Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

1-misol. «O‗zbek tilining izohli lug‗ati»dan namuna.
KITOB [arabcha: yozilgan, muqovalangan asar]: 1. Ma‘lum matnli varaqlardan 
iborat, juzlab tikilgan, muqovalangan, hajmi 48 betdan kam bo‗lmagan, bosma 
(qadimda qo‗lyozma ham) asar. 2. Umuman, ma‘lum shaxs, voqea-hodisa va 
boshqalarga oid tugal, odatda, nashr etishga (kitob bo‗lishga) mo‗ljallangan asar. 
2-misol. A.Hojiyevning «O‗zbek tili sinonimlarining izohli lug‗ati» kitobidan 
namuna. 

---

61 
Balandlamoq, yuqorilamoq, ko„tarilmoq, o„rlamoq. Baland (yuqori) tomon 
yo‗nalmoq. Balandlamoq, yuqorilamoq so‗zlarida shu ma‘no aniq sezilib (ifodalanib) 
turadi. Ko„tarilmoq, umuman, pastki nuqtadan tikkaga qarab yo‗nalishni bildiradi. 
Baland (yuqori) tomonga qarab yo‗nalish ma‘nosi esa ma‘lum so‗z yoki boshqa 
vositalar yordamida reallashadi. O„rlamoq kam qo‗llanadi. 
Soʻzlarning ma‘nosi keng izohlanadigan lugʻat izohli lugʻat deyiladi. 
Imlo (orfografik) lugʻatida tilimizdagi soʻzlarning toʻgʻri yozilishi koʻrsatiladi. 
Soʻzlar alifbo tartibida beriladi. Yurtimizda imlo lugʻatlari bir necha bor nashr 
etilgan. Eng oxirgisi 2013-yilda chop etilgan imlo lugʻatidir. Unda 85000 dan ortiq 
soʻzning yozilishi qayd etilgan.
3-misol. «O‗zbek tilining izohli lug‗ati»dan namuna. 
HAVAS [arabcha – aqlini yo‗qotish, ehtiros; mayl, ishtiyoq; biror narsaga 
g‗oyat berilganlik, kuchli istak]: 1. Qiziqish, zavq hissi; shunday his-tuyg‗uli 
munosabat. 2. Biror ish-faoliyat, kasb-korga bo‗lgan rag‗bat, intilish, istak, mayl.
HASAD [arabcha – rashk, ko‗rolmaslik, qizg‗anish, suq, baxillik] kimsaga xos, 
unga tegishli narsa, fazilat va shu kabilarni ko‗rolmaslik, xush ko‗rmaslik his-
tuyg‗usi. 
4-misol. «Iqtisodiyotga oid atamalar va tushunchalarning izohli lug‗ati»dan 
namuna.
TADBIRKOR – iqtisodiy resurslarning bir-biriga qo‗shilishini ta‘minlovchi, 
yangilikka intiluvchi, tashabbuskor, iqtisodiy xavf-xatardan, javobgarlikdan 
qo‗rqmaydigan kishilar.