T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ bati dilleri ve edebiyatlari(rus diLİ ve edebiyati) anabiLİm dali


BÖLÜM III  KUPRİN ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARA GENEL BİR BAKIŞ


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/12
Sana21.02.2017
Hajmi5.01 Kb.
#977
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12

BÖLÜM III 
KUPRİN ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARA GENEL BİR BAKIŞ 
 
А. KİTAPLAR: 
1. Sobraniye Soçineniy v 9-ti t.t.1-9: Kuprin A. İ., Red. E.Rotstein i 
P.Vyaçeslavov.-M.:Pravda., 1964. 
 E. 
Rotşteyn ve P.Vyaçeslavov redaktörlüğünde 1964 yılında 400.000 adet 
basılan bu toplu eserlerin birinci cildinde Korney Çukovski tarafından kaleme alınan 
37 sayfalık bir giriş makalesi yer almaktadır. Kitapların tümünde; eserlerinden 
etkilenen ressamların yaptıkları resimler vardır. Hemen her cildin sonunda o devreye 
ait genel bir değerlendirme ve her eserle ilgili açıklama bölümleri mevcuttur. 
Özellikle öykünün yazılma motifleri, düzeltme metinleri, vb. konuları bulmak 
mümkündür. Gerek araştırmacılar, gerekse mütercimler için zengin bir materyal 
oluşturmaktadır. 
 
Her bir ciltte yer alan öykü sayısı ve ait olduğu yıllar aşağıya çıkarılmıştır: 
  Birinci 
cilt 
 1889-1896 
 39 
öykü, 
 
 
İkinci 
cilt 
 1896-1900 
 23 
öykü, 
  Üçüncü 
cilt 
 1901-1905 
 21 
öykü, 
  Dördüncü 
cilt 
 1905-1907 
 20 
öykü, 
 
 
Beşinci 
cilt 
 1908-1913 
 30 
öykü, 
 
 
Altıncı 
cilt 
 1914-1916 
 18 
öykü, 
  Yedinci 
cilt 
 1917-1929 
 35 
öykü, 
  Sekizinci 
cilt 
 1930-1934 
 14 
öykü, 
  Dokuzuncu 
cilt 1895-1937 
 21 
deneme, 

anı, 20 
makale ve 5 skeç. 

 
Elbette bu dokuz ciltlik toplu eserler yazarın tüm edebi mirasını 
içermemektedir. Daha 6 yaşındayken yazmaya başladığı ve yaşamı boyunca 
yazmaktan vazgeçemediği şiirleri, yakınları ve çağdaşlarıyla yazışmalarını içeren 
mektupları, 1919 yılında Beyaz Ordu güçleriyle birlikte Gatçina’dan ayrılırken 
yanına alamadığı pek çok eseri, bir dönem verdiği edebiyat konferansları bu seride 
yerini almamıştır. Kuprin üzerine kurulacak ve tüm yönleriyle usta yazarı aktaracak 
yeni bir komisyon çalışması tamamlanıncaya kadar mevcut en güvenilir kaynak 
olarak görünmektedir. 
2. Aleksandr İvanoviç Kuprin- Kritiko-Biografiçeskiy Oçerk, Berkov P.N.: 
Red. V.A. Desnitskiy: AN. SSSR.-M.: 1956-1945. 
 Berkov’un 
araştırması Önsöz, Çocukluk, Okul Yılları,  İlk Edebiyat 
Denemeleri, Alay Hizmeti, Gezginlik Yılları-Kiev, 1894-1900 Yılları Arasındaki 
Öyküleri ve “Moloh” Öyküsü, Peterburg’da “Jurnal Dlya Vseh” ve “Mir Bojiy” 
Dergilerinde, Gorki ile Yakınlaşma, “Düello”, “Sevastopol’daki Olaylar”dan Sonraki 
Edebiyat Çalışmaları ve Gorki’den Uzaklaşma, Yeni Arayışlar, Gorki ve Kuprin’in 
1908-1916 Yılları Arasındaki  İlişkileri, 1900-1916 Yılları Arasındaki Öyküleri ve 
“Genelev”, 1917-1919 Yılları Arasında Kuprin, Göçmenlik Yıllarında, Yeniden 
Anavatanda, Kuprin’in Edebi Ustalığı başlıklarını taşıyan on üç bölümden 
oluşmaktadır. Kitap 195 sayfadır. 
A. A. Volkov ağırlıklı olmak üzere B. N. Afanasyev’in bazı noktalarda 
görüşlerine katılmadığı Berkov, tartışmalı değerlendirmelerde bulunmuştur. 
 
