Sun’iy hujayrasi

Barg pigmentlarini qog‘oz xromotografiyasi usuli bo‘yicha aniqlab olish 
 
Darsning maqsadi: Laboratoriya sharoitida barg pigmentlarini qog‘oz xromotografiyasi usuli 
bo‘yicha aniqlab olish. 

---

O’simliklar fiziologiyasi 
 
238 
Umumiy ma’lumot: Pigmentlar aralashmasini tayyorlash uchun o‘simlikdan yangi uzib olingan 
yoki uning ilgaridan olib quritilgan bargi ishlatiladi. O‘simliklarda pigmentlar pigment-lipoproteid 
komplekslari ko‘rinishida bo‘ladi. 
Pigmentlarni ajratib olish uchun ishlatiladigan erituvchilar kimyoviy tuzilishiga qarab qutblangan 
(spirt, atseton) va qutblanmagan (efir, geksan, benzin) erituvchilariga bo‘linadi. Xlorofill va karotinoidlar 
lipofill moddalar bo‘lganligi sababli ham yog‘larni erituvchi barcha organik erituvchilarda-spirtda, 
atsetonda, efirda, benzinda yaxshi eriydi. Pigmentlarni to‘la ajratib olishda qutblangan erituvchilar yoki 
qutblanmagan erituvchilarning aralashmasi ishlatiladi. Masalan, ko‘pchilik hollarda etil spirtining 
netroleyn efiri bilan bo‘lgan aralashmasi qo‘llaniladi. Qutblangan erituvchilar oqsilni denaturatsiyaga 
uchratadi, natijada pigment bilan linoproteid komplekslari o‘rtasidagi bog‘lar uziladi. Shuning uchun ham 
bu erituvchilar aralashmasi pigmentlarning to‘la ajralishini ta’minlaydi. Sof holdagi qutblanmagan 
erituvchilar esa pigment bilan lipoproteidlar o‘rtasidagi bog‘larga ta’sir eta olmaydi. Shuning uchun ham 
benzin netroleyn efiri kabi erituvchilar ishlatilganda asosan karotinoidlar eritmaga o‘tadi. Pigmentlarni 
ajratib olishda asosan 80-85% atseton yoki 90% li spirt qo‘llaniladi. 
Kerakli asbob va reaktivlar: O‘simlikning yangi uzib olingan yoki quritilgan bargi, 96% li 
spirt, atseton, benzin, netrolein efiri, maydalangan shisha yoki qum, 20x3 sm kattalikdagi xromatografiya 
qog‘ozi, chinni hovoncha, balandligi 20-25 sm bo‘lgan shisha silindr, kapillyar naycha, mikropipetka, 
Kamov nasosi, pichoq, qaychi, СаСО
3
.