Uslubiy ko‘rsatma t oshkent 2020 Tuzuvchilar: Mamarasulova F. S., Karimov R. Ch. «Elektr ta’minoti ishonchliligi»

4.3.Mustаqil bajarish uchun misоllаr.
1-misol. Sanoat korxonasi elektr motorining statori chulg‘amini tuzatish jarayonida izolyasiyaga shikast yetish holati, haddan tashqari kuchlanish oshishi yoki noto‘g‘ri foydalanish natijasida buzilishi mumkin. Ma‘lum muddatda T ehtimollik q₁ izolyasiyaning shikastlanishiga teng. Haddan tashqari kuchlanish oshishi ehtimolligi – q₂ va q₃ noto‘g‘ri foydalanishga teng bo‘ladi. Shikastlanishning sababi bo‘lgan ehtimollikni topish: 1) izolyasiyaning shikastlanishi; 2) haddan tashqari kuchlanish oshishi; 3) noto‘g‘ri foydalanish; 4) izolyasiyaning shikastalanishi va haddan tashqari kuchlanish oshishi; 5) izolyasiyaning shikastalanishi va noto‘g‘ri foydalanish; 6) haddan tashqari kuchlanish oshishi va noto‘g‘ri foydalanish; 7) izolyasiyaning shikastlanishi, haddan tashqari kuchlanish oshishi va noto‘g‘ri foydalanish.
Variantlarga asosan q_1, q_2, q₃ ehtimolliklar 4.1-jadvalda keltirilgan.
4.1-jadval.

№	q1	q2	q3	Buzilish sabablari
1.	0,192	0,091	0,011	1), 2), 6)
2.	0,188	0,082	0,012	2), 3), 5)
3.	0,175	0,093	0,014	1), 3), 7)
4.	0,193	0,116	0,015	1), 4), 7)
5.	0,182	0,105	0,013	2), 4), 5)
6.	0,168	0,095	0,016	2), 4), 7)
7.	0,195	0,088	0,017	3), 4), 5)
8.	0,201	0,097	0,012	1), 4), 5)
9.	0,197	0,089	0,014	2), 4), 5)
10.	0,185	0,087	0,019	1), 3), 4)

Nazorat savollari:
1. Bog‘liq bo‘lgan hodisalar uchun ehtimollik qonunini ta‘riflang va uning formulasini keltiring.
2. Bog‘liqlik hodisasi uchun ko‘paytirish qonunini ta‘riflang va uning formulasini keltiring.
3. Gipoteza nazariyasi (Bayes formulasi)ni izohlang.
5-AMALIY MASHG‘ULOT
ISHONCHLILIKNI TAHLIL QILISHDA BINOMIAL TAQSIMOT (BERNULLI) FORMULASINI QO‘LLASH

Reja:
5.1.Nazariy qism.

5.2.Mаsаlаlаrni yechish uchun misоllаr.
5.3.Mustаqil yechish uchun misоllаr.


Amaliy mashg‘ulotning maqsadi: Talabalarga ishonchlilikni tahlil qilishda Binomial taqsimot (Bernulli) formulasini qo‘llash haqida ma‘lumot berish. Ishonchli-likni tahlil qilishda Binomial taqsimot (Bernulli) formulasini qo‘llash haqida talaba-larda amaliy ko‘nikma hosil qilish.


5.1. NAZARIY QISM
Tasodifiy o‘lcham deb oldindan noma‘lum u yoki bu mohiyatga ega kuzatuv, tajriba va sinov natijalariga aytiladi. Tasodifiy o‘lcham diskret va beto‘xtov bo‘ladi.
Diskret tasodifiy o‘lcham deb aniq tugallanmagan mohiyatli o‘lchamlarga aytiladi.
Beto‘xtov tasodifiy o‘lcham bu hattoki katta bo‘lmagan oraliqda ham ko‘pgina mohiyatga ega o‘lchamdir.
Diskret tasodifiy o‘lcham uchun ishonchlilik nazariyasi Puasson va Bernulli taqsimotlarida keng qo‘llaniladi. (binomial taqsimot).
1. Binomial taqsimot (Bernulli taqsimoti). p mustaqil tajriba ketma-ketligida teng bo‘lsa, d ehtimollik A tasodifiy holatga mansub bo‘lib binominal taqsimotga oid A holat t martaga teng bo‘ladi:

unda,
bu yerda, q – ishdan chiqish ehtimolligi; r –ishga yaroqlilik ehtimolligi.
Ehtimollik qonuni bo‘yicha qarama-qarshi xodisalar .

yoki

Bir tipli p dan t elementining ishlash holati ehtimolligi quyidagi formuladan aniqlanadi: