Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

O‘zbekcha quymoq: 2 dona tuxum, 15 g un, 10 g yog‘, 
50 g sut, 2 g tuz.
1. Ozgina ilitilgan sutga tuz, un solib yaxshilab iylanadi, 
unga tuxumni chaqib aralashtiriladi.
2. Tovaga yog‘ surtilib unga 1 sm qalinlikda tayyorlangan 
masalliq qoshiq bilan quyiladi va sirti qizargunicha pishiri-
ladi.
3. Tayyor quymoq likopchalarga solinib, yuziga eritilgan 
sariyog‘ quyiladi va dasturxonga tortiladi.
1. Tuxum tuzilishi bo‘yicha qanday qismlardan iborat?
2. Tuxum sifatini qanday bilish mumkin?
3. Tuxumni qaynatish usullari qanday?
4. Tuxumdan yaxlit quymoq tayyorlashni aytib bering.

---

118
5. Tuxumdan tayyorlanadigan omlet turlari va tayyorlanishini aytib 
bering.
6. O‘zbekcha quymoq qanday tayyorlanadi?
Amaliy mashg‘ulot.
 
Issiq ichimliklarni tayyorlash. 
Choy va qahva damlash usullari
 
Ovqatlanishda issiq ichimlik sifatida choy, qahva, kakao 
ichiladi. Choy qadimdan shifobaxsh, tetiklashtiruvchi ichimlik 
sifatida mashhur bo‘lib kelgan. Choy tarkibida kofein modda-
si bo‘lib, u kishi asab tizimiga, yurak faoliyatiga ta’sir etib, 
organizmni tetiklashtiradi, charchoqni yo‘qotadi. Choyning 
qora va ko‘k turlari mavjud. Ular tarkibiga kiruvchi modda-
lar sovuq suvda erimaydi. Shu sababli choy qanchalik qaynoq 
suvda damlansa, uning chiqishi shunchalik yaxshi, hidi o‘tkir 
bo‘ladi. Agar choyni choynakka bir yo‘la to‘ldirib sovuq suv 
quyib damlansa, quruq choy tarkibidagi moddalarning faqat 
10–15% erib suvga o‘tadi va choy yaxshi chiqmaydi.
Damlangan choyni +70
0
C dan sovitmay, piyolalarga yoki 
stakanlarga quyib, dasturxonga tortiladi. Choy bilan birga 
odatda qand, murabbo, asal, sut, limon beriladi. Bulardan 
tashqari, qandolat mahsulotlari, pirojniy, tort, peche niylar ham 
qo‘yish mumkin.
O‘zbeklar ham boshqa xalqlar singari choyni yaxshi ko‘radi. 
Issiq choy yilning hamma fasllarida ham ko‘ngilga tegmaydi. 
O‘zbek dasturxonida ertalabki nonushtaga ko‘pincha oq choy, 
shirchoy ham tayyorlanadi.
Qahva tropik mamlakatlarda o‘sadigan qahva daraxti me-
vasidan olinadi. Qahva o‘tkir ichimlik bo‘lib, kishining asab 
va yurak faoliyatiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Qahva tarkibida 
kofein moddasidan tashqari oqsil, uglevodlar, mineral tuzlar, 
xushbo‘y hid beruvchi moddalar mavjud. Ular savdoga butun 
don ko‘rinishida, yanchilgan va tez eriydigan kukun holida 

---

119
chiqariladi. Qahva ichimligini tayyorlash uchun maxsus qah-
va qaynatkichlardan foydalaniladi. Dasturxonga tortishda ham 
maxsus idishlar to‘plamidan foydalaniladi. Qahvani damlash-
ning va dasturxonga tortishning bir necha usullari bor.