Педагогическая интеграция: методология, теория, технология : монография

"Tizim" atamasi integratsiyaga yaqin . V.P.Kuzminning so'zlariga ko'ra ­, "tizimli yondashuv yoki tizim tahlili haqida gap ketganda, integratsiyani qidiring" [229, p. 258]. Bu atamalar o'rtasidagi farqlarni ajratib ko'rsatishga to'sqinlik qilmaydi: integratsiyani jarayon sifatida tor talqin qilish bilan tizim tushunchasi ko'proq darajada butunning ob'ekt shaklini belgilaydi ­. Integratsiyani keng talqin qilgan holda, uning tizim bilan aloqasini binomial "jarayon - natija" ko'rinishida ko'rsatish juda shartli bo'lib ­, bu integratsiyaning protsessual va natijaviy jihatlarining birligi to'g'risida ilgari qilingan xulosadan kelib chiqadi.
Integrasiyaning semantik “qarindoshlari” ­“Fanlarning tarqalishi” tushunchalari – ayrim fanlarning boshqa fanlarga kirib borish jarayoni; "usullarning kengayishi (ko'chishi)" - ba'zi fanlar usullarining boshqalariga kirib borishi; "harakatchanlik" , ilmiy tizimlarning dinamizm darajasini ifodalovchi va boshqalar [369, 370].­
Integratsiya o'zaro bog'liqlik yoki o'zaro ta'sirning tarkibiy qismi rolini o'ynashi mumkin. Masalan, umumiy ta’lim va kasb-hunar ta’limi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik nazariyasi mazmunida integratsiya uning “jahati” va “darajasi”dir. Uslubiy ishlarda ­o'zaro bog'liqlik va o'zaro ta'sir tushunchalari bilan integratsion munosabatlar ko'pincha ­o'zaro almashinish printsipi asosida quriladi. Shunday qilib, jamoaviy monografiyalarning nomlariga qaramay, "Fanlar ularning munosabatlarida. Hikoya. Nazariya. Amaliyot” [291] va “Ijtimoiy, tabiiy va texnikaviy fanlarning o‘zaro ta’sirining metodologik muammolari ­” [270], integratsiya haqida so‘z boradi. Buni, xususan, fanlarning o'zaro bog'liqligi va o'zaro ta'siri jarayonlarini ochib beruvchi sof integratsiyalashgan mavzular va mavzular bir xil tartibdagi hodisalar sifatida taqdim etilgan ­bo'limlar tahlili dalolat beradi ­(masalan, "Falsafa va fanlar integratsiyasi", " Fanlarning o'zaro ta'siri umumiy ilmiy muammo sifatida").
Shunday qilib, sintetik masalalarni yechishning asosiy mantiqiy-uslubiy quroli sifatida «integratsiya» tushunchasining birlamchi tahlili ­quyidagilarni ko'rsatadi: integratsiya ­rivojlanishning bir paytlar bir-biridan ajralib turuvchi qismlarni bir butunga birlashtirish bilan bog'liq tomoni; bu borliq va bilishning barcha sohalarida sodir bo'ladigan yakkalikning bifurkatsiya jarayonlariga o'ziga xos reaksiya ­; birlikni tiklash sintezning tarkibiy qismlarini o'zgartirish, ularni yangi sifatlar bilan ta'minlash ­orqali amalga oshiriladi ­; bu o'zgarishlarning darajasi va intensivligi asosan integratsiya tarkibiy qismlarining ichki imkoniyatlari, shuningdek, faoliyat va rivojlanish chegaralarini belgilovchi maqsadlar bilan ­belgilanadi ­. Integrativ yaxlitlik ­ichki va tashqi aloqalarning boy diapazoni bilan tavsiflangan keng kontseptual maydonga, birlashtiruvchi polistrukturali tashkilotga ega.
turli sifatdagi hodisalar (integratsiya va parchalanish, differensiallanish ­va dedifferentsiyalanish, assimilyatsiya va dissimilyatsiya, induksiya ­va deduksiya, tortishish va itarish, kengayish va qisqarish, ­birlashish va universallashuv, koordinatsiya va diffuziya, yo‘qolib ketish va ko‘rinish va boshqalar).

2. 
   Pedagogik integratsiyani spetsifikatsiyalash muammolari va yo'llari
   
   
   
   

Pedagogik integratsiyani aniqlash muammosini hal qilmasdan turib , hissiy-konkretdan elementar abstraksiyaga o'tish ­o'z maqsadiga erisha olmaydi . ­Ushbu bo'limda ­pedagogik integratsiyaning o'ziga xosligini quyidagi yo'nalishlar bo'yicha aniqlashga harakat qilinadi: ­pedagogik integratsiyaning mohiyati va o'ziga xos xususiyatlarini aniqlash, uni bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan pedagogik tushunchalardan chegaralash ­va pedagogikadagi integratsiyaning kategorik holatini aniqlash.

1.