3–SEMESTR
LABORATORIYA №1
1-ISH LABORATORIYA BILAN TANISHUV VA TEXNIKA
XAFVSIZLIGIDAN O’TISH. QURILISH MATERIALLARINING FIZIK
XOSSALAR ZICHLIK O’RTACHA ZICHLIK G’OVAKLIK SUV
SHIMUV-CHANLIK ISSIQLIK O’TKAZUVCHANLIK ISSIQLIK
SIG’IMI VA SH. Q. ANIQLASH
O‘RTACHA ZICHLIGINI ANIQLASH
Ta’rif. O‘rtacha zichlik deganda, tabiiy holatdagi materialning (g‘ovaklari, kovaklari
bilan birgalikdagi) massasini uning hajmiga bo‘lgan nisbati tushuniladi.
Asbob va uskunalar. Tarozi, shtangensirkul, quritish javoni
Ishlash tartibi. To‘g‘ri geometrik shaklli namunalar (sinovdan o‘tkaziladigan uchta
namuna tayyorlanadi) quritish javonida 110±5
o
S haroratda quritiladi. Namunalar
shtangensirkul yordamida o‘lchanib, hajmi hisoblanadi, so‘ngra namuna texnik tarozida
tortiladi. Kub yoki shunga o‘xshash shakldagi namunaning har yog‘i 1-rasm, da
ko‘rsatilganidek, uch joyidan eni va balandligi bo‘yicha o‘lchanadi, (a
1
, a
2
, a
3
, v
1
, v
2
, v
3
, h
1
, h
2
, h
3
)
va har yoqning o‘rtacha arifmetik qiymati qabul qilinadi, silindr shaklidagi namunalarning
o‘zaro parallel joylashgan tekisliklariga bir-biriga nisbatan perpendikulyar yo‘nalgan ikkinchi
diametr chiziladi (d
1
, d
2
, d
3
, d
4
) so‘ngra ular o‘lchanadi. Bundan tashqari, silindrning o‘rta qismi
diametri (d
5
, d
6
) silindr balandligining o‘rtasidan o‘lchanadi (1-rasm, b). Olti joydan o‘lchangan
diametrning o‘rtacha qiymati qabul qilinadi. Silindrning balandligi to‘rt joydan aniqlanadi. (h
1
,
h
2
, h
3
, h
4
) va to‘rt o‘lchovning o‘rtacha arifmetik qiymati qabul qilinadi. Tomonlarining o‘lchami
100 mm dan oshmaydigan har xil shakldagi namunalar 0,1 mm gacha aniqlikda o‘lchanishi,
tomonlarning o‘lchamlari 100 mm va bundan katta bo‘lgan namunalar esa 1,0 mm gacha
aniqlikda o‘lchanishi lozim. Massasi 500g dan engil namunalar 0,01g gacha aniqlikda, massasi
500g va bundan og‘irroq namunalar esa 1,0g gacha aniqlikda tortilishi kerak. Namunaning
hajmi va massasi ma’lum bo‘lgach, berilgan formula yordamida uning o‘rtacha zichligi hisoblab
topiladi.
Material
nomi
Do'stlaringiz bilan baham: |