Samarqand davlat universiteti yusupov r. K. Ijtimoiy ishga kirish

Ma’sul muharrir: 
SamDU 
O‘zbekiston 
tarixi 
kafedrasi 
professori, t.f.d. Nabiev F.H. 
Taqrizchilar:
SamDU 
Sotsiologiya 
va 
ijtimoiy 
ish 
kafedrasi mudirif.f.n., dots. Negmatov I.N., 
SamDU Sotsiologiya va ijtimoiy ishkafedrasi
dots. Sherov M.B. 
SamDU kengashining 2020 yil 29 sentabrdagi 2-sonli qarori bilan nashr 
etishga ruxsat berilgan. 
 
ISBN 978-9943 
© Yusupov R.K. 

---

3 
KIRISH 
 
O‘zbekistonda yangi bo’lgan “ijtimoiy ish” sohasi xodimlari 
ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga ijtimoiy yordam, g‘amxo‘rlik 
ko‘rsatish, ularning jamiyatga moslashishi va integratsiyalashuviga 
ko‘maklashish bo‘yicha kasbiy salohiyatli ko’makni amalga oshiruvchi 
malakali mutaxassislarga bo‘lgan ehtiyojning kuchayib borishi 
munosabati bilan jamiyat taraqqiyatida katta ahamiyat kasb etmoqda.
Mustaqillik yillarida mamlakatda huquqiy demokratik davlat, 
kuchli fuqarolik jamiyati qurishga, erkin bozor munosabatlariga va 
xususiy mulk ustuvorligiga asoslangan iqtisodiyotni rivojlantirishga, 
xalq osoyishta va farovon hayot kechirishi uchun shart-sharoitlar 
yaratishga, xalqaro maydonda O‘zbekistonning munosib o‘rin 
egallashiga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar amalga oshirildi.
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev tashabbusi bilan ishlab chiqilgan 
mamlakatni 
rivojlantirishning 
2017-2021 
yillarga mo‘ljallangan 
Harakatlar strategiyasi va uning beshta ustivor yo‘nalishi barqaror 
taraqqiyotni ta’minlashda muhim dasturilamal bo‘ldi. Harakatlar 
strategiyasining 
bosh 
maqsadi 
olib 
borilayotgan 
islohotlar 
samaradorligini tubdan oshirish, davlat va jamiyatning har tomonlama 
va jadal rivojlanishini ta’minlash uchun shart-sharoitlar yaratish, 
mamlakatni modernizatsiyalash va hayotning barcha sohalarini 
erkinlashtirishdan iboratdir.
O‘zbekistonda, hayotimizning barcha jabhalarida bo‘lganidek, 
ta’lim tizimida ham katta islohotlar amalga oshirilmoqda. Ayniqsa, oliy 
ta’lim tizimini tubdan o‘zgartirishda ijtimoiy ish bo’yicha 
mutaxassislarni o‘qitish va bu sohani rivojlantirishdagi muammolarni 
hal qilish alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Jahon hamjamiyati e’tirof etayotgan O‘zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar 
strategiyasi 
ijtimoiy-iqtisodiy 
barqarorlikka 
erishish, 
hududiy 
iqtisodiyot, mintaqaviy rivojlanish va mahalliylashtirish dasturlari 
ijrosini ta’minlash asosida yangi ish o‘rinlarini yaratish orqali aholining 
turmush 
farovonligini 
oshirishga 
qaratilgan 
“Ijtimoiy sohani 

---

4 
rivojlantirish” deb nomlangan to‘rtinchi ustuvor yo‘nalish doirasida 
keng qo‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Bugungi kunda bu borada 
Respublikamizda zamonaviy ijtimoiy himoya tizimini barpo etish 
yo‘lida puxta o‘ylangan islohotlarni amalga oshirish mamlakatimiz 
ijtimoiy taraqqiyoti hamda aholi farovonligini ta’minlash imkoniyatini 
bermoqda. 
Harakatlar strategiyasida aholini ijtimoiy muhofaza qilish, ularga 
qulay ish sharoitlarini yaratib berish chora-tadbirlarini amalga oshirish 
ustuvor yo‘nalishlardan biri hisoblanadi
1
. Harakatlar strategiyasini besh 
bosqichda amalga oshirish nazarda tutilmoqda, bunda yillarga 
beriladigan nomlarga muvofiq har yili uni amalga oshirish bo‘yicha 
Davlat dasturi tasdiqlanadi.
Ushbu dasturiy hujjat ko‘plab sohalarda o‘z yechimini kutayotgan 
masalalar va ularni hal etishga doir izchil chora-tadbirlarni qamrab 
olgani bilan ahamiyatlidir. Zero, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Sh.M.Mirziyoyevning bir qator asarlarida
2
ta’kidlanganidek, ijtimoiy 
sohani rivojlantirishda aholi bandligini oshirish, fuqarolarni ijtimoiy 
himoya qilish va ularning salomatligini saqlash, yo‘l-transport, 
muhandislik-kommunikatsiya 
hamda 
ijtimoiy 
infratuzilmani 
rivojlantirish va modernizatsiyalash, aholini elektr energiyasi, gaz bilan 
1.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Ўзбекистон Республикасини янада 
ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида. Ўзбекистон Республикаси Адлия 
вазирлиги. – Тошкент: “Адолат”, 2018. – 112 б. 
2
Мирзиёев Ш.М.Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. 
Мазкур китобдан Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2016 йил 
1 ноябрдан 24 ноябрга қадар Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент 
шаҳри сайловчилари вакиллари билан ўтказилган сайловолди учрашувларида сўзлаган 
нутқлари ўрин олган /Ш.М.Мирзиёев. – Тошкент : “Ўзбекистон”, 2017. – 488 б.; Мирзиёев 
Ш.М. Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга 
кўтарамиз – Тошкент : Ўзбекистон, 2017. - 592 б.; Мирзиёев Ш.М. Нияти улуғ халқнинг 
иши ҳам улуғ, ҳаёти ёруғ ва келажаги фаровон бўлади. – Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 
2019. – 400 б;Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини 
биргаликда барпо этамиз. – Тошкент : Ўзбекистон, 2017. - 56 б.; Мирзиёев Ш.М. 
Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик-ҳар бир раҳбар 
фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. – Тошкент : Ўзбекистон, 2017. - 104 б., 
ва бошқ. 
 
