Тошкент молия институти “молия-кредит” кафедраси

4-расм. Ҳаракатлар стратегиясининг 5 устувор йўналиши (ПФ-4947, 2017)
Шунингдек, 2017 йил 7 февралдан кучга киритилган Ҳаракатлар стратегиясининг муҳим беш устувор йўналишларидан бири сифатида иқтисодиётни либераллаштириш, хоржиий молиявий институтлар билан ҳамкорликни янада ривожлантиришга қаратилган. Мазкур ҳаракатлар стратегияси малакатимизда 2017-2021 йилларда энг муҳим беш йўналишда амалга оширилиши керак бўлган ислоҳотлар дастури сифатида ҳам муҳим аҳамият касб этади (4-расм).
Мазкур стратегиянинг учинчи йўналиши иқтисодиётни либераллаштиршга қаратилган бўлиб, унда валюта муносабатларини либераллаштириш, хорижий инвестициялардан самарали фойдаланиш бўйича чуқур ўйланган давлат сиёсатини юритиш чоралари мустаҳкамланиб қўйилган.
Ўзбекистонда бозор иқтисодиётига ўтиш даврида инвестиция фаолиятини давлат томонидан тартибга солишни йулга куйиш иқтисодиётимизни барқарорлаштиришда алохида ахамиятга эгадир.
Инвестиция фаолиятидаги субъектлар ҳуқуқларининг барқарорлиги, доимийлиги давлат томонидан кафолатланиши даркордир. Инвестиция фаолиятида субъектлар шартномаларда уз мажбуриятларини бажармасалар конунчилик хамда имзоланган шартномаларга биноан мулкий ва бошка жавобгарликларга тортиладилар.
Барча инвесторларнинг инвестицияларининг кафолати, мулк шаклларидан катъий назар давлат томонидан таъминланади.
Ўзбекистонда яратилган қулай инвестицион муҳит натижасида сўнги ймлларда асосий капиталга киритилган инвестициялар ҳажми йилдан йилга ортиб бормоқда. Хусусан, сўнги беш йил мобайнида уларнинг ҳажми икки баробарга кўрайган (5-расм).

5-расм. Асосий капиталга киритилган инвестициялар динамикаси, млрд. сўм (Статистик тўплам, 2021)
Юқорида келтирилган расм маълумотларидан кўриш мумкинки, инвестициялар миқдорининг ўсиш даражаси 2021 йилда айниқса юқори кўрсаткичга эришган. Хусусан, ўтган йилда асосий капитлга киритилган инвестициялар ҳажми 2016 йилга нисбатан уч баробарга ўсган. Ўз ўрнида чет эл инвестициялари ҳажмидаги ўсиш даражаси 1,5 баробарга кўпайган. Ваҳолангки, бу кўрсаткич 2016 йилда мос равишда 21 фоиз ва 32 фоизни ташкил этган эди.
Инвестициялар ҳажмидаги бу юқори ўсиш даражаси сўнги йилларда мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар ва кенг кўламли дастурлар мажмуи билан изоҳланади.
Иқтисодиётимизга киритилаётган инвестицияларнинг йилдан-йилга ўсиб боришида юртимиздаги мавжуд инвестицион шароит ва қулай инвестиция муҳити алоҳида аҳамият касб этаётганини таъкидлаш жоиз.
Ўтган 2017 йилда иқтисодиётга киритилаётган инвестицияларининг чорак қисми марказлашган маблағлар ҳиссасига, қолган 75 фоизи эса марказлашмаган манбалар ҳиссасига тўғри келди (2-жадвал).
2-жадвал маълумотларидан кўриш мумкинки, марказлашмаган инвестициялар манбалари иқтисодиётни ҳаракатга келтирувчи асосий манба саналади. Сабаби, шу манбалар орқали оқиб кирган маблағлар асосан иқтисодиёт тармоқларига йўналтирилади. Мараказлашган манбалар эса асосан, ижтимоий инвестицион лойиҳаларни молиялаштириш учун сафарбар этилади.