Uslubiy ko‘rsatma t oshkent 2020 Tuzuvchilar: Mamarasulova F. S., Karimov R. Ch. «Elektr ta’minoti ishonchliligi»

2.3.Mustаqil bajarish uchun misоllаr.
1-misol. 1. Topshiriqning ushbu variantida harakatlanayotgan sxemaning ishonchliligini aniqlash kerak. T ayrim vaqtga to‘xtamaslik holatlari ehtimolligi bo‘lib, qiymatlari 2.1-jadvalda keltirilgan.
2. 4 element to‘xtovsiz ishlash sharti bilan ishonchlilik sxemasini hisoblash.
Masalaning berilishi: Sxema N. Variant N.
2.1-jadval.
Elementlarning to‘xtamaslik holatlari ehtimolligi uchun varianlar

№	P1	P2	P3	P4	P5	P6	P7	P8	№ sxemalar
1	0,9	0,92	0,94	0,98	0,98	0,94	0,95	0,93
2	0,93	0,96	0,92	0,97	0,98	0,95	0,92	0,92
3	0,91	0,93	0,94	0,99	0,97	0,93	0,94	0,94
4	0,94	0,92	0,9	0,96	0,97	0,95	0,93	0,95
5	0,92	0,9	0,95	0,97	0,96	0,93	0,98	0,96
6	0,96	0,93	0,94	0,98	0,95	0,98	0,9	0,98
7	0,95	0,91	0,92	0,96	0,9	0,97	0,95	0,97
8	0,92	0,94	0,95	0,97	0,96	0,9	0,93	0,96
9	0,94	0,9	0,93	0,99	0,95	0,95	0,97	0,92
10	0,91	0,97	0,92	0,98	0,96	0,94	0,95	0,9

SXEMA №1.



SXEMA №2.

SXEMA №3.

SXEMA №4.

SXEMA №5.

2.2-rasm. Ishonchlilikni hisoblash uchun sxemalar varianti
3-AMALIY MASHG‘ULOT
TO‘LIQ EHTIMOLLIK FORMULASI

Reja:
3.1.Nazariy qism.

3.2.Mаsаlаlаrni yechish uchun misоllаr.
3.3.Mustаqil bajarish uchun misоllаr.


Amaliy mashg‘ulotning maqsadi: Talabalarga to‘liq ehtimollik formulasi va ular to‘g‘risidagi qonunlar haqida ma‘lumot berish. To‘liq ehtimollik formulasi va ular to‘g‘risidagi qonunlari haqida talabalarda amaliy ko‘nikma hosil qilish.


3.1.NAZARIY QISM
A hodisadan B hodisagacha shartli ehtimollik hodisasi ( ) B hodisa ro‘y berganda A hodisa ehtimollik hodisasi deb ataladi.
1. Bog‘liq bo‘lgan hodisalar uchun ehtimollik qonuni. A hodisadan B hodisagacha shartli ehtimollik hodisasiтштп bir-biriga mos yoki bir-biriga bog‘liqligi ularning ehtimollik munosabatlarining bir vaqtda va uning ikkinchi hodisaning ehti-molligiga bog‘liq:

shunda,

2. Bog‘liqlik hodisasi uchun ko‘paytirish qonuni. Ko‘paytma ehtimolligi yoki bir vaqtning o‘zida ikki bog‘liq va bir-biriga mos hodisalarning bittasini joyiga ega bo‘lgan sharti bilan bitta ehtimollik ko‘paytmaning boshqa shartli ehtimollikka tengdir.

3. To‘liq ehtimollik formulasi. hodisalar guruhi to‘liq keltiril-gan. Agar bu to‘liq hodisalar guruhi bo‘lsa, hodisalar ehtimolligining summasi:
va
bitta hodisa bilan bog‘liq bo‘ladi.
B murakkab hodisaning kirishish ehtimolligi shartlangan yakka hodisalar to‘liq ehtimollik formulasi bo‘yicha aniqlanadi.


3.2.Mаsаlаlаrni yechish uchun misоllаr.
1-misol. Elektr motorining statori chulg‘amini tuzatish jarayonida izolyasiyaga shikast yetish holati, haddan tashqari kuchlanish oshishi yoki noto‘g‘ri foydalanish natijasida buzilishi mumkin. Ma‘lum muddatda T ehtimollik q₁ izolyasiyaning shikastlanishiga teng. Haddan tashqari kuchlanish oshishi ehtimolligi – q₂ va q₃ noto‘g‘ri foydalanishga teng bo‘ladi. Shikastlanishning sababi bo‘lgan ehtimollikni topish: 1) izolyasiyaning shikastlanishi; 2) haddan tashqari kuchlanish oshishi; 3) noto‘g‘ri foydalanish; 4) izolyasiyaning shikastalanishi va haddan tashqari kuchlanish oshishi; 5) izolyasiyaning shikastalanishi va noto‘g‘ri foydalanish; 6) haddan tashqari kuchlanish oshishi va noto‘g‘ri foydalanish; 7) izolyasiyaning shikastlanishi, haddan tashqari kuchlanish oshishi va noto‘g‘ri foydalanish.
1-variantga asosan q_1, q_2, q₃ ehtimolliklar ma‘lumotlari 3.1-jadvaldan olingan. ; ; . Bu yerda, masalaning shartlaridan kelib chiqib:
o‘takuchlanish va noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilishdan hosil bo‘ladigan izolyasiyaning shikastlanishi;
izolyasiyaning shikastlanishi va noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilishdan hosil bo‘ladigan o‘takuchlanish;
izolyasiyaning shikastlanishi va o‘takuchlanish yo‘q holatida, noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilish;
noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilinmaganda, izolyasiyaning shikastlanishi va o‘takuchlanishning hosil bo‘lishi;
o‘takuchlanish bo‘lmaganda, izolyasiyaning shikastlanishi va noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilish;
izolyasiyaning shikastlanmaganda, o‘takuchlanishni hosil bo‘lishi va noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilish;
izolyasiyaning shikastlanishi, o‘takuchlanishni hosil bo‘lishi va noto‘g‘ri ekspluatatsiya qilish;
elektr motori ish holatida.
Misolning yechilishi:
Yuqorida qayd etilgan voqealarning ehtimolligini topamiz hamda ko‘rib chiqayotib sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan kombinatsiyalarni aniqlaymiz:
;
;
;
;
;
;
;

voqealarning umumiy guruhi bo’lib, bu yerda .
B voqeasining ehtimollik shartiga ko‘ra A_i 1 ga teng va qolganlari ham shunga o‘xshash, ushbu voqealar elektr motorni buzilishiga olib kelishadi.

To‘liq ehtimollik formulasiga ko‘ra, elektr motorining ishdan chiqish ehtimol-ligi tizimini aniqlaymiz:

Elektr motorning ish holatidagi ehtimollikni hisoblaymiz: