Tarjima nazariyasi fakulteti tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedrasi ahmedov muhammadxo

Olmosh. Ko'pincha ba'zi olmoshlar otlar o'rnini bosadi. Masalan, “bir” so‘zi avval berilgan ot o‘rnini egallaydi (“birlar” ko‘plikda ishlatiladi). Agar mavzu bo'lsa, u "birov", "kimdir" deb tarjima qilinadi.
Raqamli. Uchta raqamdan: 1997; 1,997; 1.997 - birinchisi - sana, ikkinchisi - asosiy raqam, uchinchisi - o'nli kasrli butun son. Ingliz tilida butun sonning har uchta raqami vergul bilan ajratiladi, masalan: 1 295 643 (ruscha versiyada - 1 295 643). Shuni ham ta'kidlash kerakki, inglizlar milliardlarni minglab millionlarda ifodalaydi, amerikaliklar milliardni milliard deb atashadi va ingliz tilida milliard million millionga teng. Sana yozishda avval oy, keyin kun va yil ko'rsatiladi, masalan:
8/29/49, bu rus yozuvlarida 08/29/49 ga to'g'ri keladi. Daqiqalar soatdan nuqta bilan ajratiladi, masalan: 10.52.Ba'zan so'zlar ko'plik uchun ishlatiladi times, fold (fivefold — besh marta).
Adverb. Ilmiy adabiyotlarda ko'pincha quyidagi turdagi qo'shimchalar qo'llaniladi: however, also, again, now, thus, alternatively, on the other hand, mantiqiy fikrlashni rivojlantirishda ajralmas element hisoblanadi.
Xizmat (funktsional) so'zlar. Bu so'zlar bayonotlarning alohida elementlari o'rtasida mantiqiy bog'lanishlar yaratadi, NTLda muhim rol o'ynaydi. Bular predlog va bog‘lovchilar (asosan qo‘shma gaplar): after, before, on, together with, owing to, according to, by means of, for the purpose of and so on.
Eslatma. Sifatlarning tavsifining yo'qligi ular tarjimada kamdan-kam qiyinchilik tug'dirishi bilan bog'liq. O'z navbatida, murakkablikni keltirib chiqaradigan fe'llar, qoida tariqasida, ot va sifatlar bilan erkin bo'lmagan (frazeologik) birikmalar hosil qiladi. Semantik nuqtai nazardan, iboraning asosiy so'zi fe'l emas, balki ot yoki sifatdoshdir.
2.2. Maxsus shartlar
Terminlar - fan va texnikaning ma'lum bir sohasi mutaxassislari tomonidan qo'llaniladigan aniq ob'ektlar va tushunchalarni bildiruvchi so'z va iboralar. Termin sifatida har ikkala so'z deyarli faqat ushbu uslub doirasida qo'llaniladi, va keng tarqalgan so'zlarning maxsus ma'nolari ishlatilishi mumkin. Coercivity, klystron, microsin — ilmiy materiallardan tashqarida topish qiyin.Dead, ripple, rope, pocket — ma'lum qadriyatlarga ham ega (pocket — cho'ntak, havo cho'ntagi). Ikkinchi holda, kundalik tilda (kontekstdan tashqarida) atamalar va so'zlar o'rtasida aniq chegara qo'yish mumkin emas.
Mavjud ingliz ilmiy terminologiyasini tizimlashtirish ham qiyin, chunki:
1) bir atama fanning turli sohalarida yoki hatto bir soha doirasida turlicha ma'noga ega;
2) ko'p sonli yangi atamalar paydo bo'ladi.
Qog‘oz lug‘atlarning asosiy kamchiligi shundaki, ular fan va texnika taraqqiyoti bilan hamqadam emas. Bu atama aniq bo'lishi kerak, ya'ni. mantiqiy ta’rif orqali ochiladigan aniq ma’noga ega. Xuddi shu sabablarga ko'ra, u kontekstdan mustaqil bo'lishi kerak. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, atama har qanday matnda qo'llanilishining barcha holatlarida uning ta'rifi bilan ko'rsatilgan aniq ma'noga ega bo'lishi kerak, shunda atama foydalanuvchilari har safar u mumkin bo'lgan ma'nolardan qaysi birida ishlatilishini hal qilishlari shart emas. Bu yerga. Ilmiy adabiyotlarning aksariyatida lotin va frantsuz tilidagi so'zlardan foydalaniladi. Fe'l o'rniga to say fe’llar ishlatiladi to assert, to state, to declare, to reply. Bu alohida jarayonlarni aniqroq farqlash, shuningdek, ilmiy adabiyotlar tiliga o'ziga xos lingvistik rang berish uchun zarurdir. Bundan tashqari, lotin va yunon tillaridan kelib chiqqan ko'plab atamalarning kombinatsiyasi ilmiy tilni kompozitsiyada bir hil qiladi. Agar atamalar yangi bo‘lsa va ular hali tilda o‘zaro mos tushmagan yoki lug‘atlarda o‘z aksini topmagan bo‘lsa, so‘zning ildiz bog‘lanishlarini bilish va kontekstda atamaning mumkin bo‘lgan ma’nolarini tahlil qilish zarur. Odatda atama so'zining ildizi hech qanday rol o'ynamaydi, lekin ba'zida siz undan voz kechishingiz mumkin. Ekvivalentning yakuniy tanlovi ma'no talablari bilan emas, balki maqsadli tilda o'rnatilgan terminologiya bilan belgilanadi. Bunday atamalar aslida kontseptsiyani umumiyroq tushunchaga olib keladigan va shu bilan birga uning o'ziga xos xususiyatini ko'rsatadigan qatlamli ta'riflardir. Atamasi impendance, "o'zgaruvchan tok zanjiridagi impedans" deb ta'riflangan qarshilikning tabiatini yoki u ishtirok etadigan kontaktlarning zanglashiga olib keladigan qismini ko'rsatadigan bir qator atamalar uchun asos sifatida ishlatiladi, masalan: blocked impendance, vector impendance, surface impendance, etc. "Kuchlanish, oqim kuchi" kabi fundamental tushunchalar asosida o'nlab, ba'zan esa yuzlab iboralar yaratiladi. Ikki atama o'rtasida to'g'ri tanlov qilish muhim, ya'ni. mahalliy va xorijiy so'zlar o'rtasida. Shu munosabat bilan qarz olishning quyidagi turlarini ajratib ko'rsatish kerak: 1. Asoslangan va foydali. Ularni ona tilining lug'at tarkibiga kiritilgan so'zlari (internatsionalizmlar) bilan almashtirish mumkin. Tilning to'liq bo'lmagan sinonimlari bor, masalan: artikulyatsiya ≠ talaffuz, chunki ikkinchisi ma'no jihatidan kengroq.
2. Muayyan kontekstda joiz. Ular ona tilining tegishli sinonimik vositalaridan qisqaroq. Bitta o'zlashtirilgan so'z = ona tilidan olingan ibora, masalan: konsonatizm - undoshlar tizimi. Bunday qarzlar ko'pincha bitta komponent tez-tez takrorlanganda qo'llaniladi.
3. Keraksiz, ortiqcha. Ular tushunishni qiyinlashtiradi, chunki ona tilida atama mavjud, masalan: bilabile = labial-labial undosh. Variantlardan birini tanlash ta'mga bog'liq emas. Terminni qabul qilish darajasi katta ahamiyatga ega: yaqinlashish - yaqinlashish (Matematik.), doimiy yozishmalar - doimiy. Tuzilishi bo'yicha atamalar quyidagilarga bo'linadi:
1) oddiy so'zlarga, bir so'zdan iborat va odatda terminologik lug'atlarda mavjud;
2) ikki yoki undan ortiq so‘zdan tashkil topgan murakkab.