Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti “Texnologik mashinalar va jihozlar” kafedrasi

11-Amaliy mashg‘ulot
Kreking uchun pechlarni konstruksiyalarini о‘rganish va ularning hisobi
Pechlarning konstruktiv elementlari.Hozirgi vaytda loyihalanadigan quvurli pechlarning konstruktiv о‘lchamlari, turlari va parametrlari mos normalar asosida kо‘zda tutilgan. Pechlarning konstruktiv elementlar quyidagilardan iborat: asos (fundament), metall karkaslar, devor va tom, quvurli zmeyeviklar, garnitura (quvurlarni ushlab turuvchi moslama) lar, yoqilg‘i qurilmalari, yoqilg‘i-havo va bug‘ bilan ta’minlash sistemasi, xizmat kо‘rsatish va ta’mirlash uchun maydoncha va zinalar, mо‘rilar va tutun quvurlari, bug‘ isitkichlari va rekuperatorlar.

Metall karkaslar. Metall karkas pechning devorlarini ushlab turuvchi fazoviy ramalardan iborat. Shuning uchun karkasning tuzilishi pechning tashqi formasiga mos keladi.

a) b) v)


11.1-rasm. Quvurli pechlar karkaslari konstruksiyalari sxemalari
a – oddiy balkali; b – ustun uchun balka va ferma; v – fermali.
О‘txona issiqlik kuchlanganligiga qarab о‘tga chidamli qatlam A, B va V markali shamot g‘ishtlaridan tayyorlanadi. Mos ravishda bu g‘ishtlar quyidagicha о‘tga chidamlilikka ega: A markali g‘isht – 1730⁰S gacha, B markali g‘isht – 1670 ⁰S va V markali g‘isht 1580 ⁰S.
Zamonaviy pechlar devori blokli konstruksiyaga ega (11.2-rasm) bо‘lib, turli shakldagi о‘tga chidamli g‘ishtlardan teriladi.

10.2- rasm. Quvurli pechlar devorining blokli konstruksiyasi – bloklifuterovka elementlari; 2 – tashuvchi gorizontal shvellerlar; 3 – bloklar uchun kronshteynlar.
Kuyida keltirilgan ma’lumotlar asosida moylarni furfurol yordamida tozalash kurilmasidan olingan ekstrakt eritmasini kizdirish uchun vertikal silindrsimon trubali pechni xisoblash.
Berilganlar:
Ekstrakt eritmasining mikdori Gc=480 t/sut.
Shundan 110 t/sut ekstrakt, 370 t/sut furfurol ekstraktning solishtirma zichligi ;
Ekstraktning molekulyar massasi M₂=500;
Ekstraktning pechga kirishdagi oldingi temperaturasi T₁=438K, chikishdagi temperaturasi T₂=503K maxsulotning pech zmeyeviklaridan chikayotgandagi bosimi.

Pechda ishlab chikarish kuvvati Z=1850 kg/soat bulgan bug kizdiruvchi kurilma joylashgan. Bugning pechga kirishdagi temperaturasi T_v=393 K. Bugning pechdan chikishdagi temperaturasi T_bug=513 K. Yonilgi gazining tarkibi (xajm%).
SN₄-95,8; S₂N₆- 0,67; S₃N₈ – 1,0; N-S₄N₁₀- 1,83; SO₂ – 0,64.
Normal sharoitda gazning zichligi:

Xisoblash.
1. Yonish jarayonini xisoblash.
Yonilgi gazining molekulyar massasi. M₂=17,32.
Yonilgi gazining tarkibi ( massa, %) : SN₄- 88,51.
S₂N₆- 1,18; S₃N₈- 2,54; N-S₄N₁₀- 6,14; SO₂-1,63;
Yonilgi gazining elementar tarkibi ( massa, %);
S=74,9; N-23,92; O-1,18;
Kuyi xajmiy yonish issikligi .
Kuyi massaviy yonish issikligi:

1 kg yonilgini yokish uchun ketadigan xavo mikdori:

Xavoni yukotish koeffitsiyentini kabul kilamiz. . Bu xolda 1 kg xavoni yokish uchun ketadigan yonilgi mikdori kuyidagiga teng buladi:

1 kg yonilgi yonganda chikadigan maxsulotlar mikdori:

1 kg yokilgi yonganda xosil buladigan yonish maxsulotlari umumiy mikdori:

1 kg yonilgi uchun normal sharoitda yonish maxsulotlarining xajmiy mikdori:

1 kg yonilgi uchun yonish maxsulotlari umumiy xajmi:

Yonish maxsulotlari zichligi normal sharoitda:

Yonish maxsulotlarining molekulyar massasi:

