“технологик машина ва жихозлар“ кафедраси


Download 7.03 Mb.
bet27/73
Sana17.11.2023
Hajmi7.03 Mb.
#1783156
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   73
Bog'liq
Маъруза Тех транс

[7. 37-46 бетлар]
[6. 35-41 бетлар]
[4. 3-боб, 60-64 бетлар]


6 - МАРУЗА




Мавзу : ТЎХТАТГИЧЛАР ВА ТОРМОЗЛАР


Режа:


6.1 Тўхтатгичлар
6.2 Тормозлар
6.3 Колодкали тормозлар
6.4 Тасмали тормозлар


6.1 Тўхтатгичлар
Таянч иборалар
Храповикли, собачка, вал, кулачок, ролик, пружина, тишлар сони,

Юкни кўтарилган ъолда ушлаб туриш ёки ҳаракатдаги механизмларнинг тескари томонга айланиб кетмаслигини таoминлаш учун ишлатиладиган қурилма тўхтатгич дейилади.Ишлаш принципи буйича тўхтатгичлар храповикли ёки тишли фрикцион ва роликли турга бўлинади .


Фрикцион тўхтатгичлар (6.1-расм) кўтарувчи механизм валига маъкамланаган шкив 1 ва алоҳида кулачок 2 дан иборат бўлади. Кулачок ўз массаси ёки пружина таoсири остида шкивга қисилади. Шкив юзаси билан кулачок орасидаги ишқаланишни ошириш учун кулачокка пона шакли ёрилади, фрикцион тўхтатгичлар равон ишлайди, аммо унчалик ишончли бўлмайди ва иш юзалари нотекис ейилади. Шунинг учун ҳам юк кўтарувчи машиналарда асосан храповикли ва роликли тўхтатгичлар ишлатилади.
Храповикли тўхтатгичлар (6.2-расм) кўтариш механизми юритмаси вали 2га ўрнатилган храповик ёки тишли ьилдирак 1, механизмининг қўзьалмас элементига маъкамланган ўқ 3 ва шу ўққа ўрнатилган тиргак 4 дан ташкил топади. Юк кўтарилганда храповик вал билан биргаликда стрелка кўрсатилган йўналишда айланади, тиргак эса бемалол унинг тишидан сирпаниб ўтади валнинг айланиш





6.1 – Расм. Фрикцион тўхтагичлар
а – ясси ишкаланиш юзали; б – понасмон юзали.





6.2 - расм. Храповикли тўхтатгич. а-тўхтатгич схемаси; б-собачка

йўналишини ўзгартириш вақтида тиргак храповик тишга тиралади ва юкнинг пастга тушиб кетишига тўсқинлик қилади. Юкни тушириш вақтида тиргакни храповик билан илашишдан чиқариш керак.


Fилдирак ва тиргак тиши қиррасининг эзилишига мустаъкамлик тенгламаси қуйидагича бўлади:

q= Н/М (6.1)


бунда: в - тиш учининг эни; q- тиш учидаги чизиқли босим ,Мпа;
[ q ] - динамик юкланиш характерини ҳисобга олувчи руъсат этилган чизиқли босим.
Айланма куч
Р= Н (6.2)

бунда Д-храповикли ьилдиракнинг ташқи диаметри ; Z- храповикли ьилдиракнинг тишлари сони ; m- храповикли ьилдиракнинг ишлаш модули,М- храповикли ьилдирак валидаги буровчи момент.






    1. Download 7.03 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling