Samarqand davlat universiteti I. U. Urazbaev n. J. Xodjaeva j. Qudratov
Download 1.64 Mb. Pdf ko'rish
|
438cce77cd0fc5de0e97fcaf81b20fc8 TUPROQ BIOLOGIYASI VA EKOLOGIYASI
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sariq yashil suvo‘tlari
|
Chlorophyuta -yashil suvo‗tlari tuproq biotasida vakillari eng ko‗p
tarqalgan hisoblanadi. Ularning yashil rangiga qarab oson topib olish mumkin, ko‗kyashil suvo‗tlariga o‗xshab bular tuproq yuzasida parda, dog‗ hosil qilmaydi.Bularning alohida hujayralari yoki ipsimon tallomlari tuproqning yuza qatlamida joylashgan bo‗ladi, qulay sharoitda tuproq kesakchalari yuzasda yashil dog‗larni hosil qiladi.Hujayra morfologiyasi va tallomining strukturaviy tuzilishi ko‗ra yashil suv o‗tlari xilma xil bo‗ladi. Bir hujayrali yumaloq, o‗roqsimon, vyergulsimon ba‘zan tuproq agregatlari ustida 3-4ta hujayraviy to‗plam hosil qiladiganlardan Chlorococcoles tartibining vakillari uchraydi. Chlomydomonadales tartibining bir hujayrali xivchinli vakillari esa tuproqda keng tarqalgan. Tuproqda keng tarqalgani yashil suvo‗tlarining ko‗p hujayrali vakillari Ulotrichales tartibiga mansubdir. Yashil suvo‗tlari jinsiz oddiy bo‗linish, jinsiz harakatlanmaydigan-avtospora va harakatchang- zoosporalar hosil qilib ko‗payadiganlari. Shu bilan bir qatorda kon‘yugasiya Ya‘ni ikkita hujayraning qo‗shilishilib yadroviy borliqlarining qo‗shilishi natijasida jinsiy spora hosil bo‗ladi, bu sporadan suv o‗tining yangi ipi o‗sib chiqadi. Sariq yashil suvo‘tlari. Xanthophyta sariq yashil suvo‗tlarining tuproqda bir hujayrali va ko‗p hujayrali turlari uchraydi. Bir hujayralilardan Pleurochloris, Characiopsis, Bumilyeriopsis avlodlarining vakillaridir. Ko‗p hujayrali sariq yashil suvo‗tlaridan tuproqda keng tarqalganlari Hetyerotrix, Tribonema avlodlarining vakillaridir. Tuproq suvo‗tlari zamburug‗lar va bakyeriyalardan farqli o‗laroq mineral elementlardan organik moddalarni sintezlaydi. Ular tuproqni organik modda bilan boyitadi hamda fotosintez jarayonida ajralib chiqadigan kislorod ta‘sirida tuproq ayerosiyasini yaxshilaydi. Suvo‗tlari tog‗ jinslarining nurashida faol ishtirok etadi, ularning mexanik parchalab tuproq hosil bo‗lishini ta‘minlaydi. |
