T. S. Malikov

6.2. Baho turlari, uning tarkibiy tuzilmasi va baholarni
shakllantirish metodlari 
qo‘llanilish tartibiga muvofiq 
 
Baholarni quyidagi belgilarga ko‘ra
klassifikatsiya
qilish mumkin
 
aylanmaga xizmat qilish xarakteri bo‘yicha
o‘rnatilishiga qarab
vaqt omiliga ko‘ra
baholar xususida ma’lumotlarni olish usuliga muvofiq
bozor turiga bog’liq ravishda
hududiy bozorlarga bog‘liqligini nazarda tutib
bozorda davlatning ta’sirchanligi, tartibga solish va raqobat 
darajasining xarakteri bo‘yicha
yetkazib berish va sotish shartlariga ko‘ra

---

191
Yuklarni tashish, elektr energiyas
i, issiqlik, s
uv, s
og‘li
qni
saql
ash 
xizmatlari, mehmonxona, sayyohlik 
va boshqa xizmatlarning bahosi 
tariflar orqali ifodalanadi 
Aylanmaga xizmat qilish xarakteri bo‘yicha baholar 
quyidagicha farqlanadi
 
ulgurji
chakana
sotib 
olish
smeta
tarif
Savdo tashkilotlari tomonidan aholin
ing shaxsiy iste’m
oli uchun kichik 
miqdorlarda sotiladigan ne’matlarg
a o‘rnatilgan bah
o chakana baho 
deb at
adi
Qishl
oq xo‘jali
gi ishlab chiqar
uvchi
lari t
omonidan o‘z mahs
ul
otlarini
davl
atga sotis
h s
ot
ib olish ba
holarida amalga oshiriladi
Smeta qiymatida qurilis
h mahsulotlari (binolar, inshootlar va 
boshqalar) ning bahosi to‘lanadi 
XYuSl
ar tovarl
ar
ning yiri
k partiyas
in
i s
anoat, qis
hloq xo‘jali
gi yoki 
boshqa XYuS l
ar
ga yoki t
a’
m
inot
ta
shkil
otlariga s
otadi
gan bahosi 
ulgurji baho deyiladi

---

192
Almashtiriluvchi (“sakr
ovchi”) baholar tayyorla
nish muddati uzoq 
vaqtni talab etuvchi buyumlarga
nisbatan o’rnatiladi. Bunday 
baholar shartnoma ijro etish 
muddatining tugashiga qarab 
hisobl
anadi. B
unda birlamchi 
sh
artnoma bahosi mahs
ulot
tayyorlangan muddat davomida is
hl
ab chi
qar
ish xaraj
atlari
ning 
o‘
zg
aris
hi
ga 
qar
ab o‘
zg
artiriladi 
(korrektirovka 
qilinadi
).