Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

 
Amir Temurning obodonchilik ishlari 
Shahar obodonchiligi. Temur har bir zafarli voqeani, sevinchli hodisani 
m’morchilik obidasini barpo etish bilan nishonlash odati bo`lgan. Imoratlarni 
Hindistondan olib kelingan g’isht teruvchilar, Sheroz, Isfahon va Damashqning 
usta-hunarmandlari, mahalliy ustalar bino qildilar. Temur Tabrizda masjid, 
Sherozda saroy, Bag’dodda madrasa, Turkistonda Ahmad Yassaviy maqbarasini 
qurdirdi. Shahrisabzda otasi va o`g’li Jahongirga maqbara, jome masjidi, 
Oqsaroyni qurdi. Oqsaroy peshtoqiga «Agar bizning quvvat va qudratimizga 
ishonmasang, bizning imoratlarimizga boq» degan xitobnoma bitilgan. 
Turkistonda YAssaviy maqbarasini bino qilishda ham shunday maqsad nazarda 
tutilgan.
Samarqand – poytaxt sifatida Temur davrida qadimgi o`rnidan biroz 
janubroqda qayta quriladi. Samarqand atrofida 6 ta darvoza: Oxanin, Shayxzoda, 
Chorsu, Korizgoh, Suzangaron va Feruza bunyod etilgan. Samarqand arkida 
Temurning qarorgohlari Ko`ksaroy va Bo`stonsaroy bino qilindi.
Ko`ksaroy 4 qavatli bo`lib, gumbaz va devorlari zangori koshinlar, naqshlar 
bilan qoplangani uchun shunday nomlangan. Ko`ksaroyga xonlarni taxtga 
o`tkazish marosimida ishlatiladigan tosh taxt kursi - Ko`ktosh qo`yilgan. 
Samarqand arkida yana davlat devonxonasi, qurol-yarog’ ustaxonasi va 

---

121 
aslahaxona, zarbxona va qamoqxona joylashgan edi. Samarqandda 1403-1404 yy. 
bo`lgan Ispaniya elchisi Klavixo Temurning binokorlik ishlaridan hayratda qolgan 
edi. Shu davrda Shohizindadagi ba’zi maqbaralar, Bibixonim Jome masjidi 
quriladi.
Amir Temur bog’lari. Temur Samarqand atrofida Bog’i Dilkusho, Bog’i 
Chinor, Bog’i Bihisht, Bog’i Baland, Davlatobod, Bog’i Nav, Bog’i Shamol, Bog’i 
Jahonnamo, Bog’i Maydon kabi chorbog’lar va ularda ko`shklar qurdirdi. Bog’lar 
tuzilishiga ko`ra 2 turga bo`lingan: 1) har tomoni 1 km. 4 burchak shakldagi 
chorbog’lar. 2) tabiiy daraxtzor va chakalakzorlarda barpo etilgan ovloqlar, ular 
shikor (ov) uchun mo`ljallangan.
Samarqand shahrining sharq tomonida Bog’i Dilkusho joylashgan. Uning 
tashqi hovlisidagi saroyda qurollangan askarlar turgan, ichki hovlisida tug’lar bilan 
bezatilgan 6 ta fil haykali o`rnatilgan. uchinchi hovli Temurning mehmonlarni 
qabul qiladigan oltin taxtli qarorgohi bo`lgan. Temur shu bog’da Klavixoni qabul 
qilgan. 
Dehqonchilik maydonlari Zarafshon vodiysida kengaytirildi, o`nlab 
sug’orish tarmoqlari qurildi, yangi qishloqlar barpo etildi. Temur o`z poytaxti 
Samarqand atrofidagi yangi qishloqlarni Sharqning Damashq, Misr, Bag’dod, 
Sultoniya, Sheroz shaharlari nomlari bilan atadi. Chunki Samarqand kattaligi 
jihatidan dunyodagi eng yirik shaharlardan ham ustunroq turmog’i lozim edi.