Talim vazirligi

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
22
O’zbekiston aholisi soni va uning ko’payishi 
Jami 
Shahar aholisi 
Qishloq aholisi 
Yillar 
Ming kishi 
Foiz  
Ming kishi 
Foiz  
Ming kishi 
Foiz  
1991 20607,7  2,42  8305,2  1,74  12302,5  2,88 
1992 21106,3  2,35  8450,0  0,90  12656,3  3,32 
1993 21602,2  2,27  8526,0  1,04  13076,2  3,07 
1994 22091,9  1,67  8614,8  0,65  13477,1  2,33 
1995 22461,6  1,98  8670,9  1,12  13790,7  2,52 
1996 22906,5  1,93  8768,1  1,26  14138,4  2,35 
1997 23348,6  1,81  8878,4  1,29  14470,2  2,13 
1998 23772,3  1,53  8993,2  1,04  14779,1  1,83 
1999 24135,6  1,46  9086,5  0,87  15049,1  1,81 
2000 24487,7  1,33  9165,5  0,65  15322,2  1,73 
2001 24813,1  1,22  9225,3  0,67  15587,8  1,55 
2002 25115,8  1,24  9286,9  0,58  15828,9  1,63 
2003 25427,8  1,08  9340,7  0,43  16087,2  1,49 
2004 25701,4  1,25  9381,3  0,65  16326,1  1,55 
2005 26021,4  1,12  9441,9  0,56  16579,4  1,44 
2006 26312,7  1,33  9495,1  0,94  16817,6  1,56 
2007 26663,8  1,53  9584,6  1,19  17079,2  1,72 
2008 27072,2  1,70  9698,2  46,8  17374,0  -23,5 
2009 
27533,4 - 14236,0 - 13297,4 - 
Jadval O’zR Davlat statistika qo’mitasi malumotlari asosida tuzildi. 

 
23
O’zbekiston Respublikasi mamuriy birliklari aholisi va uning o’sishi (1979-2009 yy.) 
Aholi soni (ming kishi) 
Aholi sonining o’sishi (foiz) 
O’rtacha yillik ko’payish (foiz) 
Mamuri
y 
birliklar 
1979 
198
9 
1999 2009 
1979-
89 
1989-
99 
1999-
09 
1979-
2009 
1979
-89 
1989-
99 
1999-
09 
1979-
2009 
O’zbekis
ton 
15372,
7 
197
80 
2413
5,6 
2753
3,4 
128,7 122,0 114,1  179,1  2,87  2,20  1,41  2,64 
QR 900,4 
121
0,6 
1478,
8 
1615
,7 
134,5 122,2 109,3  179,4  3,45  2,22  0,93  2,65 
Viloyatl
ar: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Andijon 1347,6 
171
9,6 
2151,
7 
2499
,9 
127,6 125,1 116,2  185,5  2,76  2,51  1,62  2,85 
Buxoro 885,3 
113
5,7 
1400,
8 
1588
,8 
128,3 123,3 113,4  179,5  2,83  2,33  1,34  2,65 
Jizzax 510,7 
747,
7 
958,4 
1098
,3 
146,4 128,2 114,6  215,1  4,64  2,82  1,46  3,84 
Navoiy 500,7 
652,
8 
775,5 
839,
3 
130,4 118,8 108,2  167,6  3,04  1,88  0,82  2,25 
Namang
an 
1098,4 
146
9,1 
1890,
7 
2217
,2 
133,7 128,7 117,3  201,9  3,37  2,87  1,73  3,40 
Samarqa
nd 
1657,1 
211
0,8 
2627,
3 
3061
,6 
127,4 124,5 116,5  184,8  2,74  2,45  1,65  2,83 
Sirdaryo 447,9 
548,
3 
635,4 
703,
4 
122,4 115,9 110,7  157,0  2,24  1,59  1,07  1,90 
Surxond
aryo 
893,7 
124
7,8 
1701,
8 
2033
,8 
139,6 136,4 119,5  227,6  3,96  3,64  1,95  4,25 
Toshken
t 
1757,5 
208
6,3 
2326,
9 
2552
,6 
118,7 111,5 109,7  145,2  1,87  1,15  0,97  1,51 
Farg’ona 1692,8 
213
9,7 
2627,
3 
3022
,1 
126,4 122,8 115,0  178,5  2,64  2,28  1,50  2,62 
Xorazm 746,3 
101
0,9 
1298,
7 
1530
,8 
135,5 128,5 117,9  205,1  3,55  2,85  1,79  3,50 
Qashqad
aryo 
1118,7 
159
2,9 
2119,
6 
2563
,6 
142,4 133,1 120,9  229,2  4,24  3,31  2,09  4,31 
Toshken
t sh. 
1815,6 
210
7,8 
2142,
7 
2206
,3 
116,1 101,7 103,0  121,5  1,61  0,17  0,30  0,72 
Jadval Butunittifoq aholi ro’yxati va O’zR Davlat statistika qumitasi malumotlari asosida 
hisoblandi. 

