Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
- Bu sahifa navigatsiya:
- ÝUWANLYK
- ÝUWANRAK [ýuwonura:k], syp. Bolmalysyndan ýa-da beýlekilerden birneme ýuwan. Şu gatyk ýuwanrak. ÝUWAŞ
- ÝUWAŞAMAK
- ÝUWAŞAMAKLYK
- ÝUWAŞ -ÝUWAŞ
- ÝUWDULMAK [ýuwdulmok], işl. 1. Bogazyňdan aňry geçirmek (iýmit hakynda). 2.
- ÝUWDUNMA
ÝUWANAK [ýuwonok], syp., gepl.d. Özüni alyp
barşy ýuwan, goýazy däl, salyhatsyz, agras däl. Ýuwanak adamyň hereketleri-de maňzyňa batanok. ÝUWANJA [ýuwonjo], syp. Ýaňyja uýan, ýuwan (gatyk hakynda). ÝUWANLYK [ýuwonluk], at. 1. Ýuwan bolmaklyk, duzy kemlik; atylan çaýy azlyk, ýeterlik dällik; turşy dällik. Naharyň ýuwanlygy. Çaýyň ýuwanlygy. Gatygyň ýuwanlygy.2.göç.m. Goýry dällik, ýuwan adamyň gylyk-häsiýeti. Özüniň ýuwanlygy bilen daş-töweregindäki adamlary irizdi ( Edebiýat we sungat ). ÝUWANRAK [ýuwonura:k], syp. Bolmalysyndan ýa-da beýlekilerden birneme ýuwan. Şu gatyk ýuwanrak. ÝUWAŞ [ýuwoş], syp. 1. Gowşak, pes çykýan, aramdan gowşak, çala eşidilýän. Ýuwaş ses. 2. Garagol däl, bet bolmadyk, sessiz-üýnsüz. Ol bir ýuwaş çagady. 3. Çalt däl, assa, haýal, asuda, howlukman (hereket hakynda). Ýuwaş ädimläp gelýän ýaşuly dostumyň kakasydy. 4. Ümsüm, sessiz- üýnsüz. Ýuwaş oturyň! 5. Sessiz-üýnsüz oturmak talap edilip aýdylýan söz. Ýuwaş!!! ÝUWAŞAMA [ýuwoşomo], iş ady. Ýuwaşamak ýagdaýy. 509 ÝUWAŞAMAK [ýuwoşomok], işl. 1. Ýuwaş, bolmak, bady, hereketi, sesi we ý.m. gowşamak. Birden onuň sesi ýuwaşady. Ýel ýuwaşady. 2. Gymyldy-hereketini gowşatmak. Maşyn ýuwaşady.Ýagyş ýuwaşady. 3. Gylyk-häsiýeti kadalaşmak, ýuwaşdaň adam häsiýetine geçmek.Durdynyň garagolja ogly birneme ýuwaşapdyr. ÝUWAŞAMAKLYK'>ÝUWAŞAMAKLYK [ýuwoşomokluk], iş ady. Ýuwaşamak ýagdaýy. ÝUWAŞAŞMAK [ýuwoşoşmok], syp. Kem- kemden ýuwaşamak. Goňşy öýdäki sesler dura-bara ýuwaşaşyp, mähelle kem-kemden azalyşdy (B. Hudaýnazarow). ÝUWAŞATMAK [ýuwoşotmok], işl. Gymyldy- hereketini we ş.m. gowşatmak. Ol öňki gelşinden ädimini ýuwaşatdy (B. Seýtäkow). Meret inisini ýuwaşatjak boldy (H. Derýaýew). ÝUWAŞAÝYŞ [ýuwoşoýuş], iş ady. Ýuwaşamak ýagdaýy. ÝUWAŞDAŇ [ýuwoşdoň], syp. Ýuwaşrak häsiýetli. Ýuwaşdaň adam. ÝUWAŞLYK [ýuwoşluk], at. 1. Güýçli ýa-da gaty dällik, peslik, gowşaklyk (hereket, ses hakynda). Ýuwaşlyk bilen oňa habar gatdym. 2. Bet dällik, sessiz-üýnsüzlik (gylyk-häsiýet hakynda). Onuň ýuwaşlygyny näme bilen deňeşdirsemkäm? 3. Çalt dällik, haýallyk, assalyk. Onuň çigninden ýuwaşlyk bilen tutup, özüne garatdy (B. Seýtäkow). ÝUWAŞRAK [ýuwoşura:k] I, syp. Bolmalysyndan ýa-da beýlekilerden az-kem ýuwaş. Şu at ýuwaşrak. ÝUWAŞRAK [ýuwoşura:k] II, üml. Ýuwaş boluň! diýen manyda ulanylýan söz. ÝUWAŞ-ÝUWAŞ [ýuwoş-ýuwoş], hal, ser. Ýuwaş-ýuwaşdan. Ýuwaş-ýuwaş ümsümlik aralaşdy. ÝUWAŞ-ÝUWAŞDAN [ýuwoş-ýuwoşdon], hal. Ýuwaşlyk bilen, assa-assa, kem-kemden, az-azdan, howlukman. Ondan soňra çarkandaklygyň içi bilen ýuwaş-ýuwaşdan seňkildäp ugrady (B. Kerbabaýew). ÝUWDARHA [ýuwdorha:], at. Her bir zadyýuwdup barýan hyýaly jandar. Ol özüni ýuwdarhadan kem däldirin öýtmeýärdi (Ş. Borjakow). Ýuwdarha ýaly doýmaz-dolmaz; kän serişde talap edýän. Näme öňüne goýulsa, ýuwdarha ýaly ýuwdup oturanmyş ( Türkmen halk ertekileri ). ÝUWDULMAK [ýuwdulmok], işl. 1. Bogazyňdan aňry geçirmek (iýmit hakynda). 2. göç.m. Harç etmek, sowmak, öz hasabyňa geçirmek. ÝUWDUM,at. Bir gezekde ýuwudar ýaly zat. Her ýuwdumy ömür goşar ömrüňe, Düwmeleri jygyrdaşyp böküp dur (M. Seýidow). ÝUWDUNJYRAMAK [ýuwdunjuromok], işl. Yzly-yzyna ýuwdunmak, ýuwdunýan ýaly etmek, ýuwdunyp durmak. Ol bir şatlykly zady habar berjek bolup, gepläp bilmän ýuwdunjyrady. ÝUWDUNMA [ýuwdunmo], iş ady. Ýuwdunmak ýagdaýy. Sowuklan adamyň ýuwdunmasy agyr bolýar. ÝUWDUNMAK [ýuwdunmok], işl. 1. Ýuwutmak hereketini etmek. Ýuwdunamda bogazymda bir zat galan ýaly bolup dur. 2. Aljyraňňy ýagdaýda gepläp bilmän durmak. – Hyzmatyňyza sag boluň! – diýip, Berdiýew ýene aýtjak zadyny aýdyp bilmän ýuwdundy (A. Geldiýew). 3. Tagamly nahara göwnüň gitmek, ymsynmak. Sen oglan-oglanjyk däl ahyry, süýji palaw görüp ýuwdunyp durma. ÝUWDUNMAKLYK [ýuwdunmokluk], iş ady. Ýuwdunmak ýagdaýy. ÝUWDUNYŞMAK [ýuwdunuşmok], işl. Ýerli- ýerden birnäçe bolup ýuwdunmak. Näme ýuwdunyşyp otyrsyňyz, geliň-dä, eliňizi ýuwuň! ÝUWDURMAK [ýuwdurmok], işl. 1. Ýuwmak işini başga birine etdirmek. Bir oglan gelip, oturanlaryň ellerini ýuwdurdy (Ö. Abdyllaýew). Ejeş ogluna miweleri ýuwdurdy. Çapyksuwar atyny ýuwdurdy. 2. Ýuwmaga mümkinçilik bermek. Şu garakölini iki bolup saklaýmasak, ýuwdurjak däl. ÝUWHA [ýuwha:], at. Rowaýatlara görä, adam sesini eşitmän, ýüzlerçe ýyl ýaşan aždarha. Lors ýylan özüni saýarmyş ýuwha ( Görogly ). Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling