Samarqand viloyati pedagoglarni yangi

1-guruh: “Davlat va huquq asoslari fani boʻyicha boʻyicha maʻruza, seminar va amaliy 
mashgʻulotlarni tashkil etish” mavzusiga;
2-guruh: “Davlat va huquq asoslari fani boʻyicha boʻyicha trening oʻtkazish tartibi” 
mavzusiga;
3-guruh: “Davlat va huquq asoslari darslarida oʻquvchil arning mustaqil taʻlimini tashkil 
etish tartiblari” mavzusiga;
4-guruh: “Davlat va huquq asoslari fani boʻyicha ochiq mashgʻulotlarga tayyorlanish 
uslub va tartiblari ” mavzusiga;
5-guruh: “Davlat va huquq asoslari fanidan ochiq mashgʻulotlarni kuzatish va tahlil qilish 
qanday amalga oshiriladi” mavzusiga tayyorlanishlari kerak boʻladi.
Guruh aʻzolari tayyorlanishlari, toʻgʻrirogʻi fikrlarini jamlab olishlari uchun uzogʻi bilan
5-8 daqiqa ajratiladi. Bu vaqt davomida har bir guruh oʻz oldiga tayyorlab qoʻyilgan plakat 

---

80 
yoki oddiy qogʻozga oʻz mavzulari yuzasidan maʻlumotlarni yozib oladilar. Oʻqituvchi
belgilangan vaqt tugaganini eʻlon qilishi bilan ular oʻzaro fikrlashish yoki yozishni toʻxtatishadi.
Soʻng munozara yoki fikr almashish boshlanadi. Bunda oʻqituvchi avvalo birinchi boʻlib 
tayyormiz, deb qoʻl koʻtargan guruhga navbat beradi. Beshta guruh ham birdaniga tayyor 
boʻlishsa, qurʻa tashlash usuli qoʻllaniladi va shu asosda navbat bilan javoblar tinglanadi. Har bir 
guruh uchun 10-12 daqiqa vaqt ajratiladi. Masalan, uchinchi guruh birinchi boʻlib javob berishi 
aniq boʻldi. Guruh sardori guruh aʻzolari tomonidan tayyorlangan vatman qogʻozini doskaga 
olib chiqadi va osib qoʻyadi. 
Guruh aʻzolari oʻzlari yozib maʻlumotlarini izohlaydilar. Oʻqituvchi javob berish uchun 
qoʻl koʻtargan har bir tinglovchini eʻtiborga oladi va uning fikrini tinglay boshlaydi. 
Tinglovchining fikri xato boʻlsa, oʻqituvchi buni oʻz oʻrnida javob beruvchigagina emas, balki 
barcha guruh aʻzolariga eslatadi va kim toʻgʻri javob bilan fikrni toʻldirishini soʻraydi. Shu tariqa 
tinglovchil ar oʻz fikrlarini erkin bayon qila boshlaydilar.
Oʻqituvchi ularning munozarada qanchalik ishtirok etishini, necha marta toʻgʻri javob 
berganini nazardan qochirmaslik uchun har bir toʻgʻri javob egasini yasxil kartochka bilan, 
qisman toʻgʻri javob egasini qizil kartochka bilan ragʻbatlantirib boradi. Belgilangan vaqt 
nihoyasiga etgach, keyingi guruhga navbat beriladi va xuddi shu tariqa ularning fikrlari ham 
tinglab boriladi. Munozaraga yakun yasash, fikrlarni yakuniga etkazish va kichik guruhlarni 
baholash uchun 9-10 daqiqa ajratiladi. Amaliy mashgʻulotning bu qismida avvalo oʻqituvchi
barcha fikrlarga yakun yasaydi. Chunki, oʻqituvchi mazkur dars jarayonida boshidan oxirigacha 
munozarani tashkil etgan boshlovchi sifatidagina namoyon boʻladi. Tinglovchilar esa mavzuni 
mustaqil ravishda oʻzlashtirib, oʻz fikr va mulohazalarini bayon qiladilar.
Boshlovchi notoʻgʻri javoblarning notoʻgʻriligini eʻtirof etadi-yu, lekin uni toʻgʻrilashni 
yana tinglovchil arningoʻziga topshiradi. Munozaraga yakun yasash qismidagina mavzuning qay 
darajada oʻrganilganligini, qaysi kerakli fikrlar bayon etildi-yu, qaysi fikrlar eʻtibordan chetda 
qolganligini izohlab oʻtadi, tinglovchil arning fikrlarini toʻldiradi va ularning mavzu yuzasidan 
olgan tushuncha va tasavvurlarini yanada boyitadi. Soʻng tinglovchil ar olgan ragʻbat 
kartochkalari hisoblab chiqiladi. Qizil kartochkalilar yasxil kartochkalilar bilan bir xil 
baholanishlari uchun ularning hajmi koʻproq boʻlishi lozim.
Kartochkalar hajmiga qarab kichik guruhlar baholanadilar Qizil va yasxil kartochkalarning 
umumiy hisobiga koʻra gʻolib guruh aniqlanadi. Shu tariqa kichik guruhlararo musobaqa 
tarzidagi dars yakuniga yetkaziladi. Amaliy mashgʻulotning bu tarzda tashkil etilishi orqali 
kichik guruhdagi har bir tinglovchining oʻz fikrini erkin namoyon qilishi uchun imkoniyat 
yaratiladi, shuningdek, ular oʻrtasida erkin bahs-munozara va oʻzini oʻzi baholash yoʻlga 
qoʻyiladi. Bundan tashqari tinglovchil arning tanlangan mazkur mavzu boʻyicha yanada kengroq 
maʻlumot olishlariga zamin hozirlanadi.