O’zbekiston shahar va qishloq joylari aholisining o’sishi (ming kishi) 
1999 yil 
2008 yil 
Mamuriy  
birliklar 
Shahar  
aholisi 
 ulushi (%)  shahar qishloq 
Shahar  
aholisi 
 ulushi (%) shahar qishloq 
Shahar  
aholisi 
 ulushi (%)
O’zbekiston  40,7 9086,5 15049,1
37,6 9698,2 17374,0 35,8 
QR. 
47,9 713,9 
764,9  48,3 774,5 
820,9  48,5 
Viloyatlar:   
    
   
Andijon 
32,2 642,6 
1509,1 29,9 716,9 
1734,3 29,2 
Buxoro 
34,6 438,3 
962,5  31,3 456,8 
1109,3 29,2 
Jizzax 
29,1 291,2 
667,2  30,4 321,2 
758,3  29,8 
Navoiy 
41,0 314,2 
461,3  40,5 327,8 
501,2  39,5 
Namangan  37,2 711,4 
1179,3 37,6 806,3 
1368,0 37,1 
Samarqand  30,9 720,7 
1906,6 27,4 755,0 
2248,4 25,1 
Sirdaryo 
35,5 205,3 
430,1  32,3 215,8 
477,2  31,1 
Surxondaryo 19,3 340,0 
1361,8 20,0 381,3 
1610,8 19,1 
Toshkent 
44,2 945,4 
1381,5 40,6 990,8 
1531,6 39,3 
Farg’ona 
32,4 766,6 
1860,7 29,2 827,2 
2145,0 27,8 
Xorazm 
27,5 311,5 
987,2  24,0 328,1 
1176,2 21,8 
Qashqadaryo 25,9 542,7 
1576,9 25,6 616,5 
1892,9 24,6 
Toshkent 
sh.  100,0 2142,7
- 
100,0 2180,0
- 
100,0 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jadval Butunittifoq aholi ro’yxati va O’zR Davlat statistika qumitasi malumotlari asosida 
hisoblandi. 
Aholining jinsiy va yosh tarkibi. 
Aholining jinsiy va yosh tarkibi muxim demografik ko’rsatkichlardan biri bo’lib, ular 
mehnat resurslarining, maktabgacha hamda maktab yoshidagi bolalarning, hozirgi va kelajakdagi 
sonini aniqlash, turli jins va yoshdagi aholi uchun zarur bo’lgan keng istemol mollari ishlab 
chig’arishni rejalashtirish imkoniyatini beradi.  
Jinsiy va yosh tarkibiga talluqli malumotlar yaqin kelgusida  aholining takror borpo 
qilinishi qay darajada bo’lishini ham oldindan aytib berish imkonini beradi. Agar jinslar nisbati 
teng yoki yaqin bo’lsa, shuningdek aholi tarkibida yosh avlod salmog’i yuqori bo’lsa, 
nikoxlanish va o’z navbatida, tugilish imkoniyatlari ham yuqori bo’ladi. shunday ko’rsatkichlar, 
ishlab chig’aruvchi ko’chlarni xududiy rijalashtirishga ham tasir ko’rsatadi. 
O’zbekiston aholisining jinsiy va yosh tarkibi o’ziga xos xususiyatlarga egadir. 
İnqilobdan oldingi davrlarda O’zbekistonaholisining jinsiy tarkibida erkaklar ayollarga nisbatan 
ko’pchilikni tashqil qilar edi. bu xol avvolo usha davrlarda ayolning uzoq tarixiy rivojlanishi 
jarayonida shakllangan ijtimoy hayotda tutgan o’rni xususiyatlari bilan bog’lig’ligini takidlash 
lozim. Oiladagi uy-ruzuor yumushlari asosiy xismining ayollar zimmasiga tushishi, odatga ko’ra 
uizlarning borvaqt erga berish va ko’p bolali, tibbiy xizmati, hamda onalikni muhofaza 
qilishdagi qoloqlik, ayollar 
o’rtasida o’limning yuqori bo’lishiga va oqibat nitijada ularning kam umir ko’rishiga olib kelgan.  
O’zbekiston  aholisining jinsiy tarkibidagi bunday xususiyatlar 1939 yilgi butun ittifoq  
aholi ro’yxati malumotlarida ham aks etgan. Usha yili respublika aholisining 51,6 % i erkaklar, 
48.4 % ni xotin-qizlar tashqil qilgan. Vatan urushi sobiq ittifoqda bo’lganidek, O’zbekistonda 
ham aholining jinsiy tarkibiga chuqir tasir qildi. Urushdan keyingi utkazilgan 1959 yilgi Butun 
ittifoq aholi ro’yxati yakuniga ko’ra O’zbekistonda erkaklar jami aholining 48% ni tashqil qildi. 
Urushdan keyingi yillarda bu nomuvofiqlik asta -sekin yo’qola bordi. 1989 yilgi Butun ittifoq 
aholi ro’yxati shuni tasdiqlaydi. Endilakda O’zbekistonaholisining 49,4% i erkaklar va 50,6% 

 
25
ayollardir. erkaklar 47,3%, ayollar 52,7 % ni tashqil qiladi. aholi tarkibidagi ortiqcha xotin - 
qizlarning asosiy qismi yukori yoshdagilarga tug’ri keladi. 
Tabiiy o’sish suratlarining yuqoriligi O’zbekiston aholisining yosh tarkibiga tasir 
ko’rsatadi. Unda butun aholi orasida yosh bolalar o’smirlar salmog’i ancha yuqori. Tabiiy o’sish 
suratlari ko’p yillardan buyon yuqori bo’lgan O’rta Osiyo va Ozorbayjon respublikalari aholi 
tarkibida yosh avlod asosiy ko’rsatkichni tashqil qiladi. hamdustlik davlatlarning ko’pchiligida 
aholining "qarib borishi" kuzatilmoqda, O’zbekistonda aksincha tug’ilish ko’rsatkichlarining 
yuqori darajada saqlanib turishi sababli aholining "yosharib borishi" davom etmoqda. 
Respublikada 120 ta shaxar va 115ta shaxarcha bo’lib, 9 400 migga yaqin kishi yashaydi, bu 
barcha aholining 37 foizini tashkil qiladi. Urbanizatsiya va shaxarlarning rivojlanganlik darajasi 
milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi hamda ixtisoslashuvida, maxalliy xalqning tarixiy urf-
odatlari va xo’jalik yuritish ananasiga mos keladi. Namangan, Samarqand, Farg’ona, Buxoro, 
Qarshi, Urganch, Termiz, Nukus, Jizzax, Navoiy, Andijon  iyrik shaxarlari, Chirchiq, Angran, 
Kuqon, Olmaliq, Marg’ilon shaxarlari, Asaka, Qorvulbozor, Muborak, Qo’ng’irot, Zarafshon 
rivojlanayotgan sanoat shaxarlardandir.   
O’zbekiston  aholisining aholi bandligi va mehnat resurslari. 
O’zbekiston aholisi ko’p millatliligi bilan ajralib turadi. Uning tarkibini 120 dan ortiq 
millat va elat vakillari tashqil qiladi. İnqilobdan oldingi davrlarda respublika aholisining milliy 
tarkibi tug’risida aniq malumotlar yo’q. İnqilobdan keyin sovet xokimiyatining dastlabki 
yillarida  O’rta Osiyoning erli xalqlarida, shu jumladan o’zbeklarda milliy shakillanish jarayoni 
tula tugallanmagan edi. shu sababli 1926 yilgi va 1939 yilgi aholi ro’yxatlarida millat degan 
savolga o’zbeklarning "Qipchoqlar", "Qung’irot", "Qurama", "turk" kabi qadimiy yirik o’rulari 
nomlari qayd qilingan. 1959-1989 yilgi aholi ro’yxatlari  malumotlari shuni ko’rsatadiki 
respublikada yashagan barcha millat vakillarining soni va salmog’i ko’paygan. Masalan, 
o’zbeklarning umumiy soni qayd qilingan davr moboynida 2,8  marta ko’paydi va ularning soni 
respublika aholisi salmog’ining 62,1% dan 71,4% gacha o’sdi. Shuningdek, maxalliy 
millatlardan tojiklar 3 barobar, qozoqlar va qoraqalpoqlar 2,5 barobarga yaqin o’sdi. 
Tojiklarning umumiy aholiga nisbatan salmog’i 3,8 % dan 4,7% gacha oshdi. Ruslar soni 624; 
boshqa millat vakilarining soni 545 ming o’sdi. Lekin ularning respublika aholisi o’rtasidagi 
salmogi ancha kamaydi. Masalan, agar 1959 yil aholi ro’yxati bo’yicha rus millatiga mansub 
aholi umumiy aholi salmogining 13,5% ni tashqil qilgan bo’lsa, 1989 yilgi aholi ro’yxatida 8,3% 
ni tashqil qildi. Boshqa millat vakillari salmog’i 12,5% dan 7,9% gacha kamaydi. 
hamdo’stlikdagi aholini o’rganish shuni ko’rsatadiki, boshqa respublikada shu respublika 
aholisining 90% i o’z respublikalarida yashamoqdalar. Xamdo’stlik davlatlarida yashayotgan 
o’zbeklarning 84,7% O’zbekistonda yashamoqda. Boshqa respublikalarda 2556 ming, yoki 
barcha o’zbeklarning 15,3% boshqa respublikalarda yashamoqda. Shularning ham asosiy xismi 
o’rta osiyo respublikalari va Qozoqistonda yashamoqdalar. aholisi milliy tarkibi dinamikasidagi 
bunday o’zgarishlarga asosiy sabab, bir tomondan ularda tabiiy o’sishning yuqoriligi va 
ikkinchidan ularning respublikalararo migratsiyada kam ishtirok etishidir. Boshqa millat 
vakillarining nisbatan sekin o’sishi ularda tabiiy o’sishning kamligidir, hamda migratsiya 
haroratlarining kuchliligi xisoblanadi.  
Aholining ijtimoiy tarkibi va bilim malaka darajasi. 
Har qanday mamlakat aholisining ijtimoiy-sinfiy tarkibi o’sha mamlakatda xukmron 
bo’lgan ijtimoiy munosabatlar xususiyati bilan belgilanadi. İjtimoiy munosabatlarning o’zgarishi 
aholining ijtimoiy-sinfiy tarkibi o’zgarishiga sabab bo’ladi. Sobik itfoqdagi muxim o’zgarishlar, 
unda mustaqil davlatlarning bozor İqtisodiyoti munosabatlariga o’tish tez orada aholining 
ijtimoiy-sinfiy tarkibida sezilarli o’zgarishlarga olib keldi. Aholining ijtimoiy tarkibi uning sinfiy 
tarkibiga nisbatan kengroq tushunchadir. aholining ijtimoiy tarkibi deganda, uning mashquloti 
kasbkor asosida birlashgan guruxlar tushuniladi. Respublika aholisida ishchilar sinfi shakllandi 
va 1989 yilgi respublika statistik bo’limining boshqarmasi malumotiga ko’ra, mehnatda band 
aholining 29,7% sanoat, qurilish, transportda ishlayotgan ishchi va xizmatchilardan iborat. 1913 

 
26
yilgi malumotlariga ko’ra barcha ishchi va xizmatchilar O’zbekiston aholisining atigi 5% ni 
tashqil qilgan. 
İshchilarning butun aholi orasidagi salmog’i O’zbekistonda hamdo’stlikdagi respublikalardan 
(47%) kamroq bo’lsada lekin respublikada ishchilar sinfi ortganligini ko’ramiz.  
Respublikada ijtimoiy mehnatda band bo’lgan dehqonlarning soni va aholi orasidagi 
salmog’i kamayib bormoqda. Jumladan: dehqonlar salmog’i 1939 yilda 64,9% ni tashqil qilgan 
bo’lsa, 1979 yilga kelib u 24,7% ga tushib qolgan. 1989 yilda u 24,8% ga tushib qoldi. Bu holat 
avvalo qishloq xo’jaligining mexanizatsiyalashtirilganligidan, mehnat unumdorligi ortib borishi, 
kam quvvatli jamoa xo’jaliklarning davlat xo’jaliklariga aylantirish, xo’jalikda sanoat, qurilish, 
transport va aloqa sohasida ishchilar ko’payib, ishchilar soatiga qo’shilganligidadir. Ko’p yillar 
davomida O’zbekiston aholisining bilim darajasida ijobiy o’zgarishlar ro’y berdi. O’zbekistonda 
xalq maorifida tarkib topib, rivojlandi. İnqilobgacha respublika aholisining 2% savodli deb 
kelgan noto’g’ri, aslida revolyutsiyaga qadar aholining 18-19% savodli bo’lgan.hozirgi vaqtda 
Respublikada barcha o’quv muassasalarida o’qiyotganlar soni 6779 ming kishidan ortdi. 
O’zbekistonda 1914-1915 yil o’quv yilida bor yo’g’i 171 ta umumiy talim maktablari bo’lib, 
ularda 4649 ming o’quvchi talim oldi va ularga 340 ming pedogog mehnat qilmoqda.  
Respublikamizda oliy va o’rta maxsus talim soxalarida ham katta yutuqlarga erishildi. 
1914-15 yil o’quv yilida O’zbekistonda bor-yo’g’i 2 ta maxsus o’quv yurti bo’lib, bularda 100 
kishi talim olgan. 1990 yilda respublikada 244 ta maxsus o’quv yurti bo’lib, ularda 277,3 ming 
kishi talim oldi. Xozirgi kunda 61 ta oliy o’quv yurti mavjud . Respublikamizda yildan-yilga 
xalq xo’jaligida ishlayotgan malakali mutaxasislar soni ortib bormoqda. 1989 yilda 767,9 ming 
oliy malumotli, 8057,5 ming o’rta maxsus malumotga ega bo’lgan mutaxasislar ishlagan bulsa.
 
