QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili

Tómendegi sorawlarǵa juwap beriń:
1. Stilistika sózi qanday mánilerde qollanıladı?
2. Til stilistikası hám ámeliy stilistika dep neni aytamız?
3. Stil degen sózdi qalay túsinesiz hám onın qanday túrleri bar?
4-shšnš®šw.
Tekstti oqıń. Ondaǵı sózlerdiń, sóz ólshemleriniń hám sóz 
dizbekleriniń stillik qollanılıw sheberligin túsindiriń. 
QASHQÍN
Jańa ay jadırap kóp turmadı, kók teńizge taslaǵan aybaltaday 
álleqashan batıp ketken. Girbińsiz kókte úmit ushqınlarınday juldızlar 
ǵana jıltırasadı. Shoqalaq qumlar shókken botaday qarawtıp qalıp 
baratır. Ushı-qıyırı joq qulazıǵan sheksiz jáziyra. Ya jortqan ańnıń 
qorsıldısı, ya ushqan qus qanatlarınıń sıpsıńı esitilsesh. Bunnan 
sál ǵana burın názik ayaqlardaǵı qasań gewishtiń sılpıldısı esitiler 
edi, házir ol da tınǵan. Pitegene salqın tartqan qum kúndizgidey 
ayaqtı kúydire bermes edi, onıń ústine shóńge de joq. Jasarın jasap, 
qaqsaǵan seksewil tomarları qashshan artta qalıp ketken. 
Qashqın tolqındaǵı qayıqtay órkesh-órkesh qumlarǵa birese órme-
lep, birese sırǵıydı. Bir qolında tayaq, bir qolında gewish. Jol ánja-
mı salınǵan onseridey qorjın ıyıqqa ayqara taslanǵan. Qorjınnıń bir 
kózindegi mıs quman sılq-sılq etedi. Aldında quyrıǵın sholtańlatıp 
qolınan juwındısın kóp ishken sarı tóbet aǵarańlaydı. Anaday jerge 
ozadı da «júrmeyseń be?» degendey iyesin kútip shońqayadı. 
5-shšnš®šw.
Kóshirip jazıń. Stillik xızmette qollanılǵan sózlerdiń hám 
sóz dizbekleriniń astın sızıp, olardıń stillik qollanılıw mánilerin aytıń. 

---

21
Arqadan esken ólpeń jelden juwsan iyisi ańqıydı. Shıq túsken 
jáziyra pitegene dımqıl tarttı. Anda-sanda kóseniń saqalınday seldirep 
aq selew menen juwsan qıltıyadı. Tań samalı qashqınnıń burımların 
julqılap qashadı. Átirap ele jım-jırt, qoraz da shaqırmadı. Meńirew 
dalada dáslepki tań usılay attı. 
Kúnshıǵıs álwan shımıldıqtay qızarıp, kógildir kók jiyekke 
qırmızı shapaq órmeledi. Álle qaylarda inlerinen juwırısıp shıqqan 
janlı maqluqlar qızıl otawday dóńgelenip jańa shıǵıp kiyatırǵan 
altın quyashqa sıǵırayısıp qarasadı. Sansız shoqalaqlı sheksiz jáziyra 
dawılda tuwlap, tolqınlap jarlanǵan teńizdi esleter edi. Sol tolqınlar 
arasında birese oyǵa túsip, birese jaǵaǵa shapshıp sheten kóylek qızıl 
tuwday jelbirep ele ketip baratır, ketip baratır. 
(Sh. Seytov) 
6-shšnš®šw.
Berilgen sózlerden qaysı biri ádebiy tilde qollanılatuǵının 
aytıp beriń. Durıs qollanıw ushın olardı bilip alıń. 
Topıraq — torpaq, 
jarpaq — japıraq, 
jońıshqa — jońishqa, 
búl-
búl — búlbil, kóleńke — kóyleńke, gewish — kewish, geshir — gáshir, 
qanjar — ǵanjar, dize — tize, shelek — sheker, saban — saman, kes-
kirt — geshkirt, átóshkir — áteshkir, baspashı — basmashı, jinli — jilli. 
7-shšnš®šw.
Ózlerińiz qatarlasa qollanılatuǵın 5
— 
6 sóz tawıp jazıń. Olar-
dıń qaysısı qaraqalpaq ádebiy tiliniń ólshemlerine muwapıq keletuǵınlıǵın 
aytıp beriń.