2. F.I.K va pechning foydali issikligi. Yonilgi sarfi.
Pechning F.I.K kuyidagi formula orkali topiladi.
;
Bu yerda: q₁ – pechning atrof muxitga yukotadigan issikligi;
q₂- pechning tutun-gazlari bilan chikib ketayotgan issikligi.
Pechning atrof- muxitga yukotadigan issiklikni 4% deb uni kuyidagicha aniklaymiz.
1 kg yonilgi uchun.
Pechdan chikib ketayotgan tutun gazlari temperaturasini deb q₂ topamiz:
q₂=9500kJ 1 kg yonilgi uchun.
Unda
Pechning foydali issikligi Q_fak=Q_x+Q_k , bu yerda: Q_x – xom-ashyoga beriladigan issiklik mikdori.
Q_k – suv bugini kizdirish uchun sarflanadigan issiklik mikdori.
Xom-ashyoga beriladigan issiklik mikdorini kuyidagi formula orkali topamiz:

Bu yerda: - xom-ashyo mikdori;
ye- xaydalishning massa ulushi;
- 503 K da furfurol bugining entalpiyasi;
x₁ va x₂ – furfurol va ekstraktning suyuk fazadagi mikdori;
va - 503K va 438K da suyuk furfurolning entalpiyasi;
va - xom-ashyoning tarkibi;
ye – 0,729 kJ/kg
kJ/kg kJ/kg
kJ/kg kJ/kg
Unda:
Suv bugini kizdirish uchun yutadigan issiklik mikdori.

- kizdiriladigan bug mikdori;
- kizigan bugning issiklik sigimi; 2,01 kJ/
T_p – suv bugining buglatgichdan chikayotgan xarorati; K.
T_s – bugning boshlangich xarorati;
Suvning T=393 K da bugga aylanish issikligi; 2203 kJ/
x-T_s=393K da suv bugining namligi 0,05 kg/kg
Unda:

Urniga kuyamiz:

Yonilgining soatlardagi sarfi kuyidagicha topiladi.

3. Radiatsion kamerani xisoblash.
;
Bu yerda: Q_p – radiant trubalari orkali xom-ashyoga beriladigan issiklik mikdori;
q_p – radiant trubalarining issiklik kuchlanishi (kVt/m²).
Xom-ashyo radiant trubalarda kizib, kisman buglanadi. Pechning konveksion zmeyevikli kizdirish uchun xizmat kiladi. Shuning uchun pechning xom-ashyoga beradigan issikligi kuyidagicha buladi.

Unda topkaning issiklik balansidan

Radiant kismdan chikib ketayotgan tutun gazlari entalpiyasini topamiz:

Topkaning foydali shu koeffitsiyentini xisoblashni olib borish uchun kuyidagi formula asosida xisoblanadi:

1kg yokilgini xisoblash uchun

Mana shu entalpiyada tutun gazlarining pechning radiant kismidan chikayotganidagi temperaturasi T_p=820K.
Ekran trubalarining urtacha issiklik kuchlanishi:
deb kabul kilamiz. Unda trubalar yuzasining maksimal issiklik kuchlanishi kuyidagiga teng buladi.

Radiant trubalarining yuzasi:

Loyixalanayotgan pechning trubalari diametri , ishchi uzunligi . Trubalarni maxkamlash uchun ketadigan uzunliklarini kam xisobga olib trubaning tulik uzunligini deb kabul kilamiz.
Unda trubalar soni kuyidagiga teng buladi:

Truba uki buyicha pechning diametrini topamiz. Trubalar kadamini S=203mm deb kabul kilamiz.

Truba ukidan pech devorigacha bulgan masofani , deb olib, pechning ichki diametrini topamiz:

Pechning yuzasi:
Pechning silindrik kismi yuzasi:

Ichki radiatsion kameraning umumiy yuzasi:

4. Xom-ashyoning pech zmeyevikidan chikayotgandagi tezligini tekshirish.
Xom-ashyoning chizikli tezligi:
;
Bunda V_sek- xom-ashyoning 1 sekunddagi xajmi m³/s.
- trubaning ichki diametri d_v=0,09 m.
Xom-ashyoning 1 sekunddagi xajmini T₁=438K da kuyidagicha topamiz:

Bunda: G₁=370t/sutka furfurol mikdori;
G₂=110 t/sutka ekstrakt mikdori;
- furfurolning T₁=498K dagi zichligi;
- ekstraktning T₁=438K dagi zichligi;

Unda xom-ashyoning chizikli tezligi quyidagiga teng:

Bundan kurinib turibdiki, xom-ashyoning zmeyevikdagi tezligi kerakli darajada, ya’ni chegarada.