Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Kerakli asbob va jihozlar: 
1. Demonstration koʻprigi, 1m (53602)- 1ta 
2. Oʻlchash rezistori 10 Om, 4 W (536121)- 1ta 
3. Oʻlchash rezistori 100 Om,4W (536131)- 1ta 
4. Oʻlchash rezistori 1 k Om, 4 W (536141)- 1ta 
5. Qarshilik dekadi 0… 1 kOm (536776)- 1ta 
6. Qarshilik dekadi 0…100 Om (536777)- 1ta 
7. Qarshilik dekadi 0…10 Om (536778)- 1ta 
8. Qarshilik dekadi 0…1 Om (536779)- 1ta 
9. DC energiya manbai 0…+/- 15 V (52145)- 1ta 
10. Galvanometr C. A 403 (53113)- 1ta 
11. 3 Ulash simlari, 50 sm, qora (50128)- 1ta 
12. 1 Kabel jufti, 1m, qizil/ koʻk (50146)- 1ta 
42-rasm. Eksperimental qurilmaning 
tasviri. 
43-rasm. Elektr zanjiri sxemasi 

---

123 
Tajribalar uchun qurilma (42) va (43) rasmlardagi sxemalarga mos ravishda 
boʻladi. Noma′lum qarshilik sifatida qiymati 10 Om boʻlgan rezistorni oʻrnating. 
Toʻk manbaidagi kuchlanish qiymati 2 V dan katta boʻlmasligi va qarshilik 
dekadasidan oʻtayotgan toʻk kuchi 250 mA dan katta boʻlmasligi lozim. 
Tajribani oʻtkazish tartibi: 
𝑆
1
va 
𝑆
2
larni tanlash bilan nol balansga keltirish: 
- Qarshiliklar dekasida R = 0,5 𝑅
𝑥
qarshilikni oʻrnating. 
- DS toʻk manbaini ulang va unga U= 1 V kuchlanish oʻrnating. 
- Oʻtkazgich simda 𝑆
1
va 
𝑆
2
uzunliklarni shunday oʻrnatingki, ampermetr eng 
sezgir diyapazonida I=0 A ni koʻrsatsin. 
- Qarshiliklar dekasida R ning qiymatini ortiring va tajribani takrorlang. 
- Oʻlchanishi lozim boʻlgan har xil qiymati 𝑅
𝑥
qarshiliklar uchun tajribani 
takroriy oʻtkazing. 
- Qarshiliklar dekadasida R ni tanlash bilan nol balansga keltiring. 
- Oʻtkazgich simda 𝑆
1
va 
𝑆
2
uzunliklarni aniq 50 sm dan qilib siljuvchi kontaktni 
oʻrnating. 
- Qiymati 10 Om boʻlgan oʻlchanadigan qarshilik 𝑅
𝑥
ni sxema boʻyicha ulang va 
unga mos R ni qarshiliklar dekadasida oʻrnating. 
- Toʻk manbaining kuchlanishi 1 V ga oʻrnating. 
- Qarshiliklar dekadasida R ni shunday tanlangki ampermetr eng kichik 
diapozoni I= 0 A ni koʻrsatsin. 
- 𝑅
𝑥
va R larning qiymatini yozib oling. 
- Oʻlchanishi lozim boʻlgan har xil qiymatli 𝑅
𝑥
qarshiliklar uchun tajribani 
takroriy oʻtkazing.