Respublikamizda keyingi yillarda industriyal taraqiyotning jadallashuvi bilan hunar texnika 
bilim yurtlari orqali malakali ishchilar tayyorlashga aloqida etibor berila boshladi. Agar 1970 
yilda respublikamizda 126 ta hunar texnika bilim yurtlari 47,9 ming o’quvchi o’qigan bo’lsa, 
1989 yilga kelib 480 ta hunar texnika bilim yurtida 249,6 ming o’quvchilar talim oldi. Natijada 
xalq xo’jaligining barcha tarmoqlarida oliy va o’rta malumotli malakali mutaxasislar soni va 
salmog’i oshib bordi. Shu yillarda O’zbekiston xotin-qizlari hayotida ham sifatli o’zgarishlar 
sodir bo’ldi. İnqilobdan oldin o’zbek xotin qizlari ishlab chiqarishda kamdan, ishtirok qilgan, 
ular asosan uy-ro’zuor ishlari bola tarbiyasi bilan mashqul bo’lganlar. Xozirgi vaqtda o’zbek 
xotin-qizlari xalq xo’jaligining barcha tarmoqlarida faol mehnat qilmoqdalar. Masalan, 1989 
yilda O’zbekistonda ishchi va xizmatchilarning 44% ni va dehqonlarning 54% ni xotin-qizlar 
tashqil qildi. Bular sog’liqni saqlash, jismoniy tarbiya va ijtimoiy taminot sohasida 
ishlaganlarning 76,3% ini, maorif va madaniyat xodimlarining 53,7% ini, savdo, umumiy 
ovqatlanish, moddiy texnika taminoti, tayyorlov muassasalari xodimlarining 47,1% ni ilmiy 
tadqiqod xodimlarining 44,2% ni, xo’jalik jamoa va ijtimoiy idora xodimlarining 38,2% ini 
tashqil qiladilar.  
O’zbekiston endilikda deyarli barcha fan sohalari bo’yicha ilmiy mutaxasislarni 
birlashtirgan. Paxtachilik, kimiyo, geologiya, matematika soqalaridagi tadqiqod ishlari dunyo 
bo’yicha tan olingan. 1987 yilda respublikada 39,1 ming ilmiy xodim bo’lib, ulardan 1,3 tasi fan 
doktorlari, 16,3 mingtasi fan nomzodlaridan iborat. Zamonaviy kadrlar tayyorlashga etiborni 
qaratish lozim. Mehnat resurslari va ulardan foydalanish. 
O’zbekistonda mehnat resurslarining soni, salmog’i usishi suratlari, ularning xalq 
xo’jaligi tarmoqlari va respublika xududida taqsimlanish, mehnat resurslaridan foydalanishning 
samaradorligi uziga xos xususiyatga ega. O’zbekiston aholisi yosh tarkibida yoshlarning kup 
bulishi uz navbatida mehnatga layoqatli kishilar salmog’ining nisbatan kamayishiga olib keldi. 
Shu bilan birgalikda tabiiy usishning yuqoriligi undan mehnat resurslari salmog’ining doimo 
ortib borishiga olib keldi. Mehnat yoshidagi aholining barchasi bazi bir sabablarga kura ishlab 
chiqarishda tuliq ishtrok etaolmadi. İshlab chiqarishdan ajralgan holda usish. Armiyada xizmat 
qilish kabi obektiv Sabablarga kura aholining bir qismi ich da ishtrok eta olmaydilar. Kup bolali 
onalar oilada bola boqish. Maxsus uy xo’jaligi bilan shug’ullanishlari shunday subektiv 
sabablarga kiradi. Respublikamiz kup bolali onalar salmog’ining kattaligi bilan ajralib turadi. 

 
27
O’zbekistonda iqtisodiy faol aholisining xalq xo’jalik tarmoqlari buyicha taqsimlanishi sobiq 
itfoqdan farq qiladi. Respublikamizda 1939-1989 yillar orasida moddiy ishlab chiqarishda 
ishlaydigan aholi 90% dan 74,1% ga tushib qolgan. Nomoddiy ishlab chiqarish sohasida 
ishlovchilar salmog’i esa 7,8%dan 25,9%ga etgan. Moddiy ishlab chiqarishning uz ichida, uning 
turli tarmoqlarida ishlovchilarning soni va salmog’i ham turlicha uzgarmoqda. Sanoat, qurilish, 
transport va aloqa tarmoqlarida ishlovchilar salmog’i doimo ortaborganligini kuramiz. Bu esa 
respublikada ana shu tarmoqlarning  tez rivojlanayotganligini kuramiz. Sanoatda ayniqsa 
mashinasozlik sanoat tarmoqlari tez rivojlanayotganligini kuramiz. Shuni qayt qilish lozimki, 
respublikamizda sanoat, transport va aloqa vositalarida xizmat qiluvchilar salmog’i MDH 
davlatlari kursatkichidan past. Agar bizning respublikamizda ushbu tarmoqlarda ishlayotgan 
ishchilar salmog’i 29,2%ni tashqil qilsa, hamdustlik davlatlarida bu kursatkich 50,8%ni takkil 
qiladi. Hozirgi kunda ham qishloq yoshlarini sanoatdan kura, qishloq xo’jaligiga jalb qilish 
osonroq bulib ushbu regionda xlor va soda ishlab chiqaradigan zavodlarni qurish zarur. 
 

 
28
3-sonli maruza  
MAVZUSİ: O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI X’ALQ XO’JALIGINING UMUMIY TARIFI 
Guruxi 3b-kurs geografiya 
O’qitish vaqti: 2 soat                                                  Talabalar soni:  14 
O’qitish darsining strukturasi/ 
Maruzaning rejasi 
1. Sobiq Ittifoq davrigacha O'zbekiston hududining (O'rta 
Osiyo xonliklarining) xo’jaligi.  
2. Sho’rolar tuzumi davrida O'zbekistonning ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishi. 
3. Mustaqillik yillarida milliy iqtisodiyotning  shakllanishi va 
rivojlanishi. 
 
