Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

Ýaý bermek gyşarmak, egrelmek. Ýaýdan 
sypan ýaly çalt, tiz hereket edýän (adam ýa-da zat 
hakynda). Ýaýdan sypan ýaly maşyn, Ýol tanapyn 
düýrüp geldi (Ç. Gurbangylyjow).
ÝAÝAL, syp. Bir iş edende äwmeýän, 
alňasamaýan, howlukmaýan. Ýaýalyň ýany ýarty, 
haly teň, töwekgeliň nany bitin, işi oň (Nakyl). Beýle-
de bir ýaýal adam bor ekeni (Ý. Mämmediýew).
ÝAÝALLYK, at. Ýaýal häsiýetlilik, äwmezeklik, 
howlukmazaklyk. 
ÝAÝAPLAMA, iş ady. Ýaýaplamak ýagdaýy. 
ÝAÝAPLAMAK, işl. Ýaranyp gün görjek 
bolmak. Çary onuň öňünde sazanaklap ýaýaplady (N. 
Pomma).
ÝAÝAPLAMAKLYK, iş ady. Ýaýaplamak 
ýagdaýy. 
ÝAÝAPLAMAZLYK, iş ady. Ýaýaplaman 
gezmek, ýaýaplap durmazlyk. 
ÝAÝAPLAŞMAK, işl. Birnäçe bolup, ýerli-
ýerden ýaýaplamak. 
ÝAÝAPLAÝYŞ, iş ady. Ýaýaplamak ýagdaýy. 
ÝAÝBAŇ [ýaývaň], syp. Içi ýazgyn, uly, ullakan, 
giň. Ýaýbaň kümüş gap.  
ÝAÝBAŇLANDYRMAK [ýaývaňlannyrmak], 
işl. Işi giň möçberde alyp barmak, ýokary derejede 
ösdürmek, gerimini artdyrmak.
ÝAÝBAŇLANMAK [ýaývaňlanmak], işl. Giň 
möçberde alnyp barylmak, ýokary derejede ösmek, 
giň gerim almak. Işler bütin ýurtda ýaýbaňlandy. 
ÝAÝBAŇLAŞMAK [ýaývaňlaşmak], işl. Belli 
derejede ýaýbaňlanmak. 
ÝAÝDANA-ÝAÝDANA, hal. 1. Belli bir karara 
gelip bilmän, ikirjiňlene-ikirjiňlene, ýaýdanyp-
ýaýdanyp. Ol ýaýdana-ýaýdana maňa ýüzlendi. 2. 
Ätiýaç 
ede-ede, 
çekine-çekine, 
gorka-gorka. 
Ýaýdana-ýaýdana kakasyna ýüzlendi. 
ÝAÝDANDYRMAK 
[ýaýdannyrmak], 
işl. 
Ýaýdanmagyna sebäp bolmak. Gelende açyk ýüz 
bilen garşy alyň, oglany ýaýdandyrmaň.