Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

YAKKA VA TAKROR BOG„LOVCHILAR 
Bog‗lovchilar qo‗llanishiga ko‗ra yakka va takror bog‗lovchilarga bo‗linadi. 
Va, ammo, lekin, biroq, chunki, yo kabi bog‗lovchilar yakka, yo...yo, 
dam...dam, goh...goh bog‗lovchilari esa takror bog‗lovchilar sanaladi. 
Bogʻlovchilarning qoʻllanilishiga koʻra turlari 
Teng bogʻlovchilar 
№ 
Turi 
Yakka bogʻlovchilar 
Takror bogʻlovchilar 
1 
Biriktiruv 
bogʻlovchilari 
va, hamda, bilan, ham 
ham … ham 
2 
Zidlov bogʻlovchilari 
ammo, lekin, biroq, balki 
–
3 
Ayiruv bogʻlovchilari 
yo, yoki, yoxud, yoinki 
yo … yo, xoh … xoh 
goh … goh, dam … dam 
4 
Inkor bogʻlovchisi 
– 
na … na 
Ergashtiruvchi bogʻlovchilar 
№ 
Turi 
Yakka bogʻlovchilar 
Takror bogʻlovchilar 

---

184 
1 
Barcha ergashtiruvchi 
bogʻlovchilar 
ya‘ni, chunki, negaki, toki, 
agar, basharti, goʻyo, xuddi 
– 
 
YUKLAMALAR 
So‗z yoki gaplarga so‗roq, ta‘kid, ayirish-chegaralash, gumon, o‗xshatish, 
inkor kabi ma‘nolarni yuklovchi so‗z va qo‗shimchalarga yuklamalar deyiladi. 
1-misol. 
1) Dars boshlandi. 2) Dars boshlandimi? 3) Axir, dars boshlandi-ku. 4) Dars 
boshlangandir. 
Yuqoridagi misollardan koʻrinib turibdiki, birinchi gap xabar, darak 
mazmunini bildiradi. Ikkinchi gapda esa -mi yuklamasi qoʻshilib, gapning 
mazmuniga soʻroq ma‘nosini yuklayapti. Uchinchi gapda axir va -ku yuklamalari 
xabar mazmunidagi gapga ta‘kid ma‘nosini qoʻshmoqda. Toʻrtinchi misolda esa -dir 
yuklamasi gap mazmuniga gumon ma‘nosini yuklamoqda. 
Yuklamalar soʻz shaklida ham, qoʻshimcha shaklida ham boʻlishi mumkin.