Reja tijorat banklari kredit siyosati va uning zarurligi

 
Kredit shartnomasi, uning mazmuni va ahamiyati. Kredit shartnomasi 
bajarilishi ustidan nazorat va ko‘riladigan choralar. 
 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat banki va mijoz o‘rtasidagi kredit 
munosabatlar kredit shartnomasiga asoslanadi. SHu bois bank tomonidan yuridik va 
jismoniy shaxslarni kreditlashni tashkil etishning asosiy xususiyatlaridan biri – bu 
har bir kredit bitimining shartnomaviy xarakterga ega ekanligidadir.
“Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi qonunning 31-moddasida banklar va 
ularning mijozlari o‘rtasidagi munosabatlari shartnomalar asosida amalga oshirilishi 
belgilangan bo‘lib, amaliyotda banklar va mijozlar o‘rtasidagi har bir kredit 
munosabati shartnomaviy xarakterga ega. 
Bank va qarz oluvchi o‘rtasida tuzilgan kredit shartnomasi kredit bitimining 
huquqiy-iqtisodiy shartlarini aniqlaydi. Va bu shartlar kredit munosabatlari 
ishtirokchilarining mavqeidan qat’iy nazar o‘zaro manfaatlarga asoslangan bo‘ladi.
Kredit shartnomasi yuridik hujjat hisoblanib, uning barcha punktlari 
bajarilishi tomonlar uchun majburiydir. Bu O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik 
Kodeksi bilan belgilab qo‘yilgan. 
Kredit shartnomasining mohiyati shundan iboratki, unga ko‘ra bank (kreditor) 
shartnomada ko‘rsatilgan shartlar asosida va unda belgilangan miqdorda qarz 
oluvchiga pul mablag‘larini kreditga berish, qarz oluvchi esa kreditni va unga 
hisoblangan foizlarni o‘z vaqtida qaytarib berish majburiyatini oladi.
Kredit shartnomasida tomonlarning nomlanishi, shartnomaning amal qilish 
muddati, kredit bitimining predmeti va shartlari, tomonlarning huquq va 
majburiyatlari, bu majburiyatlarni bajarilishining huquqiy kafolatlari ko‘rsatilgan 
bo‘ladi. 
Kredit shartnomasi odatda yozma shaklda tuziladi va kerakli shaxslar 
tomonidan imzolanadi. g‘zma shaklda tuzilmagan kredit shartnomasi haqiqiy 
hisoblanmaydi.
Fuqarolik Kodeksining 744-moddasiga asosan kredit shartnomasiga ko‘ra, 
bir taraf – bank yoki boshqa kredit tashkiloti (kreditor) ikkinchi tarafga (qarz 
oluvchiga) shartnomada nazarda tutilgan miqdorda va shartlar asosida pul 
mabalg‘lari(kredit) berish, qarz oluvchi esa olingan pul summasini qaytarish va 
uning uchun foizlar to‘lash majburiyatini oladi.