Umumiy yer bilimi

Topshiriq 8. «Uglomyer» yordamida Quyoshning gorizontdan
balandligini aniqlash.

1. 
   Transportyor.
   
2. 
   Gnomon tayoqchasi.
   
3. 
   Ip-Transportga o`rnatilgan.
   

• 
  Q uyoshning tushish burchagi.
  

2
m

Bu usul bilan kunduzining necha soat davom etishini aniqlash mumkin.

270. 
     ⁰ 90⁰.
     

180⁰

1. 80⁰ 4. 80⁰ : 15⁰ = 5 soat 20¹

2. 90⁰-80⁰=10⁰ 5. 280⁰ : 15⁰ = 18 soat 40¹
3. 270⁰+10⁰=280⁰ 6. 18 soat 40¹ – 5 soat 20¹ = 13 soat 20¹
Kunduzining davom etishi 12 soat 20¹
Joyning geografik kengligi topilsin.
Mahalliy vaqt 9 soat 20¹
Toshkent vaqti 10 soat 30¹

1. 
   10 soat 30¹ – 9 soat 20¹ = 1 soat 10¹
   
2. 
   1 soat 10¹ : 4 = 70 : 4 = 17⁰08¹.
   
3. 
   69⁰ – 17⁰08¹ = 51⁰52¹ sharqiy uzoqlik.
   

2. 
   1 60⁰
   

90⁰ – 160⁰ = -70⁰ 160⁰ : 15⁰ = 10 soat 40¹

270⁰ – 70⁰ = 200⁰ 200⁰ : 15⁰ = 13 soat 20¹
13 soat 20¹ – 10 soat 40¹ = 2 soat 40¹ kunduzining davom etishi.
Vazifa: Mahalliy vaqti 10³⁰
Toshkent vaqti 6¹⁰
Geografik uzoqlik ?

1. 
   10 soat 30¹ – 6 soat 10¹ = 4 soat 20¹.
   
2. 
   4 soat 20¹ : 4 = 260⁰ : 4 = 65⁰
   
3. 
   69⁰ + 65⁰ = 134⁰ sharqiy uzoqlik.
   

Vazifa: Quyoshning chiqish nuqtasi 1⁰ kunning uzoqligi aniqlansin:
1⁰ 2) 90⁰ – 1⁰ = 89⁰ 1⁰ : 15⁰ = 00s 04¹
3) 210⁰ – 89⁰ = 181⁰ 181⁰ : 15⁰ = 12 soat 04¹

chiqadi: 00 soat 04¹

botadi: 12 soat 04¹
uzoqlik: 12 -00 soat


MAVZU: YER MAGNITIZMI.
Maqsad : Yer magnit xususiyatiga ega ekanligi va uning geografik ahamiyati haqidagi bilimni mustahkamlash.
Topshiriq 1. Yer magnitizmi haqidagi ma`ruza tayyorlang, Unda doimiy magnit maydoni va uning geomagnit qutblari haqida to`liq ta`rif byering.
Topshiriq 2. Magnit og’ishi kartasini kontur kartaga tushuring va quyidagi vazifalarni bajaring.
Magnit enkayishining o`zgarish qiymati qanday ifodalanadi va u qanchaga teng?
Magnit og’ishi kattaligining o`zgarish qiymati qanday ifodalanadi va u qanchaga teng?
Magnit og’ishi kartasidan foydalanib, intyerpolyatsiya usuli bilan quyidagi shaharlarda magnit og’ishi qiymatini topib (8-jadvalni) to`ldiring.
Yer yuzida eng katta va eng kichik magnit og’ishi qayerlarda kuzatiladi?
G’arbiy ( - ) va sharqiy ( + ) magnit og’ishi rayonlarini aniqlang.
8-jadval

SHaharlar	SHarqiy og’ish	G’arbiy og’ish
	Ishora belgisi va og’ish burchagi (gradus his)	Ishora belgisi va og’ish burchagi (gradus his)
Lima N’yu-York Parij Keyptaun Moskva Toshkent Sidney Tokio

Magnit og’ishi kartasida eng yirik magnit anomaliyasi rayonlarini belgilang (1 rasm).

Magnit kartalarini ahamiyati haqida so`zlab byering.



1-rasm. Magnit og’ish kartasi.


Topshiriq 3. Kompasning tuzilishini tasvirlang. Magnit qutblarida kompas strelkasi qanday holatda turadi? SHimoliy yarim sharda kompas strelkasining shimoliy uchi janubiy geografik qutbni ko`rsatishi mumkinmi?
Mustaqil ish 1. Magnit xossalari to`g’risida tajriba o`tkazing. Buning uchun bir varaq qog’ozga temir kukuni solinadi. Varaqning ostiga to`g’ri magnit qo`yiladi. Sodir bo`lgan hodisani tasvirlab byering.
2. Yer magnitizmi xususiyatlari va ularning ahamiyati to`g’risida matyeriallar to`plang. Bunda quyidagi savollarga javob byerishga harakat qiling.
A) Arxeomagnetizm va paleomagnetizm nima?
B) Yer magnetizmi bilan tabiiy va biologik hodisalar o`rtasida qanday bog’lanishlar bor?
V) Planetalar magnetizmi va kosmik fazodagi magnetizm haqida nimalarni bilasiz?
G) Magnit o`lchash ishlari qanday ahamiyatga ega?