Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Yaponiyaga qarshi urushda ham o`zbekistonliklar qatnashib: 22, 79, 275, 
388, 221-diviziyalar tarkibida jang qiladi. Seysin port shahrini egallashda 335-
o`qchi 
diviziyasi 
bataloni 
tarkibida 
leytenant 
F.Karimov, 
razvedkachi 
V.Sulaymonov alohida jasorat ko`rsatdi. Desantchilar orasida pulemyotchi 
N.Bozorov jangovar medal bilan mukofotlandi. Shuningdek A.Karimov, 
U.Doniyorov, S.Qo`chqorov ham jasorat ko`rsatdi. Shimoli-sharqiy Xitoy va 
Koreyani egallab turgan 1 mln.lik Kvantun armiyasi tor-mor qilindi. Janubiy 
Saxalin, Kuril orollari ozod qilindi, Yaponiya tor-mor etildi.
Ikkinchi jahon urushi 6 yil davom etib 50 mln.dan ortiq kishi halok bo`ldi, 
90 mln.dan ortiq kishi nogiron bo`lib qoldi. moddiy talofat 4 trillion dollardan 
oshib ketdi. Urush Evropa, Afrika, Osiyo va Okeaniyada turli frontlarda bo`ldi, 
biroq asosiy og’irlik SSSR zimmasiga tushdi. SSSRdan 27 mln.ga yaqin kishi 
halok bo`ldi, 18 mln.dan ortiq kishi nogiron bo`lib qoldi.
Fashizm ustidan g’alabaning olamshumul tarixiy ahamiyati shundaki: 
ko`plab xalqlarni zulmdan ozod etdi, demokratik, iqtisodiy-ma’naviy taraqqiyotga 
yo`l ochib berdi. Ikkinchi jahon urushi butun insoniyatga katta saboq bo`ldi, eng 
muhim saboq - urushning oldini olishdan iborat bo`ldi. Shu maqsadda ko`pchilik 
mamlakatlar 1945 yil xalqaro tashkilot - BMTini tuzdilar. BMT urushdan keyingi 
yarim asrdan ortiqroq davr davomida tinchlikni mustahkamlash, xalqaro va 
mintaqaviy xavfsizlikni ta’minlash masalalari bilan shug’ullanib kelmoqda. 

---

416 
O`zbekistondan 263.005 kishi urushda halok bo`ldi, 132.670 kishi bedarak 
yo`qoldi, 60.452 kishi nogiron bo`lib qaytdi, 400.000 oila ayriliq azobiga duchor 
bo`ldi. O`zbekistonlik 120 ming jangchi orden va medallar bilan mukofotlandi, 
ulardan 70 mingi o`zbeklar edi. 300 ga yaqini Qahramon unvoniga sazovor bo`ldi, 
ulardan 75 tasi o`zbeklar edi. O`zbekistonlik 32 nafar jangchi uchala darajadagi 
“SHuhrat” ordeni bilan mukofotlandi.
O`zbekiston faxriylar uyushmasi tashabbusi bilan fashizm ustidan 
g’alabaning 50 yilligi munosabati bilan halok bo`lgan 400 mingga yaqin 
vatandoshlarimiz haqida arxiv ma’lumotlari asosida “Xotira” turkumida 30 dan 
ziyod kitob nashr etildi. Fashizm ustidan g’alaba qozonilgan 9 may O`zbekistonda 
“Xotira va Qadrlash kuni” sifatida nishonlanmoqda. I.Karimov: “Ikkinchi jahon 
urushiga qanday qaralmasin.. jangda halok bo`lganlarni doimo yodda saqlaymiz” - 
deb yozgan edi. (1996 y. “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir” asarida, 3-t.)
Tayanch so`zlar: Brest, Smolensk, Kiev, Odessa, Sevostopol, Kursk, Kerch, 
Leningrad,
Kvantun armiyasi,
razvedka, partizan, S.Raximov, Z.G’anieva, 
“Turkiston legioni”, Qarshilik harakati,
Kvantun armiyasi, “Xotira va Qadrlash 
kuni”.