 
 

---

5 
ta’minlashni yaxshilash, aholining muhtoj qatlamlariga ko‘rsatiladigan 
ijtimoiy yordam sifatini ko’tarish, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy 
hayotdagi maqomini oshirish, sog‘liqni saqlash sohasini isloh qilish, 
maktabgacha ta’lim muassasalarining qulayligini ta’minlash, umumiy 
o‘rta ta’lim, o‘rta maxsus va oliy ta’lim sifatini yaxshilash hamda ularni 
rivojlantirish chora-tadbirlarini amalga oshirishni nazarda tutadi. 
Mazkur o‘quv qo‘llanma “Ijtimoiy ishga kirish” fanining 
namunaviy va ishchi dasturi asosida yozilgan bo‘lib, unda ijtimoiy 
ishning nazariy va tashkiliy asoslari, rivojlangan mamlakatlarda ijtimoiy 
ishning rivojlanish va taraqqiyot bosqichlari kabi masalalarni qamrab 
olgan.
Ijtimoiy ish o‘z hayotiy muammolarini mustaqil hal etishga, 
aksariyat hollarda yashashga qiynalgan insonlarga yordam ko‘rsatishga 
yo‘naltirilgan faoliyatning o‘ziga xos turidir. Jahon tajribasida aholining 
zaif qatlamlari - qariyalar, imkoniyati cheklangan insonlar, muammoli 
oilalar, qiyin hayotiy muammolarga duch kelgan insonlar, shu jumladan 
bolalarga yordamni malakali mutaxasislar−ijtimoiy soha xodimlari 
tashkil etadilar va amalga oshiradilar. 
Bu soha ijtimoiy jihatdan muhim bo‘lgan professinal soha bo‘lib, u 
jamiyatning ijtimoiy barqarorligini ta’minlash vazifasini bajaradi, 
shuningdek, davlatning zamonaviy ijtimoiy siyosatini amalga 
oshirishini, zaif aholi qatlamlariga ijtimoiy xizmatlarning sifati va 
ommabopligini ta’minlash uchun xizmat qiladi. O‘quv qo‘llanmani 
yaratishda O‘zbekistonda ijtimoiy ish ixtisosligi bo’yicha taniqli 
olimalar M.H.G‘aniyeva, M.Bekmurodov, N.M.Latipovalarning
3
, bir 
qator chet ellik mutaxassislarning asarlaridan uslubiy jihatdan
foydalanildi
4
. 
3
Ганиева М.Х. Введение в социальную работу. – Ташкент; НУУз, 2011; Ганиева М.Х. 
Основы социальной работы. Учебное пособие. – Ташкент: CHASHMAPRINT, 2009. − 112 
с.;Хрестоматия по учебному курсу «Основы социальной работы». Распространение 
программы переподготовки по социальной работе и продвижение профессии «социальная 
работа» в Узбекистане». / Составители: М.Х. Ганиева, М.Х. Карамян. - Ташкент: 
МинВУЗ-РЦСАД- ТашГИК-ЮНИСЕФ, 2008; Bekmurodov M. Oliy ma`lumotli ijtimoiy 
xodimlarni tayyorlashda ta`lim muassasalarining roli. - T.:2008 y.; Латипова Н.М.Социальная 
защита семей и детей в Узбекистане. – Ташкент, Navro’z, 2018. 
4
Кравченко А.И. Социальная работа. – М.: Изд-во Проспект, 2008; Тетерский С.В. 
Введение в социальную работу. - М., Академический проект, 2003. — 493 б. (элект.вар.); 

---

6 
“Ijtimoiy ishga kirish” o‘quv qo‘llanmasi ijtimoiy ish va ijtimoiy 
pedagogika ixtisosligi bo‘yicha ta’lim olayotganlar, ijtimoiy 
xizmatchilar, psixologlar, bolalar harakatlari va Yoshlar ittifoqi 
tashkilotchilari, ijtimoiy-pedagogik ixtisosliklar bo‘yicha bakalavrlar, 
magistrlar, ijtimoiy soha mutaxassislarini tayyorlash dasturlari va o‘quv 
rejalarini tuzuvchilar uchun mo‘ljallangan.Undan, shuningdek, o‘rta-
maxsus o‘quv yurtlarining “ijtimoiy xizmatchi” ixtisosligi bo‘yicha 
ta’lim olayotgan talabalari ham foydalanishlari mumkin.