaratdi. Toshkent shahar dumasi universitet ochish talabnomasi bilan hukumatga murojaat qilish va bino qurish maqsadida 10 gektar bepul yer ajratish to„g„risida qaror qabul qildi. Toshkentda universitet ochish masalasiga yerli millatlaming ilg„or ziyolilari, xususan jadidlaming namoyandalari Munavvar qori Abdurashidxonov, Ubaydullaxo„ja Asadullaxo„jaev, Toshpoiatbek Norbo„tabekov, S.T.Asfandiyorov, Majidxon Jamolxonov va boshqalar jon kuydirib fidoyilik qildilar. Davr va zamon, Turkiston oikasida katta kuch bilan avj olib ketgan istiqlolchilik harakati, milliy uyg„onish buni talab qilayotgan edi. A.F.Kerenskiy hukumati hatto 1917-yil 4-oktabrda maxsus Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|