Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov


Egalik kategoriyasi va sifat-


Download 2.97 Mb.
Pdf ko'rish
bet302/310
Sana03.10.2023
Hajmi2.97 Mb.
#1691372
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   310
Egalik kategoriyasi va sifat- Sifat turkumi EK UGMsini «keyingi sifatni 
oldingi so‘zga bog‘lash va mansublik, xoslik ma'nosini ifodalash» tarzida 
xususiylashtiradi. Matn va birikuvchi so‘zning semantikasiga bog‘liq ravishda turli-
tuman grammatik ma'no ifodalanishi mumkin. Lekin «keyingi sifatni oldingi
so‘zga 
bog‘lash» kategorial ta'po xususiylashmasi sifatida o‘zgarmay qolaveradi. 
Kesimlik kategoriyasi va sifat - Kesimlik kategoriyasi sifat turkumida ham o‘z 
mohiyatini cheklangan darajada namoyon qilib, ikki ko‘rinishga ega bo‘ladi. 
hozirgi zamon ko‘rinishi; 
o‘tgan va kelasi zamon ko‘rinishi. 
Ko‘p hollarda sifat turkumida kesimlik kategoriyasi bog‘lama vositasida yuzaga 
chiqadi. 
Bog‟lama-  kesimlik kategoriyasini sifat va boshqa kesimlik vazifasiga unchalik 
moslashmagan so‘zda yuzaga chiqaruvchi vosita. To‘liqsiz fe'l, [bo‟l\, [hisoblanmoq], 
[sanalmoq], [deyilmoq] kabi mustaqil fe'l sifatda ham bog‘lama vazifasini bajaradi. 
Ravish- Harakat va holatning belgisini bildirgan so`zlar. Ravish qanday? 
qachon? qayerda? qayerdan? qayerga? qancha? nega? qay darajada? kabi 
so`roqlarga javob bo`ladi/ravish ko`pincha felga bog`lanib, ish harakatning qay 
holatda bajarilishini paytini o`rnini daraja miqdorini sababini, maqsadini bildiradi. 
Fe‟l – predmetning harakatini va jarayon tarzidagi b holatini bildirgan mustaqil 
so‘z turkumi. 
Mustaqil fe‟l – harakat va holat ma‘noisini mustaqil ravishda bildiradi, fe‘lga 
xos barcha Grammatik xususiy otlarni oladi.: o‘qidi. 
Nomustaqil fe‟l – mustaqil fe‘llarga birikib xilma-xil ma‘no anglatgan formalar 
hosil qiladi: o‘qib chiqdi. 
O‟timli fe‟l – tushum kelishigidagi so‘zni boshqarib keladi, biror predmetga 
o‘tgan harakatni predmetga qaratilgan va unda biror o‘zgarish yuzaga keltiradigan 
harakat bava holatni bildiradi.: 
O‟timsiz fe‟l – Tushum kelishigidagi so‘zni boshqarib kela olmaydi, odatda, 
boshqa narsaga o‘tmagan, bajaruvchining o‘zida qolgan harakatni bildiradi. 

Download 2.97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   298   299   300   301   302   303   304   305   ...   310




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling