Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
SAHYPALAMA [sahy:palama], iş ady. Sahypalamak ýagdaýy. SAHYPALAMAK
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
SAHYPALAMA
[sahy:palama], iş ady. Sahypalamak ýagdaýy. SAHYPALAMAK [sahy:palamak], işl. 1. Kitabyň, žurnalyň we ş.m. her bir sahypasyna yzygiderli san belgisini ýazyp çykmak. Ol elýazmany sahypalap otyrdy. 2. gepl.d. Kitaby we ş.m. sahypama-sahypa açyp agdarmak, okamak. Beýik akyldarlaryň arap, pars, çagataý dillerinde ýazan eserlerini ...juwanlyk höwesi bilen sahypalapdy (G. Kulyýew). SAHYPALAMAKLYK [sahy:palamaklyk], iş ady. Sahypalamak ýagdaýy. SAHYPALAMAZLYK [sahy:palamazlyk], iş ady. Sahypalamak işini ýerine ýetirmezlik. SAHYPALANMAK [sahy:palanmak], işl. Kitabyň sahypalaryna yzly-yzyna tertip boýunça san belgisi ýazylmak. SAHYPALAŞMAK [sahy:palaşmak], işl. 1. Sahypalamaga kömek etmek. 2. Bilelikde sahypalamak SAHYPALATMAK [sahy:palatmak], işl. Sahypalamak işini başga birine etdirmek, sahypa goýdurmak. SAHYPALAÝYŞ [sahy:palaýyş], iş ady. Sahypalamak ýagdaýy. SAHYPAMA-SAHYPA [sahy:pama-sahy:pa], hal. Sahypa yzarlap, her sahypa boýunça, her bir sahypasyny aýratynlykda. Kitaby sahypama-sahypa agdaryp başladym. SAHYPJEMAL [sa:hy:pjema:l], syp., k.d. 1. Gözelligiň eýesi, owadan, gözel. Gören göž aýyrmaz, sahypjemaldyr, Gel, Seýdim, ýara seýle gideli (Zelili). 2. Gyza dakylýan at. SAHYPKEREM [sa:hy:pkerem], at, k.d. Sahy, eli açyk. Döwletli sahypkerem, soltana arzym aýdaýyn (Kemine). SAHYRAK [sahy:ra:k], syp. Eli açygrak, jomardrak. SAK, syp. Çendenaşa ünsli, gaty seresap, hüşgär, eserdeň. Ol ukusyna diýseň sakdy ( Edebiýat we sungat ). Gaty sak bolmasaň, ekinleri mal-garadan goramak başartmasa gerek. Sak it. Sak adam. SAKA, at. 1. Ýabyň, akaryň, derýanyň suwunyň bölünip, ikinji bir ýere akdyrylýan ýeri, teraz. Derýanyň sakasy. 2. göç.m. Bir zadyň esasy, başlanýan ýeri, gözbaşy. SAKAK, at. 1. Uýanyň, kellekiniň we ş.m. alkym gaýşy, alkymsa. Ol atyň uýanynyň sakagyndan berk tutdy.2. Telpek, papak kellä geýlende gaçmaz ýaly aýlanýan bagjyk. 3. Aýallaryň alkymynyň aşagyndan geçirilýän we börügini saklaýan zolak mata. Müşki- anbar sepilmiş, simu sakaklaryňdan, Bir nokta ger bar bolsa, özüň ymarat eýle (Talyby). SAKAKLAMA, iş ady. Sakaklamak ýagdaýy. SAKAKLAMAK, işl. 1. Sakak dakmak. 2. Sakagyndan tutmak, alkym ýüpünden tutmak. Atyňyzy sakaklap duruň (A. Gowşudow). SAKAKLAMAZLYK, iş ady. 1. Sakak dakmazlyk. 2. Sakagyndan tutmazlyk. Atlary sakaklamaň. SAKAKLANMAK, işl. 1. Sakak dakylmak. 2. Sakagyndan tutulmak. Atlar sakaklandy. SAKAKLAŞMAK, işl. 1. Sakaklamaga kömekleşmek. 2. Bilelikde sakaklamak. SAKAKLATMAK, işl. Sakaklamak işini başga birine etdirmek. 230 SAKAKLAÝYŞ, iş ady. Sakaklamak ýagdaýy. SAKAKLYK, syp. Sakak üçin niýetlenen. SAKANAKLAMAK, işl., gepl.d., ser. Sakawlamak. – Başa näme gelse çydamaly, çekmeli – diýip, sakanaklady (A. Gowşudow). SAKAL, at., ser. Sakgal. SAKAR I, syp. 1. Maňlaýy ak depelli (haýwanlar hakynda). Çep gulagy alykly, sag gulagy toýnuk tagmaly sakar işşekden-de derek tapmandy (B. Kerbabaýew). Alny sakar dor alaşa. 2. gepl.d. Maňlaý saçy düşen, takyr (adam hakynda). Onuň saçy depesine çenli ýygrylan sakar maňlaýy ýalpyldaýardy (B. Kerbabaýew). 