Tvich va diqt ma'ruza lotin

Shatunlarni tayyorlash. Avtomobil dvigatelini shatunlari ishlash davrida gaz 
bosimi va inertsiya kuchi tasirida sikuvchi informatsiyaga va buylama egilishga 
uchraydi. Shning uchun ham shatunning uzagi dvutavr kesimiga ega.

---

50
Shatunlar asosan 40,45,45g2 va boshqa konstruktsion po’latlardan tayorlanadi. 
Shatunni kesib ishlash texnalogik jarayoni asosn katta va kichik kallaklar 
diametrlarini yuqori aniqligi va ularni o’zaro joylashuvini ta'minlash kerak. Kichik 
kallak teshigi 1 kl aniqlikda,ovalligi va konusliyligi esa 2-3 mkm oshmasligi 
kerak.Katta kallak ichki diamntri 1 kl aniqlikda, g’adir - budirligi esa 8-9 kl,ovalligi va 
konusligi esa 3-5 mkm dan oshmasligi kerak.Kichik va katta kallaklar o’qlari parallel 
bo’lishi va ular orasidagi masofa aniqligi 0.1 mkm bo’lishi kerak. 
Shatunlarni xomaki detallari asosan yopiq shtaplarda tayorlanadi. Ular butun 
bolg’alangan (katta kallak kopkogi bilan birga ) yoki aloxida tayorlanishi mumkin.
Butun bolg’alangan shatun xomaki detaliga kesib ishlash texnalogik jarayoni 
quyidagilardan iborat: 
1.
Katta kallak kopkogini kesib olish; 
2.
Qopqoqga mexanik ishlov berish; 
3.
Kesilgan shatunga mexanik ishlov berish (kichik kallak ichki diometrini 
parmalash,razvyortkalash,boltlar va moylar uchun teshiklar ochish va boshqalar). 
4.
Shatun katta kallagi va kopkogiga qisman kesish bilan ularni yig’ish; 
5.
Shatunga yigma holda ishlov berish. (katta kallak ichki diometiriga) 
Shatunni nazorat qilish shatun o’lchamlari, yuzalar g’adirbudirliklari, katta va 
kichik diametirlari o’qlarining xolatlari tekshiriladi. O’qlarning xolati maxsus 
indiqatorli moslama bilan tekshiriladi, uni kontstruktsiyaida shatunni to’g’rilash 
imkonyati mavjud. Teshiklarini diametirlarini opravalar yordamida tekshiriladi.