O’quv darsining maqsadi: Sanoatning mamlakat iqtisodiyotida tutgan o’rni va etakchi 
tarmoqlarining rivolanish istiqbollari va joylashish xususiyatlari bo’yicha maruzada olingan 
bilimlarni mustahkamlash. 
Pedagogik masalalari: 
− mavzu bo’yicha bilimlarni 
ongli ravishda o’zlashtirish 
va mustahkamlashga 
undash.  
− mavzu bo’yicha bilimlarni 
tizimlashtirish va 
mustahkamlash. 
-muammoli masalalarni 
echish odatlarini 
rivojlantirish, muammoni 
tahlil qilish, muqobil 
echimlarni ilgari surish, 
yakuniy xulosani 
shakllantirish. 
O’qitish xarakatining natijasi: 
-   sanoatda modernizatsiyalash imkoniyatlarini taxlil 
qiladilar; 
-  og’ir sanoatning etakchi tarmoqlarining joylashuvi va 
rivojlanish imkoniyatlarini taxlil qila oladilar; 
-  engil va oziq ovqat sanoatinig muhim tarmoqlarinig 
mamlakatimiz iqtisodiyotidagi o’rni va 
modernizatsiyalash imkoniyatlarini o’rganadilar; 
 
O’qitish uslublari 
Maruza, vizual,  suxbatlashish, slayd 
O’qitish ishini 
tashkillashtirish shakllari 
 Frontal ishlash 
O’qitish qurollari 
Tarqatma materiallari, maruza matni, vizual material va 
boshqalar. 
O’qitish sharoitlari 
Maxsus texnika asboblari bilan taminlangan auditoriyalar 
Monitoring va baxolash 
Tezda sorash (blits-opros), testlar   
 
O’quv darsining texnologik xaritasi                      
İshning mazmuni 
Bosqichlar, 
Ajiratilgan vaqt 
O’qituvchi Talaba 
 
I bosqich. 
O’qitish jarayoniga 
kirish 
(5 min) 
1.1. Maruza/seminar/ amaliy darslarning  rejasi 
va tuzilishiga muvofiq o’quv jarayonini 
sholkemlestiriỹ buyicha xarakat tartibini aytib 
o’tadi 
Mavzu buyicha asosiy tushunchalarni, mustaqil 
ishlash uchun adabiyotlar tizimini beradi (ilova) 
Tinglaydi, yozadi 
 
 
 
Aniqlashtiradi, 
savollar beradi. 
 
II bosqich 
Asosiy 
2.1. Mavzuning nomin, maqsadi va kutiladigan 
natijalarini etkazadi. Mavzunıq rejasi va 
Javob beradi, 

 
29
(65 min) 
 
xususiyatlari bilan tanishtiradi.  
2.2. Blits–savol, savol-javob, aqliy hujum orqali 
bilmlarini faollashtirish (ilova)  
2.4. O’tish davrida  sanoat sohasidagi 
muammolar va O’zbekistonda amalga 
oshirilgan sanoat tarmoqlarida olib borilgan 
islohatlar va uning xususiyatlarini yoritib, va 
ularning echimlariga to’xtaladi. Talabalar 
savoliga javob beradi. 
2.3. O’quv jarayonida bajarilgan ishlarni 
baxolash kriteriyasi va ko’rsatkichlari bilan 
tanishtiradi (ilova). 
Yozadi, 
Guruxlarda 
ishlashadi, 
 
III bosqich 
Yakuniy qism 
(10 min ) 
3.1.Mavzu buyicha xulosalar chiqaradi, 
Talabalarning diqqatini asosiy masalalarga 
jamlaydi, professional xizmatida bajarilgan 
ishlarning axamiatini ochib beradi.  
3.2.Guruxlarning ishini baholaydi, O’quv 
maqsadiga erishish darajasin taxlil qiladi. 
3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va 
uning baxolash ko’rsatkichlari, kriteriyalari 
bilan tanishtiradi. 
o’zini-o’zi, 
o’zaro baholaydi, 
 
 
 
 
savollar beradi, 
 
topshiriqlarini 
yozadi 
1-ilova 
MAVZU: O’zbekiston respublikasi xalq xo’jaligining umumiy tarifi