Pedagogika va psixologiya fakulteti pedagogika kafedrasi

Биринчидан, саволномалар жавоблари “ҳа” ѐки “йўқ” дейишга мўлжалланиши.
Иккинчидан, саволномалар “ишонмайман”, “билмайман”, “қийна-ламан” каби сўзларга мўлжалланмаслиги.
Учинчидан, саволномада кутилаѐтган жавоб аниқ ва равшан бўлиши, бошқа ташқи мезонлар билан ўлчанганда ўзини қайта тасдиқлаш мумкин бўлиши керак.
Тўртинчидан, олинган жавобларда битта тўғри жавоб кўзда тутилиб, унинг бошқа аналоги бўлмагани маъқул.
Бешинчидан, саволнома тўпламлари дарсликлардаги мавзу мазмунини ўз ичига олиб, стандарт талаблари доирасида бўлиши керак.
Олтинчидан, ҳар бир тест ўз ичига бештадан кам бўлмаган саволлардан иборат бўлиб, уларда айрим ҳолларда 2 та тўғри жавоб бўлиши мумкин.
Тест тузиш жараѐни, унинг илмий асосланганлиги, қайта ишланиши, такомиллаштирилиши бир қатор босқичларда амалга оширилади:
1) тест ўтказишнинг мақсадини аниқлаш, тест турини танлаш, уни тузишга ѐндашувни белгилаш;
2) ўрганилаѐтган мавзу мазмунини таҳлил этиш, унинг сифат кўрсатгичларини аниқлаб олиш;
3) тестнинг структурасини аниқлаш, топшириқларнинг жойлаштириш стратегиясини белгилаш;
4) тестни касбга мослаб ишлаб чиқиш, тестнинг саволнома ҳажмини ва унга сарфланадиган вақтни аниқлаш;
5) тестдан олдинги вазифаларни аниқлаштирш;
6) тест ва унинг топшириқларини танлаш, танланган стратегия асосида уларнинг орентировкасини, қийинлик даражасини, муаллифлик баҳосини белгилаб чиқиш.
7) тест олди топшириқ ва тестларнинг мазмунини экспертизадан ўтказиш;
8) тест олди топшириқлар шаклларининг экспертизаси;
9) экспертиза хулосаларини, топшириқ ва унинг мазмунини қайта ишлаш;
10) апробоциядан ўтказиладиган тестларнинг методикасини ишлаб чиқиш;
11) тестларни апробоциядан ўтказувчи инструкциялар ишлаб чиқиш;
12) тестларни апробоциядан ўтказиш;
13) эмпирик натижаларни тўплаш;
14) бажарилган тест натижаларини статик таҳлилдан ўтказиш;
15) тест саволномаларининг таҳлиллари асосида шарҳларни таҳлил қилиш ва бу орқали унинг сифатини ошириш;
16) топшириқлар шаклини, унинг мазмунини таҳлиллар асосида коррекциялаш, тестнинг осон ѐки қийинлик даражаси ҳамда берилган вақтни қайта кўриб чиқиб, уни оптималлаштириш.

XULOSA

Талабаларни диагностика қилишда ўспиринларнинг иккинчи даври хулққа, воқеликка баҳо берганда қатъиятлилик хусусияти билан фарқланишини инобатга олиш ўта муҳим. Талабанинг ҳар доим ҳам принципал бўла олмаслиги уларнинг хоҳишлари билан мавжуд имкониятнинг номутаносиблиги туфайли содир бўлади ва кўп ҳолларда катталар билан турли низоларнинг келиб чиқишига сабаб бўлади.

Юқорида айтилганлардан қатъий назар, ѐшларнинг олий ўқув юртларида ўқишлари ўз кучлари, қобилиятлари, ички имкониятлари ва уюштиришга умид ҳис-туйғуларини вужудга келтиради. Одатда талабалар 2-3 курсларда олий ўқув юрти ва мутахассисликни тўғри танлашгани ҳақида яна жиддий ўйлай бошлайдилар. Мазкур ѐш даврида ўзини бошқаришнинг таркибий қисмлари: ижодий тафаккур, муайян ҳаѐтий тажриба, ўзлаштирган билимларини тартибга солиш асосида ҳис-туйғулар, ахлоқий қадриятлар, қарашлар, ўзликни англаш ва барқарор эътиқод шаклланади. Талаба ҳукм ва хулоса чиқаргач, ўз хатти-ҳаракатида қатъий туриб уларни ҳимоя қилади ва ҳаѐтнинг турли соҳалари бўйича ҳар хил даражадаги кўникма ва малакаларга назарий билимлар, ижтимоий-психологик тушунчаларни амалий фаолиятга татбиқ этиш имкониятига эга бўлади.
Олий таълим тизимида педагогик диагностика ва коррекциялаш ишларини ташкиллаштиришда талабалар дуч келадиган қуйидаги қийинчиликларни инобатга олиш керак.