3. Tvorçestvo A. İ. Kuprina, Volkov A.A.-M.: Sov.Pisatel, 1962.-432 s. 

Volkov’un bu monografisi; Giriş, Sonuç, İlk Dönemler, Demoktatik Yazarlar 
Arasında, Devrim Dalgasında, Hümanizme Bağlılık, Fırtına Öncesi, Ekim’den Sonra 
adlarını taşıyan bağımsız altı bölümden oluşmaktadır. 
 
İlk eserlerinden başlayarak konu bütünlüğü içinde tüm eserleri üslup, dil ve 
anlatım özellikleri içinde detaylı bir şekilde incelenmiş, örnekler verilmiştir. 
 
Volkov eserinde; Kuprin’i inceleyen diğer yazarların, özellikle Berkov’un, 
ileri sürdüğü bazı görüşlere katılmadığını farklı tezler ileri sürerek göstermiştir. Bir 
araştırma kitabı değil, ilginç bir roman yazmış sanki Volkov. 
4. Aleksandr İvanoviç Kuprin, Kritiko-Biografiçeskiy Oçerk, Afanasyev 
B.N.-2-e, ispr. İ dop. İzd. –M.: Hudoj.lit., 1972, 175s. 
 
Afanasyev’in bu incelemesi: Yolun Başlangıcı, Kapitalizm Canavarı ve 
“Doğal” İnsan, Yeni Asrın Başlangıcı, Düello, Fırtına Döneminde, Fırtınadan Sonra, 
Genelev, Birinci Dünya Savaşı  Yıllarında, Gurbette, Vatana Dönüş, Sonuç 
başlıklarından oluşan on bir bölümü ihtiva etmektedir. 
Biyografisi, eserleri ile ilgili orta çaplı güzel bir çalışma. Her bölümün 
sonunda kaynakça içermektedir. Devrin yazarlarıyla olan münasebetleri, Rus 
edebiyatındaki yeri konusunda önemli ve güzel bilgiler vardır. Göçmenlik yaşamıyla 
ilgili bölüm biraz zayıf tutulmuştur. 
5. A. İ. Kuprin, Krutikova N. E.-L., Prosveşçeniye Leningrad. Otd-nie, 1971, 
119s.-(B-ka Slovesnika). 
 Krutikova’nın kitabı üç ana, on ara bölümden ve kısa bir bibliyografyadan 
oluşmaktadır. 
İlk ana bölüm “Unvan Arayışları” başlığı taşımakta ve bu bölümde 
Kaynaklar, Kuvvetlenen İstidat, “Moloh”, Polesya Serisi; “Issız Orman” ve “Olesya” 

öyküleri incelenmektedir. Birinci bölüm yazarın doğumundan 1900 yılına kadar 
biyografisini ve sanatçı kişiliğini incelemektedir. 
İkinci ana bölüm “Yükselme Dönemi”dir ve; Bataklıkta Bir İnsan Ölüyor, 
Düello, Devrim ve Gericilik Zamanları alt bölümlerinden oluşmaktadır. Bu devrede 
devrin sosyal olaylarına kayıtsız kalmayışı, ilk ses getiren “Bataklık” ve Düello” 
öykülerinin incelenmesi mevcuttur. Bu bölüm 1900-1911 yılları arasını 
kapsamaktadır. 
Üçüncü ana bölüm “En Zor Yıllar” başlığını taşımaktadır. 1912-1938 yılları 
arasını kapsamaktadır. “Bitmek Bilmez Arayışlar 1912-1919, Gurbette On Yedi Yıl 
ve Dönüş alt başlıklarını içermektedir. 
6. Godı Molodosti: Vospominaniya o A. İ. Kuprine, Kuprina-Yordanskaya 
M.-K., Sov. Lit., 1960, 242s. 
Kuprin’in ilk karısı Mariya Karlovna’nın yazarla ilgili çok ilginç ayrıntılar 
ihtiva eden güzel bir anı eseridir. Önsözü L. Nikulin tarafından yazılmıştır.  
Anlatım; 1901 yılında Kuprin’in Peterburg’a gelişi ve Bunin ile birlikte 
Davıdov ailesini ziyaretiyle başlatılmıştır. 1907 yılına kadar yazarla birlikteliği 
sırasında yaşadıkları olayları, yazarın edebiyat çevresiyle ilişkilerini, evliliklerini, 
gezilerini vb. olayları ilk ağızdan anlatır. 
 
Kuprin’in göçmenlik dönemindeki yazışmalarına ve anılarına yer 
verilmemiştir. Devrin önemli sanat olaylarına Bunin, Çehov, Mamin Sibiryak ve 
Gorki ile ilişkilerine, eserlerini yazarken yaşadığı sıkıntı ve heyecanlara yer veren 
güzel bir anı kitabıdır. 
7. Kuprin v Peterburge-Leningrade, Fonyakova N.N., -L.: Lenizdat, 1986-
239s. (Vıdayuşç. Deyateli Nauki i Kulturı v Peterburge). 

 Fonyakova’nın incelemesi Önsöz, Başkent, Puşkin Razyezjey ve Kazan 
Meydanlarında, Gorki’nin Yanı Başında, “Yalnızca Demokrattım”, Genel 
Aptallaşma Yılları, Taşra Şehri Gatçina’nın Rus Sakini, Vahşi ve Kültürsüz Hun 
Orduları, Beyazlar Petrograd’dan Kaçıyor, Memleket Hasreti ve Acısı, başlıklarını 
taşıyan dokuz alt bölüm ile Kuprin’in Peterburg’da yaşadığı evlerin adreslerinin 
listesi ve bibliyografya bölümlerinden oluşmaktadır. 
Kitapta; Kuprin’in on beş  yıldan fazla bir süre yaşamını sürdürdüğü 
Peterburg’daki çalışmaları ele alınmış, 1893 yılında Akademi sınavına girmek için 
gidişinden başlanmıştır. Peterburg’u konu olan öykülerinin, burada yazar çevresiyle 
ilişkilerinin ele alındığı güzel bir ihtisas kitabıdır. 
8. Kuprin-Moy Otets, Kuprina K.A.,  2-e ispr. i dop. izd.-Moskva, Hudoj.lit., 
1979, 287 s. 
 
Kuprin’in ikinci karısından olan çocuğu Kseniya’nın anılarının yer aldığı, 
özellikle göçmenlik dönemine ait ilginç anılar ihtiva eden bir kitaptır. Önsöz, Mariya 
Moritsovna, Liza’nın Çocukluğu, Kuprin, Seyahatler, Gatçina, Çocukluk, Saşka ve 
Yaşka, Savaş, Kafkasya, Şçerbov, 1917 Yılı, 1918 Yılı, 1919 Yılı, Helsinki-
Kuprin’in Repin’le Yazışmaları, Çağdaşlar, Banliyö, Lida, Fransız Basını ve Yokluk, 
Göçmen Basını, “Janeta-Dört Sokağın Prensesi” ve “Yu-Yu”, Göçmenlik Yaşamı, 
Balmont, Repin-Kuprin, Gençliğim, Osh Şehri, Saşa Çernıy, Babamın Anneme 
Mektupları, Şmelev, Karanlık Yıllar, Vatanda başlıklarını taşıyan otuz bir bölümden 
ve Oleg Mihaylov tarafından kaleme alınan “Bu kitap ve Yazarı Hakkında” başlıklı 
sonuç makalesinden oluşmaktadır.  
Kitap, 1968-1977 yılları arasında kızı Kseniya tarafından kaleme alınmıştır. 
İçinde çağdaşları ile yazışmaları  ve  aile  yaşamına yönelik ilk elden çok değerli 
bilgiler vardır. Kitabın sonunda isim indeksi de yer almaktadır. 

9. Kuprin, Mihaylov O. M., Mol. Gvardiya, 1981-270s. (Jizn Zameçatelnıh 
Lyudey, Biografiy). 
 Mihaylov’un 
“Ünlü 
İnsanların Yaşamı” biyografi serisinde yayınlanan bu 
eseri; Önsöz, yedi ana bölüm, altı konu dışı alt bölüm, Son söz, Kuprin’in Yaşamı ve 
Sanatındaki Önemli Tarihler ve kısa bir bibliyografyadan oluşmaktadır.  
 
Ana Bölümler: Çehov’un Yanında, Peterburg, Peterburg! Düello, Şöhretin 
Esiri, Yeşil Ev, Rosstani, Bana Benden Olan Lazım’dır. 
 Konu 
Dışı Alt Bölümler: Sanatçı, XX. yy. Rus Edebiyatına Bir Bakış, 
“Düello” ve Rus Toplumu, Sanatçının Sırrı, Düşmeden Önceki Son Uçuşlar, Kuprin 
ve Göçmen Edebiyatı başlıklarını taşımaktadır. 
Eserin pek çok sayfası aynen Mariya Karlovna’nın “Godı Molodosti” 
eserinden alıntıdır. İ. Bunin, Mariya Karlovna, Kseniya Kuprina vb. Kuprin’e yakın 
kişilerin anılarının çoğu yerlerde birebir verilerek topladığı bir kitap olmuş. 
10. Tvorçeskiy Put A. İ. Kuprina 1883-1907, Kuleşov F. İ., 2-e, Pererab. i 
dop.izd.-Minsk: izd-vo BGU, 1983-351s.; Tvorçeskiy Put A. İ. Kuprina 1907-1938, 
Kuleşov F. İ. 2-e, Pererab. i dop.izd.-Minsk, Universitetskoye, 1986,319s. 
 
Edebiyat profesörü Kuleşov’un eseri iki ciltten oluşmaktadır. Birinci cilt: 
Kökler, Piyade Alayında ve Taşra Gazetelerinde, Kuprin’in Erken Dönem Yazıları, 
Moloh, Asırların Kıyısında, Düello, Devrimin Yankıları;  İkinci cilt: Çarpışmadan 
Sonraki Gece, Gerçekleştirilemeyen “Gelenev”, Yeni Bir Atak, Yazar ve Savaş, 
Büyük Sallantı Günlerinde, Memleketten Uzakta, Evde, bölümlerinden oluşmaktadır. 
 Kuprin 
hakkında yazılan en son ve en geniş ölçekli araştırma kitaplarıdır. 
Biyografisi, edebiyattaki yeri, eserleri, üslup ve anlatım özellikleri çok detaylı bir 
şekilde ve özenle sunulmuştur. 

 Tez 
çalışmamda ana kaynak kitap olarak bu eserlerden yararlandım.  İkinci 
cildin sonunda çok detaylı bir yaşam kronolojisi verilmiştir. Kuleşov bu eserlerde 
çok titiz bir çalışma gerçekleştirmiştir. 
11. Alexander Kuprin, Luker Nikolas, Mellbourne 1978. 
Luker’in bu kitabı, Kuprin hakkında yazılmış biyografilerin bir özeti 
mahiyetindedir. Esas itibarı ile F. İ. Kuleşov’un kitabından ve diğer yazarlardan 
alıntılar mevcuttur. 
 
B. MAKALELER 
 
1. Sokolov A.G., “Tvorçesto A.İ.Kuprina”,İstoriya Russkoy Literaturı Kontsa 
XIX-Naçala XX Veka: -2-e, izd.,ispr. i dop. –M.:Vısş.şk.1984, s. 63-73. 
 
Sovyet döneminde yazılmış, edebi kişiliği üzerine kısa bir makale. Göçmenlik 
dönemindeki üretkenliğinin düşüşüne ve vatan hasretine değinilmiş, göçmenlik 
dönemi kısa geçiştirilmiştir. Kuprin’in önemli sayılan eserleri Sovyet ideolojisi 
çerçevesinde incelenmiştir. 
2. Lit. İstoriya Akademii Nauk, “A.İ.Kuprin Kratkoye Vvedeniye v 
Tvorçestvo”,1954. 
 Kuprin’in 
yaşamı ve eserleriyle ilgili 1919 yılına kadarki bölümü detaylı bir 
şekilde incelenmiş, göçmenlik dönemine çok az değinilmiştir. Eserlerini ciddiyetle 
ele alan iyi bir çalışmadır. Ağırlıklı olarak “Moloh”, “Düello” eserlerinin analizine 
girilmiştir. Kuprin’in küçük insan konusuna olan ilgisi ve Tolstoyla ilişkilerinden 
bahsedilmiştir. 
3. Kolobayeva L.A., “Preobrazovaniye idei malenkogo çeloveka v tvorçestve 
A.İ.Kuprina”, izd. Moskovskogo Universiteta, 1987. 

 Sanatı, edebiyattaki yeri ve eserleri yönünden Kuprin’i inceleyen, küçük 
insan temasının işlenişine ağırlık veren güzel bir çalışmadır. Kuprin’in taşra yaşamını 
tasvir etmesinden, küçük insanların yaşamıyla ilgilenişinden ve sokaktaki insanı 
sevmesinden bahsedilmektedir. Ağırlıklı olarak Düello eseri üzerinde durulmuştur. 
4. Paustovski K., “Potok Jizni” (Zametki o proze Kuprina), 
http://www.bibl.ru/potok-zhizni.htm. 
 Kuprin’in 
sanatı, biyografisi ve dil özelliklerinin yine bir yazar tarafından 
anlatıldığı güzel bir makaledir. Paustovski, edebi çalışmalarında Kuprin’i özümsemiş 
ve örnek almış bir yazar olması sıfatıyla çok güzel ayrıntılara girmiştir. 
Paustovski, Gambrinus’un kahramanı müzisyen Saşka’nın gerçekten yaşamış 
olan bir kahraman olduğundan ve cenaze törenine katıldığından bahseder. Kuprin’in 
biyografisiyle birlikte yazarlık özellikleri, dile hakimiyeti, genç yazarlara yardım 
edişi ve anlatımdaki ustalığı anlatılmaktadır. 
5. Nikulin L.V., “Çehov, Bunin, Kuprin”-Literaturnıye portretı. M., 1960, str. 
267-325. 
Kuprin’in Tolstoy, Çehov, Bunin ve Gorki ile dostlukları, onlardan aldığı 
yardımlar ve övgüler anlatılmıştır. Bunin’in Kuprin ile ilgili anılarına yer verilmiştir. 
Kuprin’in baskılara tahammül edemeyişi, eserlerinde çok değişik karakterleri ve 
meslek erbabını başarıyla işlemesi, hayvan sevgisi ve bu duygunun eserlerine 
yansıması anlatılmıştır. 
6. Çukovski K., “Kuprin”, Sobraniye Soçineniy v 9-ti t.t.1, M. 1964, str. 3-40. 
 1964 
yılında basılan dokuz ciltten oluşan Kuprin’in toplu eserleri için kaleme 
alınmış giriş makalesidir. Çukovski bu makalesinde; yaşamından, yazarlık 
yeteneklerine ve karşılaştığı eksikliklere kadar Kuprin’in insani yönlerini ön plana 
çıkarmıştır. 

Yaşamındaki öğrenme, araştırma isteğiyle ilgili güzel anılar aktarılmış, şakacı 
kişiliği, bohem hayatı, eserlerinin anlatım ve üslup özellikleri, konu çeşitliliği vb. 
konularda güzel örnekler getirilmiştir. 
7. Gapanoviç İ.  İ., “Voennıye rasskazı i povesti Kuprina” 
http://www.kuprin.net. 
 Kuprin’in 
değişik dönemlerde yazdığı pek çok askeri öyküden 15 tanesini 
konu bakımından inceleyen bir araştırmadır. 
8. Smirnova L. A., “A. İ. Kuprin” (1870-1938), http://netcamp. narod.ru/ 
kuprin/index.html. 
 Pedagoji 
enstitüsündeki 
öğrenciler için hazırlanan bir ders kitabında yer alan 
bu makalesinde Smirnova, Kuprin’in biyografisiyle ilgili kısa bir girişten sonra 
Puşkin, Tolstoy ve Çehov’un mirasını sürdürdüğünden bahsetmiştir. 1920 
Temmuzunda Paris’e yerleşmesiyle makale bitirilmiştir. 
9. Bunin İ.A., “Kuprin”, http://www.kuprin.net. 
 Çok 
sevdiği arkadaşını kaybeden dünyaca ünlü Rus edebiyatçısı Bunin 
tarafından 1938 yılında kaleme alınan çok etkileyici bir makaledir. Yaşamı çoşkuyla 
yaşamış Kuprin’i ve eserlerini aynı coşkuyla anlatan usta bir edebiyatçının yazısıdır. 
Bunin, Kuprin ile ilk tanışmaları, arkadaşlıkları, Paris’teki komşulukları, 
içkiye düşkünlüğü, ilk yazarlık yıllarındaki boş vermişliği, Peterburg’a gittikten 
sonra yaratıcılığının artması, 1935 yılındaki karşılaşmaları, 1937 de Rusya’ya 
dönüşü, eserlerinde işlediği insan, doğa, hayvan sevgisi konuları, Ruslara mahsus 
kendine aşırı güven duygusunun ve içkinin kötü sonunu hazırlayışını şiirsel bir dille 
ifade etmiştir. 
10. Roşçin N.Y,  “Moy Kuprin”, http://www.kuprin.net. 

Kuprin’in iyi bir arkadaşı olan ve 1924 yılında Paris’te tanıştığı Roşçin 
tarafından kaleme alınmış güzel bir anı yazısıdır. 
 Kuprin’in 
alışkanlıkları, insan sevgisi, “Janeta” eserinin yazılış öyküsü, 
kütüphanedeki çalışmaları anlatılmaktadır. 
12. Etov V., “Teplota ko vsemu jivuşçemu” (Uroki Kuprina), http://www. 
kuprin.net. 
 
Kuprin’in sevgiyi konu edindiği eserlerini detaylı bir şekilde inceleyen 
Etov’un güzel bir makalesidir. Tolstoy ve Çehov’un küçük akranı olarak gösterdiği 
Kuprin’in sanatını sevgi yönünden inceleyen bir yazıdır. Tüm canlılara duyduğu 
sevgi, Olesya ve diğer Polesya tarzı öykülerde geçen doğa, hayvan ve insan sevgisi, 
aşk teması ön planda tutulmuştur. 
13. Figurnova O.,  “Çetvertaya jizn Kuprina”, http://www.kuprin. net. 
Figurnova bu araştırmasında Kuprin’in göçmenlik dönemiyle, Gatçina’dan 
ayrılışıyla ve ülkesine dönüşüyle ilgili orijinal bilgiler vermiştir. 
Kuprin’in gazetelerde yazdığı makalelere, komünizm karşıtı söylemine, Gorki 
ile girdiği polemiklere değinilmiştir. Ayrıca Gatçina’dan ayrılırken evinde kalan 
yüzlerce yayınlanmamış eserinin varlığından, göçmen edebiyat eleştirmenlerinin 
Kuprin’in periyodik basında yer alan yazılarına kayıtsız kalmalarından 
bahsedilmiştir. 
Kuprin’in ekonomik sıkıntılardan uzak bir yaşantı sürerken nasıl fakirleştiği, 
sağlığının nasıl bozulduğu, tamamen bilinçsiz bir şekilde ülkesine geri döndüğü ve 
döndükten sonra onun adıyla yayınlanan yazıların; aslında Sovyet gazetecilerinin 
yazarın imzasını taklit ederek yazdığı yazılar olduğuna dair ilginç açıklamalar 
içermektedir. 

BÖLÜM IV 
SANATININ EVRELERİ VE ÖYKÜLERİ 
 
Çok yönlü bir yazar olan Kuprin’in sanatının evrelerini dokuz bölümde 
inceleyeceğiz. İlk evre, 1889-1996 yılları arasındaki yedi yılı kapsamaktadır. 
1894 yılında, Ukrayna’ da konuşlu 46 ncı Dneprovskoye Piyade Alayı’ndaki 
muvazzaflık görevinden istifa eden Kuprin, Kiyev’e yerleşir. Kendini tamamen 
edebiyata adar. Kiyev gazeteleri ile aktif bir çalışma sürecine girer: Bu gazeteler için 
öyküler,  şiirler, denemeler, röportajlar, makaleler, skeçler yazar, hatta “Paris’ten 
Haberler” başlığıyla güya yurt dışı muhabirliği bile yapar.
268
 
 XIX. 
yy.ın doksanlı  yıllarının ortasında Kiyev’ de üç büyük günlük gazete 
mevcuttur: Bunlar Kiyevkoye slovo, Kiyevlyanin ve  Jizn i iskusstvo’dur. Bu 
gazetelerden daha ziyade canlı ve demokratik olanı; Kuprin’in sıkı  sıkıya bağlı 
olduğu  Jizn i iskusstvo’dur. 1894 yılı başlarında gazeteye gelen Kuprin öyküsünü 
yayımlatmak üzere bırakır, ertesi gün kendisini sıcak bir şekilde karşılarlar. O 
tarihten sonra da bu genç yazar ilk eserlerini bu gazetede vermeye başlar. 1895 yılı 
başında gazete yönetimiyle tartışıp  Kiyevskoe slovo gazetesine geçer, buradaki iki 
yılın ardından tekrar Jizn i iskusstvo’ya geri döner.
269
  
 
Kuprin’in Kiyev gazetelerinde kırktan fazla öyküsü yayımlanmıştır. 
Peterburg’daki  Russkoye bogatstvo dergisinde yayımlanan üç eseri de dahil olmak 
üzere bu erken dönem edebi yaşamındaki eserleri sanatsal olarak eşit değildirler ve 
tezatlıklar içerir. Ancak yine de Tolstoy ve Çehov gibi yaşça büyük çağdaşları ve 
büyük öğretmenlerinin çok takdir ettikleri nesrinin gelişiminin habercisidirler. 
Yapay, tumturaklı ifadeler ve uydurma konularla dolu öykülerinin yanı  sıra, erken 
                                                           
268
 E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, A. İ. Kuprin, Sobraniye Soçineniy v 9-ti t. , Moskva, 1964, t. 1, s. 
485. 

ibid, s. 486.
 

dönem Kuprin sanatında “Düello”nun habercisi durumundaki “Sorgu” ve 
“Konaklama” gibi çok güzel realist öyküler yer almaktadır. Bazen ince bir psikolojik 
analizle kaleme alınmış “Gizli Tahkikat”, “Lidoçka” öykülerini yazmış, bazen de 
sanki iki farklı yazar tarafından yazılmış gibi bir izlenim bırakan ve Lev Tolstoy’u 
hayran bırakan öyküler (Allez) ile Dekadan motiflerini işlediği karamsarlık dolu, 
acımasızca kendisine aşık olan erkekleri öldüren kadınlardan bahsettiği öyküler 
yazmıştır: “Tuhaf Bir Olay”, “Kapris”.
270
 
 
Kuprin’in ilk eserleri mizahi açıdan ve hatta kahramanları açısından 
Çehov’un (Antoşa Çehonte) ilk dönem eserlerini hatırlatır. Çehov’un Kuprin 
üzerindeki etkisi sadece ilk dönem eserlerinde değil, sonraki dönem eserlerinde de 
görülür.
271
 
 Orduda 
çalıştığı  yıllarda ve gazetecilik yaşamında edinmiş olduğu zengin 
yaşam tecrübesi, yazarın daha ilk eserlerinde yansımasını göstermiştir. Ordudaki 
izlenim ve gözlemleri, “Sorgu”, “Konaklama” vb. gibi eserlerinin temelini oluşturur. 
Barış zamanında ordu yaşamı, ücra bir taşra köşesinde konuşlu bir piyade alayının 
günlük faaliyetleri konularında Rus edebiyatında Kuprin ayarında başka bir yazar 
yok gibidir.
272
 
 
Kuprin’in “Sorgu”, “Leylak Ağacı”, “Konaklama” öyküleri, “Düello” 
öyküsünün ön çalışması gibidir. Avilov ve Kozlovski tiplerinde onları “Düello”nun 
hayalperest, insani özellikleri gelişmiş, dövülen askerlerin acısına ortak olan 
Romaşov ile yakınlaştıran özellikleri bulmak hiç de güç değildir. “Leylak 
                                                                                                                                                                     
 
270
 B. N. Afanasyev, Aleksandr İvanoviç Kuprin- Kritiko-Biografiçeskiy Oçerk , .-2-e, ispr. i dop. 
izd., Moskva, 1972, s. 11. 
271
 Lit. İstoriya Akademii Nauk, “A.İ.Kuprin Kratkoye Vvedenie v Tvorçestvo”,1954 / http://www. 
kuprin.net. 

E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 1964, t. 1, s. 486.
 
 

Ağacı”ndaki enerjik, şerefine düşkün Veroçka tipinden “Düello” öyküsündeki 
geleceğin  Şuroçka Nikolayevna’sının özellikleri hemen anlaşılmaktadır. Kuprin’in 
bu öykülerinde gerçek realist bir yazarın özellikleri hemen kendini hissettirir. Bunlar: 
Sosyal adalet, psikolojik portreye sadakat ve doğanın çok hassas bir şekilde 
algılanışıdır.
273
  
 1897 
yılında Kuprin ilk öykülerini “Minyatürler” (Миниатуры) başlığı 
altında toplar ve Kiyev’de bastırır. Sonraları bu ilk kitabına eleştirel yaklaşır. 1902 
yılında Çehov, Kuprin’den “Minyatürler” kitabını Lev Tolstoy’a göndermesini rica 
eder, Kuprin bu isteği “içinde pek çok aptalca şey var” diyerek reddeder. Gerçekten 
de Kuprin’in bu dönem öykülerinde bir dizi eksiklik mevcuttur. Yazar bazen 
melodramatik konularla, natüralist ayrıntılarla fazlaca uğraşmıştır (“Karanlıkta” 
(Впотьмах) ve “Et” (Мясо) öyküleri). Bu hususu, çağdaşı olan eleştirmenler de dile 
getirmişlerdir. Russkoye bogatstvo dergisinin eleştirmeni  şöyle yazar: “Yaşamın 
karanlık yönlerini, hayvanca ihtirasları, ihaneti, hilekarlığı, ikiyüzlülüğü çok güzel 
tasvir etmiş”. 
274
 Fakat bu natüralizmi çok doğru tespit eden eleştirmen buradaki 
olumlu yönleri, çağdaşı olan pek çok yazardan kendisini farklı  kılan  şeyleri 
görmezden gelmiştir.
275
  
 Buna 
karşılık Kuprin’ deki realist karakteri görüp, onu o devirde moda olan 
modern eser sahiplerinin karşısına koyan eleştirmenler de vardır. V. Kranihfeld: 
“Kader, kısmet, vb. konular Kuprin’ in eserlerinde en ufak bir rol oynamaz. Kuprin, 
kaderini başarılı borsa oyunlarına bel bağlamadan kendi elleriyle yaratan insanlara 
daha yakındır”
276
 demektedir. Genç Kuprin’in öykülerinin realizmi ve toplumsal 
                                                           
273
 ibid, s. 487. 
274
 Russkoye Bogatstvo, 1898, No: 4 / E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 1964, t. 1, s. 487. 
275
 E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 1964, t. 1, s. 487. 
276
 Sovremennıy Mir, 1908, No: 4 / E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 1964, t. 1, s. 487. 

önemine daha sonraları Kuprin hakkında yazdığı makalesinde (1910) Vorovski de 
değinecektir.
277
 
 Genç 
yazarın sanatındaki realist eğilim, onu devamlı dikkatle takip eden 
Gorki’nin de ilgisini çekmiştir. Gorki, Kuprin’e Samarskaya gazeta’nın 
redaktörlüğünü teklif etmeyi planlamıştır. Böyle bir teklifin yapılıp yapılmadığı 
bilinmemekle birlikte 1896 yılında  Samarskaya gazeta’ da Kuprin’in “Masalın 
Sonu” (Masal) öyküsü yayımlanmıştır.
278
 
 
“Lidoçka” öyküsüyle, yetenekli insanların ölümüyle ilgili bir dizi eserin 
başlangıcı yapılır. Lidoçka da yetenekli bir kişidir, “Yarı Tanrı” öyküsündeki bir 
zamanlar ünlü bir aktör olan Kostromski de yeteneklidir, “Lagar Beygir” 
öyküsündeki, bir gazetenin lagar beygirine dönüşen genç yazar Paşkeviç de yetenekli 
biridir, “Yok Olan Kuvvet” öyküsündeki ayyaş ressam İlyin de yetenekli bir 
kişidir.
279
  
 
Kuprin’in bu dönemde yayımlanan eserleri: “Son Gala” (Последний 
дебют,1889), “Karanlıkta” (Впотьмах,1893), “Mehtaplı Gecede” (Лунной 
ночью,1893), “Sorgu” (Дознание,1894), “Slav Ruhu” (Славянская  душа,1894), 
“Al-İssa” (Аль-Исса,1894), “Leylak Ağacı” (Куст  сирени,1894), “Gizli Tahkikat” 
(Негласная  ревизия,1894), “Şöhrete” (К  славе,1894), “Seyahatte” (На 
разъезде,1894), “Serçe” (Воробей,1895), “Vahşi Hayvan Kafesinde” (В 
зверинце,1895), “Oyuncak” (Игрушка,1895), “Sarısabır” (Столетник,1895), 
“Ricacı” (Просительница,1895), “Tablo” (Картина,1895), “Korkunç An” 
(Страшная  минута,1895), “Et” (Мясо,1895), “Başlıksız” (Без  заглавия,1895), 
“Konaklama” (Ночлег,1895), “Milyoner” (Миллионер,1895), “Lolli” 
                                                           
277
 E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 1964, t. 1, s. 488. 
278
 ibid, s. 488. 

(Лолли,1895), “Korsan” (Пиратка,1895), “Kutsal Aşk” (Святая  любовь,1895), 
“Yaşam” (Жизнь,1895), “Zülüf” (Локон,1895), “Tuhaf Bir Olay” (Странный 
случай,1896), “Bonza” (Бонза,1896), “Korku” (Ужас,1896), “Yarı Tanrı” 
(Полубог,1896), “Natalya Davıdovna” (Наталья  Давыдовна, 1896), “Köpek 
Saadeti” (Собачье  счастье,1896), “Irmakta” (На  реке,1896), “Bahtiyar” 
(Блаженный,1896), “Masal” (Сказка,1896), “Lagar Beygir” (Кляча,1896), 
“Başkasının Ekmeği” (Чужой  хлеб,1896), “Dostlar” (Друзья, 1896), “Marianna” 
(Марианна,1896)’dır. 
 Kuprin’in 
sanatının ikinci evresi 1896-1900 yılları arasıdır. Bu dönemde 
“Moloh” (Молох), “Uzatmalı Piyade Çavuşu” (Прапорщик  армейский) ve 
“Olesya” (Олеся) öykülerini yazmıştır. 
 1896 
yılının ilkbaharında Kuprin, Kiyev gazetelerinin muhabiri sıfatıyla 
Donetsk Havzası’na gider, buradaki fabrikaların çalışmalarını izler, birkaç ay demir 
döküm fabrikasında ocak ve marangozhane yöneticisi olarak çalışır, işçilerin yaşam 
koşullarını dikkatle ve acıyarak gözlemler, çalışmalarını, adetlerini inceler ve 
işçilerin heyecanlarına ortak olur.
280
 
 
Kuprin seyahatten döndükten sonra Kiyevlyanin gazetesinde “Demir Döküm 
Fabrikası” ve “Yuzov Fabrikası” denemeleri yayımlanır. O zamanlar Kuprin, 
kapitalizmin insan şahsiyetine etkileri fikrini genelleştirdiği “Moloh” öyküsünü 
yazmayı tasarlar. “Moloh”, Russkoye bogatstvo gazetesinde yayımlanır. Korolenko 
not defterine şu satırları yazar: “Moloh, Güzel, Fevkalade” 
281
 
                                                                                                                                                                     
279
 B. N. Afanasyev, 1972, s. 16. 
280
 E. Rotstein, P. Vyaçeslavov, 
Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling