480
o‘qitishlari mumkin emas edi. Ular faqat tribut komisiyalarida
ovoz berish huquqiga ega edilar.
Italiya aholisining «sotsii» (ittifoqchilar) deb
atalgan yana bir
toifasi Rim bilan yanada zaifroq bog‘langan edi. «sivitates fede-
rat» huquqidagi ittifoqchi shaharlar ham Rimga qo‘shinlar bilan
yordam berishlari shart edi. Lekin ular o‘zlarining cheklangan
davlat suverenitetini saqlab qoldilar. Ularga Rimning ruxsatisiz
shartnomalar tuzish, mustaqil
tashqi siyosat yuritish, o‘z ta-
shabbusi bilan urush olib borish taqiqlangan edi. Janubiy Itali-
yadagi yunon shaharlari Rim ittifoqchilarining alohida toifasini
tashkil etar edi. Ular Rimga faqat harbiy flot bilan yordam be-
rish majburiyatini olgan edilar.
2. Ilk respublika davrida davlat qurilishi. Mil.avv. VI asr-
da etrusk istilolari urug‘ jamoasining yemirilish jarayoni, sinfiy
jamiyat va Rim davlatchiligi shakllanishini tezlashtirdi. Etrusk-
lar Rimda ilk yunon tiraniyasiga o‘xshash monarxiya
rejimini
tashkil etdilar. Uning o‘rniga Rimda mil.avv. 509-yil ilk respub-
lika tuzumi o‘rnatildi.
Rim tarixchilari, respublika boshlanishini mil.avv. 509-yil
kelib chiqishi etrusk bo‘lgan so‘nggi
Rim podshosi Tarkviniy
Mag‘rurning (mil.avv. 534–509-yillar) Rimdan haydalishi bilan
belgilaydilar. Erkinlik tarafdorlari, senat
hokimiyati himoyachi-
lari Yuniy Brut
boshchiligida monarxiyani aristokratik respub-
lika bilan almashtirdilar. Respublika davlat boshqaruv tizimi
birdaniga shakllanmadi. Uning shakllanishi
asta-sekinlik bilan
jamiyatdagi ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlar bilan birga bordi. Rim
magistratura tizimining tugallangan shakli mil.avv. IV asr II
yarmida yuzaga keldi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
