Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti sanoat texnologiyasi fakulteti «oziq -ovqat mahsulotlari texnologiyasi» kafedrasi

Tariq donidagi buzilgan yoki zararlangan donlarni miqdorini aniqlash
10 g massali tariq donidan olingan o‘lchanma qobiqdan tozalanadi.
Qobigi ajratilib, tuliq po‘stlog‘idan tozalangan don o‘lchanadi, so‘ngra ushbu ekin doni uchun standartlarda bayon qilingan tavsifga muvofik buzilgan yoki zararlangan donlar ajratiladi. Buzilgan yoki zararlangan donlar alohida o‘lchanadi.
Natijalarga ishlov berish
10 g massali o‘lchanmadan ajratilgan buzilgan yoki zararlangan donlarning miqdori foizlarda quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

bu yerda: m., 10 g massali o‘lchanmadan ajratilgan buzilgan yoki zararlangan mag‘izlarning massasi, g;
max-10 g massali o‘lchanmadan olingan hamma mag’izlarning massasi, g:
m- 25 g massali o‘lchanmada donli va ifloslantiruvchi aralashmalar ajratib olingandan so’ng qolgan archilmagan donlarning massasi, g.
25 g lik o’lchanmadan va 10 g massali qo’shimcha o‘lchanmadan ajratib olingan buzilgan yoki zararlangan donlarning foizlardagi miqdori (X; ) quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
X = 4mm + X.,
bu yerda: 25 g massali o’lchanmadan ajratilgan buzilgan yoki zararlangan donlarning massasi, g.
Misol. 25 g tarikni tahlil qilganda quyidagi aralashmalar ajratilgan: ifloslantiruvchi aralashmalar miqdori-2,80 g, jumladan buzilgan archilgan tariq donlari-0,20 g; donli aralashmalar miqdori-1.50g jumladan zararlangan archilgan donlar 0,50 g. 25 g o’lchanmada ifloslantiruvchi va donli aralashmalar ajratib olingandan keyin qolgan qobikdan tozalanmagan tariq donining massasi quyidagicha topiladi:
m = 25 (2,8 + 1,5) = 20,7 r
10 g tarik o‘lchanmasidan kobigi tozalangandan sung kuyidagi aralashmalar ajratilgan: kobikdan tozalangan tarik Me= 8,43 g; buzilgan magiz - 0,20 g; zararlangan -0,30 g.
Dastlabki ulchanma (20,7 g)da kobigidan tozalanmagan tarik donidagi buzilgan donlarning mikdorini topamiz.

Buzilgan donlarning umumiy miqdori quyidagicha hisoblanadi:
X = 4x0,20 + 1,96 = 2,76%
Qobig’i olinmagan o‘lchanma (20,7 g)dagi zararlangan donlarning miqdori topiladi:

15-LABORATORIYA ISHI