Саломов таржима назарияси асослари

В. И. Лениннинг таржимонлик фаолияти. Унинг таржима
қилиш усуллари, таржимага қўйган талаби ва таржима ҳяқнда
айтган фикрлари.
В. И. Ленин асарларининг ўзбек тилига қилинган таржи-
малари. Кўп сонли бу таржималарда доҳийнинг адекват таржи-
мага қўйган талаблари нечоғлиқ амалга ошганлигини кузатиш.
1 В. И. Л е н и н. Асарлар, 2- том, 190- бет. 62
•Бошқача айтганда, В. И. Ленин асарлари таржималаринв-доҳийнинг «ўз нуқтаи назаридан» баҳолаш.
Республикамизда В. И. Ленин асарларининг 55 жилддан, иборат бешинчи тўла нашри амалга оширилди.
Марксизм-ленинизм классиклари асарларини ўзбек тилидз» кенг китобхонлар оммасига етказишда ҳормай-толмай ҳалол-' меҳнат қилган, бу шарафли ишга ўзининг бутун ҳаётини бағиш--лаган таржимонлар Амир Нажиб, Отажон Ҳошим, Саидғанш Валиев, Абдулла Авлоний, Санжар Сиддиқ, Наим Саид, Холму-ҳаммад Охундий, Қосим Сорокин, Ҳоди Файзий, Наби Алиму-ҳамедов, Шариф Толипов, Рустам Абдураҳмонов, Ҳомил Ёқубов,. Аҳмаджон Ёқубов, Лутфулла Муродов, Жалолхон Азизхонов,. Зиё Аминов, Файзулла Эрғозиев, Абдулла Уразаев, Рихси< Саҳибоев, Ғиос Неъматов, Насибулла Ҳабибуллаев ҳамда-Т. Алимов, Э. Бадалов, Ж. Бойбўлатов, Ш. Бўлатов, А. Мамат-казин, В. Солиҳов, С. Шафиғуллин, Р. Шокировларнинг номини ҳурмат билан икта олиш керак.
Совет даври ифжимачилиги тарихида яна катта бир таржи-ма мактаби яратилди. Бу — марксизм-ленинизм классиклариҳам-да В. И. Ленш: а:арларининг таржималари асосида тўпланган-улкан тажри('н.дир. Доҳий Ленин асарлари таржималари,. нашрларини туплаш ва тадқиқ этиш, бу ишга бош қўшган таржимонлар, муҳаррирлар ва бошқа дахлдор шахслар, ношир-ларнинг фаолияти, меҳнатини тўла рўёбга чиқариш ва энг~ муҳими, мавжуд таржималарни кенг миқёсда қиёсий таҳлилг этиб, турли таржима усулларини очиб бериш, бу жараённинг бутун қирраларини чуқур таҳлил қилиш лозим.
11 БОБ БАДИИЙ ТАРЖИМАДА УСЛУБ
уш- санъаткорнинг воқеликка _л Услубб адиий асарнинг умумий жаран-гУслубнинг таржимавий- _{госи ва кол}орити, образни таҳлил кй-
типол%Ттби ^к
бўлган муносабати принципидир. Бу-
лар бадиий жараённинг якунловчи босқичида шаклнинг асо-сий томонларини яхлит акс эттирувчи хусусият сифатида асар-да зоҳир бўлади. Услубни муаллифнинг умумий ижодий бисотидан ажратган ҳолда, кўр-кўрона асарнинг лисоний ха-рактеристикасига айлантириб қўйиш мумкин эмас. Образ билан услуб ўзаро чамбарчас боғланган. Образ билан услуб-нинг бир-бирига боғлиқлиги, бир-бирини тақозо этиши ёзув-чининг воқеликни бадиий акс эттиришига асосланади.
Услуб ёзувчи ижодининг унинг асарларида такрорланиб
турадиган асосий, типик ғоявий-бадиий хусусиятлари мажму-
асидир. Ёзувчининг дунёқараши ва у яратган асарларнинг
мазмунига алоқадор асосий ғоялар, муаллиф кўпроқ тасвирла-
ган сюжет ва характерлар силсиласи, санъаткор ижодида тез-
тез учраб турадиган бадиий тасвир воситалари, ўзига хос тили
унинг индивидуал услубини ташкил этади. Масалан, Умар
Хайёмнинг рубоийларида материянинг абадийлиги, инсон умри-
нинг фонийлиги, одамзодни реал ҳаёт лаззатларидан баҳраманд
бўлишга даъват этиш ғояси ўзига хос классик шеърий шаклда
(арузнинг муайян баҳри) кўза, кўзагар, май, тупроқ ва самовий
жисмлар: қуёш, ой, юлдузлар воситасида тараннум этилади.
В. В. Маяковскийнинг услуби хусусида гапирганда зса унинг
асарлари коммунистик ғоя билан суғорилганлиги, ўз даврининг
долзарб масалаларига доим «лаббай» деб жавоб берганлиги,
шеъриятга янги мавзу ва образларни дадиллик билан олиб
киртанлиги, тилининг бойлиги ва ёрқинлиги, шеърий вазн ва
қофия борасидаги новаторлиги ёдга олинади. Булар барчаси
Маяковскийнинг услубини белгилайдиган хусусиятлардир.
Ҳаёт ва адабиётнинг вазифаларини бир хил тушунадиган, бир эмас бир нечта ёзувчининг ижодига хос бўлиб, улардан ҳар бирининг ижодида такрорланадиган ғоявий-бадиий хусусият-ларни ҳам баъзан услуб деб атайдилар. Ижод аҳлини бирлаш-