Polimerlarni qayta ishlash texnologiyasi fanidan ma`ruzalar matni

Ximiyaviy payvandlash
Ximiyaviy payvandlash - ulanadigan yuzalarning makromolekulalararo ximiyaviy boqlaniShni taShkil etiSh natijasida amalga oShiriladi. Bu usul termoplast
va reaktoplastlardan tayyorlangan detallarni payvandlaShda qo`llaniladi.
Termoplastlarni bu usul bilan payvandlaShda qo`Shimcha materiallar yoki ularsiz ham bajariSh mumkin. PayvandlaSh jarayoni chok hosil bo`ladigan xududga (zonaga) issiqlik beriSh orqali tezlaShtiriladi.
Orientirlangan PETF
plyonkalar quyidagicha payvandlanadi:
payvandlanadigan yuzaga atseton yoki benzindagi dikarbon kislotasi angidridi izomerining aralaShmasi surtiladi, so`ng plyonka taxlanib bosim ostida 180-2000S da qizdiriladi va 1-3 sekund uShlab turiladi. Bu vaqtda payvandlanadigan yuzada ximiyaviy boqlaniSh reaktsiyasi ruy beradi. SHunga o`xShaSh termoplastlarni ximiyaviy payvandlaShham misol bo`ladi va bunga misollar ko`p.
Reaktoplastlarning ximiyaviy payvandlaniShi
uning tarkibida detal
payvandlangandan so`ng qoladigan funktsional (ximiyaviy) guruhlar miqdori bilan belgilanadi. Bu guruhlar etarli bo`lgan taqdirda detallar yuzasi murakkab ximiyaviy boqlanishlarhosilqilib, detallar musnahkamligini ta`minlaydi. Yuzani TVCH va boshqa usullar bilan 150-2000S gacha qizdiriladi; qizdiriSh vaqti minutgacha. qo`shimcha materiallarning bu erda keragi yo`q, chunki fenol-
84
formal'degidning o`zi boqlovchidir Agar yuzalarda funktsional guruhlar etarli bo`lmasa, qo`Shimcha materiallardan foydalaniladi. Bunda detallar yuzasiga Shu tipdagi smola purkaladi va payvandlaSh yuqorida keltirilgan sxema bo`yicha amalga oShiriladi. Bu usul bilan qotirilgan poliefir, epoksid va boshqa polimerlar payvandlanadi.
Metall sirtiga plastmassa yuritiSh
Bu usuldan yupqa devorli maqsulot olish yoki qoplama tayyorlaShda
(suyuq yoki kukun holdagi polimer) foydalaniladi. Bunda asosan termo- yoki reaktoplastlar purkaladi.
Purkash jarayoni quyidagi operatsiyalardan iborat:
1.
Detallar bazasini tayyorlash; 2.
Yuzaga polimerni bir tekis purkash; 3.
Purkalgan yoki yuritilgan polimerning monolitligini ta`minlash; 4.
qo`Shimcha termik iShlov berish; 5.
Konstruktsiyani sovutish;
Polimerni purkashning bir necha xil usullari bor: elektr maydonida purkash (bunda formaga musbat, purkaladigan kukunga manfiy zaryad beriladi). Bunda purkaladigan kukun zarrachasi detal' yuzasiga bir tekis purkaladi va purkalgan polimerni 10 mikrondan 1 mm qalinlikgacha qoplaSh mumkin.
Elektr maydonida purkaSh usuli boshqa usullarga nisbatan keng tarqalgan, chunki usulni maksimal avtomatlaShtiriSh mumkin va kam harakat talab qilinadi.
Kamchiligi qoplama yuzadan
ajraliShi mumkin. Bunga yuzani sifatsiz
tayyorlaShsabab bo`ladi. Bu qoplamalar metallni korroziyadan yaxShi qimoya qiladi.
Mavqum qaynagan kukun idiShda 50-1500S lar atrofida qizdirilgan metall buyumga (ayniksa murakkab konstruktsiyaga ega bo`lgan) solinadi va uni polimer kukuni purkab oladi. Bu usulni qiymatini zaryad berib oShirsa ham bo`ladi.
Polimer kukunlarini gaz alangasida ham purkaSh orqali metall buyumlarni ekspluatatsion xossalarini yaxshilash mumkin.