Озик-овкат товарлари сифат экспертизаси-дарслик doc

Barg ziravorlar 
Barg ziravorlarga Dafna bargi (lavroviy list) kiradi. Bu ziravor Qrimda va 
Kavkazda o‘sadigan asl dafnaning quritilgan bargidan iborat. Dafna bargi soya 
joyda quritilgandan keyin yashilroq rangli, quruq bargining uzunligi kamida 3 sm 
bo‘lishi kerak. Dafna birgi tarkibida 3 % gacha efir moyi bo‘lib, uning 30 foizini 
pinenon va 16 % ga yaqini spirtlar tashkil etadi. 
Yaxshi quritilgan Dafna bargi yashil rangda bo‘lib, egib ko‘rganda sinib 
ketmaydi. Uning ta’mi sal achchiqroq, hidi – xushbo‘y, yoqimli. Namlik dafna 
bargida 12 % dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Zamburug‘ va hasharotlar bilan 
zararlangan, begona hidlarga ega bo‘lgan dafna barglarining sotishga ruxsat 
etilmaydi. 
Dafna bargining asosiy iste’molchilari konserva sanoati hisoblanadi. 
Shuningdek, undan umumiy ovqatlanish korxonalarida va uyda har xil ta’omlar 
tayyorlashda keng foydalaniladi. 
www.sies.uz
Page 163 of 306 

---

164
Ildiz ziravorlar 
Eng ko‘p qo‘llaniladigan ildiz ziravorlardan biri zanjabil (imbir) hisoblanadi. 
Zanjabil ko‘p yillik o‘simlikning quritilgan ildiz poyalaridan iborat. Zanjabil 
asosan Hindiston, Xitoy, Yaponiya, Indoneziya, Afrika va boshqa mamlakatlarda 
o‘sadi. 
Tayyorlab olish usuliga qarab oq zanjabil va qora zanjabil bo‘ladi. Oq 
zanjabil yuvilib tozalangan ildizpoyani havoda va quyosh nurida quritib olinadi. 
Qora zanjabil esa ildizpoyani avval suda qaynatib, so‘ngra quritish yo‘li bilan 
olinadi. Qaynatilganda ildizpoyadagi kraxmal kleystrlanadi va qora rang hosil 
qiladi. Zanjabil tarkibida 1-3 % miqdorida efir moyi bo‘ladi. Uning achchiq ta’mi 
tarkibida fenolsimon modda gingerol (S
17
N
26
O
4
) borligi bilan izohlanadi. 
Zanjabil sotuvga ildizpoya bo‘lakchalari holida yoki yanchilgan tarzda 
chiqariladi. 
Yanchilgan zanjabil – bu o‘tkir zanjabil hidli, achchiq ta’mli, kulrang-sariq 
talqonsimon mahsulotdir. Efir moyining miqdori zanjabilda 1,5 % dan ortiq 
bo‘lmasligi talab etiladi. 
Mog‘or bosgan, qo‘lansa va boshqa begona hidlarga ega bo‘lgan zanjabil 
sotuvga chiqarilmasligi kerak. 
Chakana savdo tarmoqlariga zanjabil yanchilgan holda 10 g lik shisha 
probirkalarga, karton qutilarga qadoqlanib chiqariladi. Zanjabil unli qandolat 
mahsulotlari, liker-aroq mahsulotlari, kolbasalar ishlab chiqarishda keng 
qo‘llaniladi. 
Ba’zi 
mamlakatlarda 
zanjabildan 
pivoning 
ta’m 
va 
hid 
ko‘rsatkichlarini yaxshilashda ham foydalaniladi.