Umumiy yer bilimi
Download 485.5 Kb.
|
4.Амалий машғулотлар
- Bu sahifa navigatsiya:
- Topshiriq 1.
- Kura daryosi, Nura daryosi, Tura daryosi, Sura daryosi. MAVZU: KOINOT HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA Maqsad
- Topshiriq: 1.
|
Geografik uzunlik – Yer yuzida biron-bir nuqtaning bir myeridiandan boshlab hisoblanadigan va darajalarda ifodalanadigan masofasidir. Uzunlik Bosh myeridianga nisbatan 00 dan 1800 gacha belgilangan bo`lib, g’arbiy va sharqiy uzunliklardan iborat. Masalan, Toshkent shahri 690 121 sharqiy uzunlikda joylashgan. Yer sharidagi istalgan nuqtaning kengligi va uzunligi uning geografik koordinatalarini tashkil etadi.
Ekvatordan 180 ta parallel o`tkazish mumkin. Geografik kenglikni parallel bilan aniqlaymiz. Bosh myeridiandan 360 ta myeridian o`tkazish mumkin. Topshiriq 1. Byerilgan koordinatalar bo`yicha kartadan punktlarni aniqlash. Masalan: 1) 400251 sh. k. Madrid 30411 g’. u. 2) 370501 j. k. Melburn 440581 shq..u. 3) 330561 j. k. Keyptaun 180251 shq..u. Topshiriq 2. Kartadan punktlarning koordinatalarini aniqlash. 500 к 0
Д400 600 А 700 K punktining geografik kengligi A х = 100 х АК АВV= 100AK= x K punktning geografik uzunligi К = 100 х ОК ОДOD = 100 OK = x Toshkent shahrining koordinatalari. 1) AV = 5,5 sm = 55 mm x = 50 x 15 mm = 75 mm = 10361 55 mm 55 mm AV = 50, OD = 50 K = 410 361 shimoliy kenglik 2) OD = 4 sm = 40 mm x = 50 x 33 mm = 165 mm = 40181 40 mm 40 mm OK = 3,3 sm = 33 mm K = 690121 sharqiy uzoqlik Parij shahrining koordinatalari AV = 4,5 sm = 45 mm AV = 100 AK = 4 sm = 40 mm OD = 100 x = 100 x 40 mm = 400 mm = 80 81 45 mm 45 mm SHimoliy kenglik 48081 OD = 3,0 sm = 30 mm OD = 100 OK = 0,6 sm = 60 mm x = 100 x 60 mm = 60 mm = 20 30 mm 30 mm Parij 48081 shimoliy kenglik, 20 sharq uzoqlik Mexikoning koordinatalarini toping. AV = 4,4 sm = 44 mm AV = 100 AK = 4,2 sm = 42 mm x = 100 x 42 mm = 4200 = 9081 44 mm 44 mm 99081 g’arbiy uzoqlik OD = 3,0 sm = 30 mm OD = 100 OK = 2,9 sm = 29 mm x = 100 x 29 mm = 2900 = 9061 30 mm 30 mm Mexiko 99081 g’arbiy uzoqlik 19061 shimoliy kenglik 2. Pekin shahrining koordinatalari. AV = 4,1 sm = 41 mm AV = 100 AK = 3,9 sm = 39 mm x = 100 x 39 mm = 9081 41 mm 39081 shimoliy kenglik OD = 2,6 sm = 26 mm OD = 100 OK = 1,6 sm = 16 mm x = 100 x 16 mm = 160mm = 6011 26 mm 26 mm 116011 sharqiy uzoqlik 39081 sh.k 116011 sh.u 3. Sidney shahrining koordinatalari AV = 4,5 sm = 45 mm AV = 100 AK = 2,8 sm = 28 mm x = 100 x 28 mm = 6021 45 mm 36021 janubiy kenglik OD = 2,7 sm = 27 mm OD = 100 OK = 0,2 sm = 20 mm x = 100 x 20 mm = 200mm = 0071 27 mm 27 mm 150071 sharqiy uzoqlik Sidney - 36021 j.k 150071 sh.u Quyidagi byerilgan joylarning geografik koordinatalarini kartadan foydalanib toping. Qorag’iyo cho`kmasi – dengiz sathidan-132 metr pastda joylashgan. Kanin burni – Kanin yarim orolida, Barents dengizining pastki qismida joylashgan. Gilman tizmasi- Komi avtonom respublikasi xududida joylashgan. YUg daryosi – SHimoliy Dvina daryosi irmog’i. Narodnaya tog’i- Kutb oldi (pripolyarniy) Urol tog’ida joylashgan, balandligi 1894 metr. Il’men’ ko`li- Novgorod shahrining pastki qismida joylashgan. Uyga vazifa: Geografik kartalardan foydalanib quyidagi byerilgan joylarning geografik o`rnini toping. Kura daryosi, Nura daryosi, Tura daryosi, Sura daryosi. MAVZU: KOINOT HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA Maqsad: ayrim topshiriqlar asosida koinotning fazoda cheksiz va vaqt jihatdan abadiyligini, Yerning koinotdagi osmon jismlari bilan uzviy bog’liq ekanligini o`rganish. Koinot-Osmon-Olam atrofimizni o`rab turgan, vaqt va makon bilan cheklanmagan, matyeriyaning taraqqiyot jarayonida hosil qilgan shaklllariga ko`ra nihoyatda xilma-xil borliqdir. U to`xtovsiz rivojlanib, o`zgarib turadi. Koinotda Quyosh kabi yoritgichlar-yulduzlar, Yer singari sayyoralar, yulduzlar to`plami-Galaktikalar nihoyatda ko`p. YUlduzlar, yulduzlar sistemalari –Galaktikalarni hosil qilgan. CHeksiz Galaktikalarning biri bizning Galaktikadir. Quyosh sistemasi Galaktikamizning (bizning Galaktika 150 mlrd. dan ortiq yulduz, 100 mln. dan ortiq tumanlik va yulduzlararo moddalarning o`zaro bog’langan to`plamidan iborat)juda kichik bir qismida bo`lib, Yer esa Quyosh sistemasidagi sayyoralardan biridir. Topshiriq: 1. Asosiy va qo`shimcha ma`lumotlardan foydalanib, Kosmos-Koinot-Olam, Galaktikalar, bizning Galaktika, yulduzlar va tumanliklarga qisqacha ta`rif yozing. Topshiriq: 2. Yerdan Quyoshgacha bo`lgan o`rtacha masofa~ 150000000 km yoki 1 astronomik birlikka teng bo`lsa, Sunbula turkumidagi bizga eng yaqin Galaktikalar to`dasi bizdan taxminan 10 mln. Ps(parsek) uzoqda joylashgan. Yer bilan eng yaqin Galaktikalar to`dasi orasidagi masofani km hisobida aniqlang.(1 jadvaldagi ma`lumotlardan foydalaning.) Download 485.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|