3. Ýer-ýurt ady. SAKAR II, at, kön.s. Dowzah, tamy, jähennem. Yşkyň ody misli sakar, janymga düşmüş (Gaýyby). SAKARBALAK [sakarvalak], at, ser. Sakarbarak. Bular Garaguma täze gelen ördekler, gazlar, sakarbalaklar hem bu ýaňky suw guşlarydy (K. Berdiýew). SAKARBARAK [sakarvarak], at. Maňlaýy sakar, ak reňkli suw guşy, barak. SAKARGYŞYK [sakarğy:şyk], at. Halynyň gyrasyndaky gözenek çyzyklaryň içine, dürli el işlerine salynýan garşylykly üçburçluklar we şolaryň aralygyndaky T harpyna meňzeş nagyş. SAKARSIŇEK, at. Maňlaýy ak, dişlek uly siňek. Aýnadaky sakarsiňek wazyrdap, äpişgäniň tä ýokarsyna çenli ýetip, şol ýerden özüni aşak goýberýärdi (H. Ysmaýylow). SAKARTORSUK, at. Maňlaýy sakar, endamy zolak-zolak tüýli, uly bolmadyk ýabany ýyrtyjy haýwan, torsuk. SAKARÝORUNJA [sakarýorunjo], at. Ýabany ýorunja. SAKAW [sakow], syp. Sakynyp gepleýän. Sakaw adam. ◊ Sakawyň soňuna seret gürrüňiň netijesine garaş, diňle, aýdylýan zadyň netijesine seret. SAKAWLABERMEK [sakowla:vermek], işl. Birdenkä sakawlap başlamak. SAKAWLAMA [sakowlomo], iş ady. Sakawlamak ýagdaýy. SAKAWLAMAK [sakowlomok], işl. Howa geçiş ýolunyň birden baglanmagy sebäpli, sözleri sakynyp aýtmak. Sakawlap geplemek. SAKAWLAMAKLYK [sakowlomokluk], iş ady. Sakawlamak ýagdaýy. SAKAWLAMAZLYK [sakowlomozluk], iş ady. Sakynyp, sakawlap gürlemezlik. Ol ýagdaýy göreňsoň, sakawlamazlyk aňsat-aňsat başardanok- da. SAKAWLAŞMAK [sakowloşmok], işl. Bile sakawlamak. Olar belli bir zat aýdyp bilmän, sakawlaşyp durdular. SAKAWLATMAK [sakowlotmok], işl. Sakawlamaga mejbur etmek. SAKAWLAÝYŞ [sakowloýuş], iş ady. Sakawlamak ýagdaýy. SAKAWLYK [sakowluk], at. Sakynyp geplemeklik ýagdaýy. Sakawlygyňy goýjak bol! SAKAWRAK [sakowra:k], syp. Az-kem sakaw. SAKÇY [sakçy / sakjy], at. Bir zada gözegçilik edýän, saklaýan, goraýan adam, garawul. SAKÇYLYK [sakçylyk / sakjylyk], at. Sakçynyň käri, ýerine ýetirýän işi, garawullyk. SAKÇYÇYLYK [sakçyçylyk / sakjyçylyk], at, ser. Sakçylyk. Sakçyçylyk, beýleki diýýänlerine hem barasym gelenok (R. Gelenow). SAKGA I, hal. Garaşylmaýan halatda, birden, dessine. Gapdalymyzdan geçip barýan adamlar sakga aýak çekdiler. SAKGA II, at. Ýülmenip, içine gurşun guýlup, aşyk oýnalýan uly kenek. Onuň sakgasy goýy gyzyl reňke boýalyp gurşunlanypdy. SAKGAL [sakgal / sakal], at. Çekgä, duluga, eňege çykýan tüý örtügi. ◊ Sakgaldan alyp, murta goýmak (ýelmemek) ýerliksiz iş etmek, peýdasyz iş etmek, işi bolmalysy ýaly etmezlik. Sakgalyndan hiňňildik uçmak erkek kişiniň erk-ygtyýaryny eliňe almak, diýeniňi etdirmek (aýal maşgala hakynda). Sakgalyny agartmak köp azar, ezýet bermek, ejir baryny görkezmek, janyny ýakmak. Şol jaýyň ugrunda sakgalym agaryp gitdi. Sakgalyny sallamak uly göwresini kiçeltmek. SAKGALDAŞ [sakgallaş / sakallaş], at. 1. Ýaşlary bir çene ýeten, ýaşlary deň bolan erkek adamlar, sakaldaş. Ol sakgaldaşyna ýüzlendi. 2. Ýaşytdaşlaryň biri-birine ýüzlenip, ýüz tutup aýdýan ýüz tutma sözi. Bah-ow, sakgaldaş, bu ýaşdan soňam bir ýerde oturasyň gelenok öýdýän (Ş. Borjakow). SAKGALLAK [sakgallak / sakallak], syp. Sakgaly gür çykan, gür sakgally. Olaryň biri sakgallak bolup, beýlekisi kösedi (B. Kerbabaýew). SAKGALLY-SARMYKLY [sakgally-sarmykly / sakally-sarmykly], syp. Sakgal goýberden (orta ýaşly erkek adam hakynda). – Wiý, ussa aga, siziň aýalyňyz, ogluňyz bar ahyry. Özüňiz hem sakgally- sarmykly adam (A. Durdyýew). SAKGALSAPY[sakgalsapy / sakalsapy], at. Sakgalyň çekge saçy bilen birleşip gidýän ýeri. Onuň aşak sallanan murtlary, sakgalsapysy timarsyz sakgalyna gatyşýardy (B. Kerbabaýew). SAKGAL-SARMYK [sakgal-sarmyk / sakal- sarmyk], at, ser. Sakgal. SAKGYÇ, at. 1. Kepbegöwen, garnaýyç ýaly ösümlikleriň süýtli şiresi we ondan alynýan hem-de çeýnelýän önüm. 2. Çeýnemek üçin ýörite ýasalýan önüm. 3. göç.m., gepl.d. Ýaňra, manysyz köp gepleýän. Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling