Samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov kadrlar konsaltingi

3. Yollash xarajatlari tarkibi 
Personalni yollash jarayonida kompaniyaning о‘z ishlovchilari 
va tashqi agentlar ishtirok etadilar. Shu bilan birga xodimlarni 
tanlashni tashkil etish bilan bog‘liq tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri xarajatlar 
mavjud. Personalni yollashga bо‘lgan xarajatlar yig‘indisi ancha kо‘p. 
Bu xarajatlarni uchta kategoriyaga bо‘lish mumkin.
1. Ish haqi va xodimlarni yollash jarayoni bilan bog‘liq 
ishlovchilarning ijtimoiy ta’minotini ham о‘z ichiga oluvchi xarajatlar. 
Xarajatlarning bu qismini uch guruhga bо‘lish mumkin: 

---

82 
a) amaliy xarajatlar ya’ni ish haqi: 
• ishga yollash tо‘g‘risidagi qarorlarni qabul qilish, kelishuvlarni 
olib borishda, kasbiy sinovlarda qatnashayotgan turli iyerarxik 
darajadagi rahbarlar va hodimlarning; 
• nomzodlarning kelgusidagi hamkasabalarining (ishga qabul 
qilish kelishuvlar asosida amalga oshirilsa); 
• boshqa manfaatdor shaxslar va bо‘ysunishi mumkin 
bо‘lganlarning (maslahatlar berish zarurati tug‘ilganda yoki nomzod 
bilan uchrashuvlar bо‘lgan taqdirda); 
b) personalni boshqarish xizmatining ish haqi: 
• yollash bо‘yicha mutaxassislar: kadrchilar, kotiblar, psixologlar 
va h.k.; 
• ma’muriy xizmatlar: menejerlar, xizmatchilar; 
• tibbiy-ijtimoiy xizmatlar: vrachlar, tibbiyot hamshiralari, 
ijtimoiy xizmat xodimlari; 
• mehnat va ish haqi bо‘limlari xodimlari; 
• kasbiy rivojlanish, baholash va karyerani boshqarish 
ekspertlari; 
v) boshqa funksional xizmatlar xarajatlari: 
• operativ hisob (byudjet); 
• buxgalteriya (schetlarga haq tо‘lash); 
• reja bо‘limining tashkiliy xizmatlari (personal soni va ish 
joylarini asoslash, personal sonini prognozlash); 
• axborot ta’minoti xizmati (hujjatlarni tayyorlash va ishlov 
berish) 
2. Tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri sarflarga mos keladigan va ular bо‘yicha 
schetlar yozilishi kerak bо‘lgan boshqa xarajatlar (masalan, e’lonlarga 
xarajatlar, maslahatchilar uchun gonorarlar, personalni yollash 
bо‘yicha agentlarning yо‘l xarajatlari, test va suhbatlar о‘tqazish 
uchun bino yoki joyning ijarasi). 
Bu xarajatlar sezilarli bо‘lishi ham mumkin. Masalan, oliy 
bо‘g‘in xodimlarini yollashda e’lon uchun xarajatlar uning yillik ish 
haqini 10-20% ni tashkil qilishi mumkin, personalni yollash bо‘yicha 
agentlikning gonorari esa shu ish haqining 12-20 %ni tashkil qiladi. 
Yuqori darajadagi mutaxassislarni yollash uchun maxsus agentlar jalb 
qilinsa, vakansiyalar haqidagi e’lonlar berilmaydi va agentliklarning 
xizmat tariflari ancha oshadi. 

---

83 
3. Personalni yollash bо‘yicha ma’muriy xizmatlarning faoliyati bilan 
bog‘liq xarajatlar: tibbiy kо‘rik, kanselyariya sarf-xarajatlari, test va 
imtihon о‘tqazish bilan bog‘liq xarajatlar.