Toshkent davlat yuridik universiteti
Ashyoni saqlashga topshirish majburiyati
Download 5.5 Mb. Pdf ko'rish
|
Fuqarolik huquqi II-qism
|
1. Ashyoni saqlashga topshirish majburiyati, agar ashyo alohida saqlashni
talab etadigan bo’lsa, saqlovchini ashyoning va saqlashning o’ziga xos xususiyatlari to’g’risida ogohlantirishi lozim. Omonat saqlovchini ashyoning va saqlashning o’ziga xos xususiyatlari to’g’risida ogohlantirish majburiyati yuk topshiruvchining qonunda mustahkamlab qo’yilmagan bo’lsa ham asosiy majburiyatlaridan biridir. Umumiy hollarda saqlashga alohida saqlash shartlarini talab qilmaydigan ashyolar topshiriladi. Biroq amaliyotda shunday holatlar ham uchrab turadiki, yuk topshiruvchi ashyoni saqlashga topshirayotganda ashyoning va saqlashning o’ziga xos xususiyatlari to’g’risida ogohlantirmaydi, buning natijasida omonat saqlovchi bu haqda bilmagan holda ashyoning saqlanishini ta’minlashga qaratilgan umumiy choralarni qo’llaydi va bu bilan uni ta’minlay olmaydi. Shu sababli omonat saqlovchi yuk topshiruvchining ashyoning va saqlashning o’ziga xos xususiyatlari to’g’risida ogohlantirish to’g’risidagi o’z majburiyatlarini bajarmaganligi ashyoning buzilishi yoki yo’qolishi uchun javob bermaydi. Bundan tashqari saqlashning asosiy qoidalari tariqasida, tez yonuvchi, portlovchi va umuman xavfli ashyolarni omonat saqlashga topshirilayotganda yuk topshiruvchi ushbu ashyolarning xususiyati to’g’risida ogohlantirishi shart. Agar yuk topshiruvchi omonat saqlashga topshirayotganda omonat saqlovchini ashyoning xususiyati va uni saqlashning o’ziga xos xususiyatlari to’g’risida ogohlantirmasa, omonat saqlovchi boshqa saqlanayotgan ashyolar va atrofdagi odamlarga xavf tug’dirgan istalgan vaqtda yuk topshiruvchiga yetkazilgan zararni qoplamagan holda uni zararsizlantirishi yoki yo’q qilishi mumkin. Ushbu holatda shuni ta’kidlash lozimki, professional omonat saqlovchi ashyoni faqatgina omonat saqlashga noto’g’ri nom bilan berilgan va omonat saqlovchi uni qabul qilishda tashqi tomondan ko’zdan kechirish vaqtida uning xavflilik xususiyatini anglamagan hollarda zararsizlantirish yoki yo’q qilishi mumkin. Yuk topshiruvchi tomonidan maxsus xususiyatli ashyolar haqida ma’lumot berish majburiyati bajarmaganligi uchun omonat saqlovchi oldida omonat saqlash bilan bog’liq ko’rgan zarari bo’yicha javob beradi. Xavfli xususiyatga ega ashyolarni saqlash bo’yicha misol keltiramiz. 360 Yakka tartibdagi tadbirkor bochkalarga solingan o’simlik yog’i mavjud bo’lgan yuk avtomashinasini omonat saqlashga topshirdi. Bir qancha vaqtdan keyin omonat saqlovchi benzinning hidini tuyib yog’ solingan bochkalar ichida bochkada benzin borligini aniqladi. Benzinning portlovchanlik xususiyatiga ega ekanligini inobatga olib darhol xavfsizlik choralari ko’rildi. Zararsizlantirish maqsadida omonat saqlovchi o’zida benzinni saqlash uchun sharoit mavjud bo’lmaganligi sababli uni uchinchi shaxsga berib yubordi. Bu holatda omonat saqlovchi FKning 883-moddasiga asosan omonat saqlovchi bu turdagi harakatlarni amalga oshirishga haqli. Buning natijasida u yakka tartibdagi tadbirkorga omonat saqlashga topshirilayotgan ashyoning xavfli xususiyatlari to’g’risida ogohlantirmaganligi uchun yetkazilgan zarar bo’yicha javob bermaydi. Endi faraz qilaylik yakka tartibdagi tadbirkor dori vositalaridan iborat ko’p miqdordagi qutilarni omonat saqlash uchun xususiy shaxsning omboriga topshirgan. Ushbu qutilarni ajratilgan joyga olib borish uchun ortish va tushirish vaqtida ulardan biri simob smolasi mavjud bo’lgan termometr olingan quti tushib yorilib ketdi. Bu haqda yakka tartibdagi tadbirkor omonat saqlovchi xabardor qilishni yodidan chiqargan. Bir qancha vaqt o’tganidan keyin tadbirkor mahsulotini olish uchun omborga kelganida termometrlarni singanligini aniqladi va omonat saqlovchiga talabnoma kiritdi, biroq ushbu talabnoma omonat saqlovchi tomonidan rad qilindi. Shundan so’ng u tegishli da’vo ariza bilan sudga murojaat qildi. Bunday holatda javobgarlik omonat saqlovchiga emas, balki yuk topshiruvchi tomonidan dori vositalari solingan korobkalarni saqlashga topshirayotganida xavfli xususiyatga ega bo’lgan ashyolarning mavjudligi to’g’risida ogohlantirmaganligi, tashqi tomondan ko’zdan kechirish jarayonida omonat saqlovchi bu haqda bilmaganligi sababli yuk topshiruvchi zimmasiga yuklatiladi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, yakka tartibdagi tadbirkor nafaqat omonat saqlovchi oldida balki boshqa yuk topshiruvchilar oldida tabiatiga ko’ra xavfli bo’lgan ashyoning boshqa mahsulotlarga salbiy ta’siri natijasida yetkazilgan zarar bo’yicha javobgar bo’ladi. Download 5.5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|