Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

8-misol. Soʻz-gaplar ajratib koʻrsatilgan. 
1. – Barakalla, o‗g‗lim, shunday bo‗lish kerak, orzu-niyatingga, murod-
maqsudingga yet, – deb olqishladi, uni yaxshi tarbiya qilishga ahamiyat berdi. 
2. – Savob ishlarga rag‗bat qiling... – Xo„p... xo„p... (T.Malik) 
3. – Labbay, hazrat, sadongizdan aylanay, hazrat! (M.Shayxzoda) 
4. Mahmudxon (xatni qo‗yniga solub, yugurub turub): 
– Assalomu alaykum, boy pochcha, kelsinlar, qani, marhamat (joy 
ko‗rsatub), qani, o‗tursinlar, manam hozir janobingizni kutib turuvdim (boy kursiga 
o‗tirur, fotiha o‗qur). 
Abdiqodirboy: Xayr, ziyoda davlat, Îllohu akbar. 
Mahmudxon (turub): Xush ko„rduk. 
Abdiqodirboy: Xush, salomat.Yangi xabarlar yo‗qmi, afandim? 
5. – Esonmisiz? Sarupolar muborak! 
Kumushbibining qizlarg‗a bergan javobi eshitilar-eshitilmaslik edi: 
– Qutlug„ ... 

---

225 
Egasiz gaplar deyilganda shaxsi (egasi) ma‘lum gaplar, shaxsi (egasi) 
umumlashgan gaplar va shaxsi (egasi) noma‘lum gaplar birgalikda tushuniladi. 
YIG„IQ VA YOYIQ GAP 
Ega va kesimdan yoki faqat kesimdan iborat gap yig‗iq gap hisoblanadi. 
Misollar: Men – o„qituvchi. O„qituvchiman. 
Tarkibida ega va kesimdan tashqari ikkinchi darajali boʻlaklar (hol, 
toʻldiruvchi, aniqlovchi)dan birortasi qatnashgan gap yoyiq gap sanaladi. Masalan: 
Men maktabda ishlayman. Kecha doʻstlarimiz bilan uchrashdik. Bogʻdan gullarning 
muattar hidi taralardi. 
1-misol. Yigʻiq gaplar. 
1. Vatan muqaddasdir. 2. Siz talabamisiz? 3. Oʻqiyman. 4. U quvonib ketdi. 5. 
Ishlayapman. 6. So‗z xulq-atvor demakdir. (L.Tolstoy) 
2-misol. Yoyiq gaplar. 
1. Tezda qaytaman. 2. Biz u bilan tanish emasmiz. 3. Odamlar bilan ularning 
aqliga monand gaplash. (Sa‟diy) 4. Amalsiz ilm – mevasiz yogʻoch. («Otalar soʻzi») 
5. Mutolaa insonni bilimdonlik sari, suhbat topqirlik sari yetaklaydi. (F.Bekon) 6. 
Ular ertaga barcha ishni tugatishar ekan.