S. B. Abbasov cho`llanish muammolari

Shuvoq-efemerli cho`l landshaft majmualarida
mollarni boqish natijasida o`simliklarning almashinishi
(Morozova, 1959) 
T/r 
Mollarni boqish darajasi 
O`simliklarning 
almashinishi 
Yem-xashak 
zaxirasi (s/ga) 
1. 
Kam boqiladi 
Mox 
Sho`ra 
cho`l qiyog`i 
Qo`ng`irbosh
0,5-1,0 
2. 
Odatdagiday boqiladi 
Shuvoq 
cho`l qiyog`i 
Qo`ng`irbosh 
Efemerlar 
2,0-2,5 
3. 
Odatdagidan ko`proq boqiladi 
Shuvoq 
Astragal 
Efemerlar 
cho`l qiyog`i 
Qo`ng`irbosh 
2,0-2,5 
4. 
Kuchli boqiladi 
Astragal 
Isiriq 
Efemerlar 
Shuvoq
0,5-0,3 
5. 
O`ta kuchli boqiladi 
Isiriq 
Efemerlar
0,5-0,3 
K.T.Antonova (1979) Qizilqum o`simliklarining chorva 
mollarini boqish bilan bevosita bog`liq bo`lgan dinamik 
o`zgarishlarini o`rganib, cho`l huddudlari yaylov sifatida uzoq 
yillardan buyon xo`jalikda foydalanib kelinganligini ta’kidlagan. 
Shu boisdan Qizilqumning aksariyat maydonidagi tabiiy o`simliklar 
antropogen 
omillar 
ta’sirida 
kuchli 
o`zgargan 
va 
degredatsiyalashgan. Ayniqsa, uning dastlabki mahalliy o`simliklari 
shunday qayta o`zgarishlarga duch kelganki, hozirgi paytda 

---

72 
xo`jalikda foydalanilayotgan o`simliklar keyin paydo bo`lgan 
ikkilamchi antropogen o`simliklar tipi hisoblanadi (5-jadval). 
5-jadval 
Qizilqum yaylovlarida o`simlik turlarining cho`llanish jarayonida
dinamik o`zgarishi (1932-2005 y.y.) 
№ 
O`simlik 
qoplamining 
miqdoriy belgilari 
O`simlik 
turlari soni.