Тошкент молия институти “Бизнес молияси” фани Мавзу: Бизнесда молиявий левериж “Молия” кафедраси

Agar yuqoridagi shart-sharoitlarda Sea plc kompaniyasi aksiyalari qiymati La Mer plc aksiyalari narxidan ko‘ra pasayib ketgan bo‘lsa, u holda Franko birlamchi o‘rniga muqobil pozitsiyani egallashi, kutilayotgan daromad va riskning xuddi o‘sha darajasida o‘z pozitsiyasini o‘zgartirish tufayli foyda olishi mumkin.

Agar yuqoridagi shart-sharoitlarda Sea plc kompaniyasi aksiyalari qiymati La Mer plc aksiyalari narxidan ko‘ra pasayib ketgan bo‘lsa, u holda Franko birlamchi o‘rniga muqobil pozitsiyani egallashi, kutilayotgan daromad va riskning xuddi o‘sha darajasida o‘z pozitsiyasini o‘zgartirish tufayli foyda olishi mumkin.

La Mer kompaniyasi aksiyalari sotuvi va Sea kompaniyasi aksiyalari xaridi bir vaqtning o‘zida amalga oshirilishi mumkin bo‘lgani uchun (arbitraj sifatida ma’lum harakat [arbitraging]), risksiz foyda olish mumkin bo‘ladi. Bunday imkoniyatni payqagan Franko va boshqalarning harakati Sea plc aksiyalariga bo‘lgan talabni ham, La Mer plc aksiyalariga taklifni ham oshirib yuboradi. Natijada, ushbu kompaniyalarning aksiyalari narxi tenglashadi.

MM nazariyasining asosiy g‘oyasi shundan iboratki, agar Franko qarz kapitaldan foydalanishni xohlasa, lekin bunda Sea kompaniyasi aksiyalariga ham egalik qilmoqchi bo‘lsa, bunga individual, ya’ni, “o‘zi uchun” maxsus o‘ylangan (homemade) leverej yo‘li bilan erishishi mumkin.

Xuddi shunday, boshqa individ – Sea plc aksiyalariga ega, lekin La Mer plcga investitsiya qilishni xohlaydigan Merton qarz mablag‘laridan foydalanmagan holda buni osonlikcha amalga oshirish imkoniga ega. Merton Sea plc aksiyalarini sotishi, mablag‘ning La Mer plc dan qarz oladigan summasiga (10000 f. st.) teng bo‘lgan qismini ssuda sifatida taqdim etishi, qolgan 10000 f. st. ni La Mer kompaniyasi aksiyalarini sotib olish uchun foydalanishi mumkin (quyidagi jadvalga qarang).

	Investitsiyalar, f. st.	Daromad, f. st.
Real pozitsiya
Sea plc kompaniyasining 20 000 ta aksiyasi	20 000	2800
Muqobil pozitsiya
10 000 funt sterling qarz taqdim etish	10 000	1000
La Mer plc kompaniyasining 10 000 dona aksiyasini sotib olish	10 000	1800
	20 000	2800

Sea ning o‘z mablag‘lari umumiy qiymati / 100 = La Mer ning o‘z mablag‘lari umumiy qiymati /100 + La Merning qarz mablag‘lari umumiy summasi /100
Bu ayrim aksiyadorlar bu taqsimotni faqat qarz olish va/yoki qarz berish hisobiga o‘z ehtiyojlari uchun moslashtirishi mumkinligi tufayli ayniqsa mantiqsiz tuyuladi. Risk va kutilgan foydaning ayni bir xil darajasida olingan daromadlar taqsimotdan qat’i nazar, oqilona bozorda teng baholanishi lozim.
=