Toshkent davlat yuridik universiteti

Qurilish pudrati shartnomasi bo`yicha javobgarlik. Qurilish pudrati 
shartnomasi bo`yicha javobgarlik pudrat shartnomalaridan kelib chiqadigan 
umumiy javobgarlik bilan birga maxsus javobgarlik holatlari ham Fuqarolik 
kodeksida nazarda tutilgan. FKning 668-moddasiga asosan bajarilayotgan 
ishlarning xavfsizligi uchun pudratchi javobgar bo`ladi. Chunki pudratchi aynan 
texnika xavfsizlik qoidalariga rioya qilgan holda qurilish-ta’mirlash ishlarini 
amalga oshirayotgan paytda uning atrofini o`rab olishi yoki biror belgi qo`yishi 
lozim. Aks holda atrof muxitga, fuqarolarning hayoti va sog’lig’iga, mulklarga 
jiddiy zarar yetkazish ehtimoli mavjud bo`ladi. Aynan bu holat FKning 678-
moddasida nazarda tutilgan. Ushbu moddaga ko`ra, pudratchi qurilish va u bilan 
bog’liq ishlarni amalga oshirayotgan vaqtda atrof-muhitni muhofaza qilish va 
qurilish ishlarini xavfsiz olib borishga doir qonun hujjatlarining talablariga rioya 
etishi shart va bunday talablar buzilganligi uchun uchinchi shaxslar oldida 
javobgar bo`ladi. 
Shartnomada butun qurilishni yoki uning muayyan qismini moddiy 
ta’minlash buyurtmachi tomonidan amalga oshirilishi nazarda tutilgan bo`lmasa, 
qurilishni materiallar, shu jumladan detallar va konstrukstiyalar, shuningdek 
uskunalar bilan ta’minlash majburiyati pudratchi zimmasida bo`ladi. Qurilishni 
ta’minlash majburiyatini zimmasiga olgan taraf o`zi topshirgan materiallar 
(detallar, konstruksiyalar)dan, shuningdek uskunalardan bajarilayotgan ishlar 
sifatini yomonlashtirmagan holda foydalanib bo`lmasligi vujudga kelganligi 
uchun, agar foydalanib bo`lmaslik ikkinchi taraf javob beradigan vaziyatlar tufayli 
vujudga kelganligini isbot qilmasa, javobgar bo`ladi. Buyurtmachi bergan 
materiallar yoki uskunalardan bajarilayotgan ishlar sifatini yomonlashtirmagan 
holda foydalanish mumkin emasligi aniqlangan va buyurtmachi ularni 
almashtirishdan bosh tortgan taqdirda, pudratchi qurilish pudrati shartnomasidan 
voz kechishga va buyurtmachidan ishning bajarilgan qismiga mutanosib ravishda 
shartnoma narxini to`lashni talab qilishga haqli. 
Pudratchi qurilish pudrati shartnomasida, texnikaviy loyihada va taraflar 
uchun majburiy bo`lgan qurilish normalari va qoidalarida nazarda tutilgan 
talablardan chekinishga yo`l qo`yilganligi, shuningdek qurilish obyektining loyiha-
smeta hujjatlarida belgilangan ko`rsatkichlariga, jumladan korxonaning ishlab 
chiqarish quvvatiga erishilmaganligi uchun buyurtmachi oldida javobgar bo`ladi. 
Bino yoki inshoot rekonstruksiya qilinganida (yangilangan, qayta qurilgan, 
restavrastiya qilinganida va hokazo) binoning, inshootning yoki uning bir 
qismining mustahkamligi, barqarorligi, ishonchliligi pasaygani yoki yo`qolgani 
uchun javobgarlik pudratchi zimmasiga yuklanadi. Pudratchi buyurtmachining 
roziligisiz loyiha hujjatlaridan buyurtmachining jiddiy manfaatlariga ta’sir 
qilmaydigan tarzda ozgina chetga chiqish hollariga yo`l qo`yganligi uchun, 
basharti bu hol qurilishning sifatiga ta’sir etmaganligini isbotlab bera olsa, 
javobgar bo`lmaydi. 
Agar qurilish pudrati shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan 
bo`lmasa, pudratchi qurilish obyektining loyiha-smeta hujjatlarida belgilangan 
ko`rsatkichlarga erishishini va obyektni kafolat muddati davomida shartnomaga 

---

205 
muvofiq holda ishlatish mumkinligini kafolatlaydi. Agar qonunda yoki 
shartnomada boshqacha kafolat muddati nazarda tutilgan bo`lmasa, kafolat 
muddati obyekt buyurtmachi tomondan qabul qilingan kundan boshlab o`n yilni 
tashkil etadi. Agar pudratchi kafolat muddati davomida aniqlangan kamchiliklar 
(nuqsonlar) obyektning yoki uning qismlarining normal eskirishi, uning noto`g’ri 
ishlatilishi yoxud buyurtmachining o`zi yoki u jalb qilgan uchinchi shaxslar ishlab 
chiqqan qo`llanmaning noto`g’riligi, obyektni buyurtmachining o`zi yoki u jalb 
qilgan uchinchi shaxslar tegishli darajada ta’mirlamaganligi oqibatida vujudga 
kelganligini isbotlay olmasa, bu kamchiliklar uchun javobgar bo`ladi. Kafolat 
muddati pudratchi javobgar bo`lgan kamchiliklar natijasida obyektdan foydalanish 
mumkin bo`lmagan butun vaqtga to`xtatib turiladi. Kafolat muddati davomida 
kamchiliklar aniqlangan taqdirda, buyurtmachi kamchiliklar aniqlangandan keyingi 
oqilona muddat davomida ular haqida pudratchini xabardor qilishi kerak. 
Qurilish pudrati shartnomasida pudratchining u javobgar bo`lmagan 
kamchiliklarni buyurtmachining talabi bo`yicha va buyurtmachi hisobidan bartaraf 
qilish majburiyati nazarda tutilishi mumkin. Kamchiliklarni bartaraf qilish ishi 
qurilish pudrati shartnomasining narsasiga bevosita bog’liq bo`lmagan yoki bu 
ishni pudratchi o`ziga aloqasi yo`q sabablarga ko`ra bajara olmaydigan hollarda 
pudratchi ko`rsatilgan majburiyatni bajarishdan bosh tortishga haqli. Masalan, 
qurilish pudrati shartnomasi predmeti sifatida uy-joy binosini qurish nazarda 
tutilgan bo`lsa, pudratchi ushbu shartnomaning predmetiga umuman daxldor 
bo`lmagan korxona binosini qurilishidagi kamchiliklarni bartaraf etishni talab 
qilishga haqli emas. Ya’ni, bunday holda qonun va shartnoma shartlariga muvofiq 
bunday talablarni bajarishdan bosh tortishga haqli. Bu holat taraflar o`zaro tuzilgan 
shartnoma shartlariga qat’iy amal qilishini zaruriyat qilib qo`yadi. Bu esa o`z 
navbatida, taraflarning qurilish shartnomasi bo`yicha shartnoma intizomiga rioya 
qilishlikning muhim omili bo`lib hisoblanadi.