Работа специального психолога по коррекции нарушений внимания у детей младшего школьного возраста с умственной отсталостью

Kurs ishining nazariy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari Aqliy zaifligi bo'lgan boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda diqqat buzilishlarini tuzatish bilan ishlashda qo’lllanma bo’lib xizmat qilishi mumkin, shuningdek, ushbu tadqiqot Aqliy zaifligi bo'lgan boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda diqqat buzilishlari mavjud oilalariga yordam berishda yangi imkoniyatlar ochadi.
Kurs ishining tuzilishi : tadqiqot ikki bob, to’rtta paragraf, xulosa, tavsiyalar, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat.
I.bob. Aqliy zaifligi bo'lgan boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda diqqat muammosining nazariy asoslari
1.1. Boshlang'ich maktab yoshidagi normal rivojlanayotgan bolalarda diqqatni rivojlantirish xususiyatlari
Dastlab, boshlang'ich maktab davrida, L.I.Bojovich, V.V.Davydov, Ya.L.Kolomenskiy, A.A.Lyublinskaya va boshqalarning fikriga ko'ra, bolalarda beixtiyor diqqat ustunlik qiladi, ularning fiziologik asosi indikativ refleksdir. Bolalar monoton, qiziqishsiz va katta aqliy xarajatlarni talab qiladigan ishlarga diqqat qaratishlari qiyin. Albatta, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar intellektual vazifalarni bajarishda diqqatni jalb qilishlari mumkin, ammo faqat kuchli Iroda va sezilarli darajada yuqori motivatsiya yordamida. Shu bilan birga, yangi va g'ayrioddiy narsalarga reaktsiya bu yoshda juda kuchli, shuningdek, bu davrda diqqat his-tuyg'ular va his-tuyg'ular bilan chambarchas bog'liq. Bola hali ham o'z diqqatini to'liq boshqarishga qodir emasligi sababli, u ko'pincha tashqi taassurotlarga duchor bo'ladi, uning barcha diqqatlari ba'zi narsalarga, ayniqsa ko'zlarga, narsalarga yoki ularning belgilariga qaratilgan. Bolalar ongida paydo bo'ladigan tasvirlar aqliy faoliyatga ta'sirini inhibe qiluvchi kuchli tajribalarni keltirib chiqarishi mumkin, shuning uchun agar asosiy fikr sirtda bo'lmasa, unda boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar ko'pincha buni sezmaydilar. Bundan tashqari, bola uzoq vaqt davomida bir xil narsani qila olmaydi, chunki boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar charchoq va haddan tashqari tormozlanish bilan ajralib turadi.
Boshlang'ich maktab yoshida diqqatni jalb qilish uchun
erkin ravishda, bolalar muayyan maxsus harakatlarni o'rganishlari kerak. Asta-sekin, bola nafaqat uni eng ko'p jalb qiladigan narsalarga emas, balki kerakli narsalarga diqqat berishni o'rganadi. Shunday qilib, L.I.Bojovich, V.V.Davydov, A.N.Leontiev va boshqalar. 2-3 sinf o'quvchilari allaqachon ixtiyoriy diqqatga ega, ular o'qituvchi tomonidan taklif qilingan materialga diqqat qaratishlari mumkin.
Shunday qilib, diqqatning erkinliklari, shuningdek, uni ma'lum bir faoliyatga maqsadli ravishda yo'naltirish qobiliyati boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar uchun muhim yutuqlardir.
Boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda diqqatning asosiy xususiyatlarini batafsil o'rganish A.A.Lyublinskaya, V.S.Muxina, G.V.Razumova va A.E.Tambiev kabi mualliflarning tadqiqotlari asosida ko'rib chiqilishi mumkin.
G.V.Razumova o'z asarlarida diqqat doirasi ostida ong tomonidan darhol birgalikda qabul qilinishi mumkin bo'lgan belgilar sonini ko'rsatadi. Boshlang'ich maktab yoshidagi bolaning diqqat hajmi kattalarga qaraganda ancha past, shuning uchun boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda o'rtacha 3-4 belgidan oshmaydi. Diqqat hajmi miya yarim korteksidagi optimal qo'zg'aluvchanlik fokusining kattaligi bilan bevosita bog'liqligiga asoslanib, uni pedagogik metodlar bilan oshirish juda qiyin, shuning uchun balog'at yoshi tugashini kutish kerak, bunda miya rivojlanishi bilan diqqat hajmi ham ko'paya boshlaydi.
Shuni ham ta'kidlash joizki, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarning diqqatlari beqarorlik va engil chalg'itish bilan tavsiflanadi. Masalan, V.S.Muxinaning ta'kidlashicha, bola o'z diqqatini zerikarli, monoton faoliyatga qaratishi qiyin, bu ham aqliy zo'riqishni talab qiladi, shuning uchun bu holda diqqatni o'chirib qo'yish bolani ortiqcha ishdan qutqaradi. Aynan shu narsa boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarning o'ziga xos xususiyatlaridan biri bo'lib, bu o'yin elementlarini darslarga kiritish va faoliyatni tez-tez o'zgartirish zarurligiga olib keladi. Shuningdek, diqqatning beqarorligini ushbu yoshdagi bolalarda aksariyat hollarda qo'zg'alish tormozlanishdan ustun turishi bilan izohlash mumkin.
Diqqatning yana bir o'ziga xos xususiyati shundaki, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalar o'z diqqatlarini bir mavzudan boshqasiga tezda o'zgartira olmaydilar. Shunday qilib, A.E.Tambievning aytishicha, bolalarning o'zgarishi 5 yoshdan 10 yoshgacha yaxshilanadi, ayniqsa bu 7 yoshdan 8 yoshgacha tez sodir bo'ladi.
Dastlab, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda diqqatni taqsimlash qiyin, ular uni bir vaqtning o'zida turli xil ish turlari o'rtasida taqsimlay olmaydilar. 8 yoshga kelib, ikki yoki undan ortiq ob'ektga diqqatni taqsimlash normallashadi, agar bajarilishi kerak bo'lgan harakatlardan biri avtomatlashtiriladi.
A.A.Lyublinskaya yozishicha, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarda kontsentratsiya juda kam uchraydi, chunki ularning kontsentratsiya kuchi asosan kichikdir. Ularning yuqori asabiy faoliyatining o'ziga xos xususiyatlari tufayli ularda uzoq va doimiy konsentratsiya qilish qobiliyatining etishmasligi. Shuningdek, G.V.asarlaridan. Razumova diqqatni jamlash diqqatni taqsimlash bilan quyidagi teskari aloqada ekanligini biladi: bolaning bir vaqtning o'zida ikki turdagi faoliyatni amalga oshirish qobiliyati qanchalik rivojlangan bo'lsa, uning diqqati shunchalik kam konsentratsiyalangan bo'ladi, chunki kontsentratsiya ongni chalg'ituvchi omillar mavjud bo'lganda bitta ob'ektda saqlash qobiliyatini anglatadi.
Shunday qilib, boshlang'ich maktab yoshidagi bolalarning diqqatini nafaqat ularning o'quv jarayonini tashkil etishga, balki bolaning shaxsiyatining individual xususiyatlariga ham bog'liq deb aytishimiz mumkin. Shuningdek, yoshi bilan diqqat asta-sekin aniq erkinlik, qasddan xarakterga ega bo'ladi.