QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili

TUWÍLǴAN ÚLKE HAQQÍNDA
Maǵan ısıq ana — topıraq, 
Meniń sende ótken kúnlerim. 
Maǵan ısıq kúndey jarqırap, 
Adamlardıń jaynap kúlgeni. 
Maǵan ısıq báhár paslında, 
Hawadaǵı quslar dizbegi. 

---

27
Aq altınlı qırman tasqınlap,
Sap tartısqan kárwan gúzdegi. 
Maǵan ısıq qurılısshınıń, 
Bálent-bálent jaylar órgeni. 
Jazda qaplap diyqannıń úyin, 
Qara tallar turǵan terbelip. 
Maǵan ısıq saǵınǵanımda,
Meni saǵan baylaytuǵın jol. 
Seniń ıshqıń jasar qanımda, 
Seni desem quwanıshım mol.
(I. Y.)
15-shšnš®šw.
Tekstti oqıń. Jazıwshınıń kórkem ádebiyat stiline muwapıq 
shıǵarmadaǵı personajdıń is-háreketi, onıń aynalasındaǵı tábiyat kórinisle-
rine baylanıslı sheber súwretlengenine dıqqat awdarıń. 
Ímırt waqtı. Aldına qara látte úzik, artına shıpta japqan jupını 
qara úyden iynine qabaq arqalaǵan shiykil sarı qız shıqtı. Názeri 
dárya jaqta. Álleneden qısınǵanday ján-jaǵına húreylenip qaraydı. 
Ústinde laplama boyalǵan bóz kóylek. Uzın jaǵa. Salaqlaw hayal 
ádeplep naǵıslaǵan, ayaǵında kók etik. Basında shashaqlı bóz sharshı. 
Sarı jambılshaday tompayǵan betiniń alqımına túsken tulımshaǵı 
menen oynap, oy ústinde kiyatır. 
Dárya jaǵasına keldi. Tallıq iyrimlenip, sozılıp aǵıp tur. Qabaǵın 
jerge qoydı. Aǵısqa qarap kózi qaramıqtay jawdıraydı. Arǵı júzde-
gi sallanıp turǵan pishenlerge, ana bir shoq talǵa, jayılıp júrgen 
mallarǵa birim-birim zeyin awdarıp, jurtın saǵınıp kelgendey tábiyat 
kórinislerine ıntıǵıp tur... 
Qız gá ıqqa, gá órge qaraydı. Awıl betke de alań. Qamalap turǵan 
kóp oydıń ortasında. Qıyqash ketken kóp soqpaqtıń ústinde tubalap 
tur. Gewgim túsip baratır. Taqatsızlanadı. Qabaqtıń bas jibine asıldı. 
Jardan tómen tústi. Saqqa júginip otırıp, dáryanıń gá órine, gá ıǵına 
jalt-jalt qaraydı. Qabaqtı suwǵa batırıp atırıp ta eki kózi dáryanıń 
órine tigildi. Qız gúder úzdi me, óz-ózinen qaǵınıp, ornınan turdı. 
Biraq usı waqıtta aydıń sáwlesi menen bir keme jarq ete qaldı. 
Keme uzaqlamay-aq úyden «qız qayda?» degen dawrıq shıqtı. 
Anası Nigarxanlap eki-úsh mártebe súrenledi. 
(K. Sultanov) 

---

28
16-shšnš®šw.
Berilgen úzindini oqıń. Jazıwshınıń obraz jasaw ushın til 
materialların tańlap, olarda qaysı stildi esapqa alıp, sheber paydalanǵanlıǵın 
dálillep beriń. 
1. Tájim murttıń keń tanawları tarılıp, ózine óli shıray enip qalsa 
da, burın bolıp kórmegen sabırlılıqta sóylep otır. 
— Solay etip, Dúysenbay, keme aman ketti... 
— Jáne bir utılıs!!!
— Buwınıńdı baltala, onda. 
2. Ómir — teńiz,
Men qayıqpan ondaǵı.
Qádelerim — eskeklerim qoldaǵı,
Tawday tolqın bálent - páske ırǵıtar,
Bunıń bári — gúreslerim joldaǵı.
3. — Kimseń? — dedi ǵarrı jaqınlasa berip.
— Men ǵoy, aǵa assalawma áleykum! — degen juwap boldı.
— Besimxan ǵoy! Baqıra berme, dawrıǵıp, — dedi kempir ǵarrısına, 
onnan soń balasına qaradı: — Ákeldi me?
— Awa, ákeldi.
— Qáne!
— Áne!
Besimxan qundaqlawlı bir nárseni anasınıń qolına uslattı.
— Uyqılap atır ma?
— Solay shıǵar... Al men xızmet jaǵıma kettim.