Va mutaxassis xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

II.BOB. POLIMERDAN UY-RО‘ZG‘OR, TURMUSH, MAKTABDA FOYDALANILADIGAN BUYUMLAR TAYYORLASH MAVZUSI О‘QITISH METODIKASI.
2.1. Polimerdan uy-rо‘zg‘or, turmush, maktabda foydalaniladigan buyumlar tayyorlash mavzusi о‘qitishning shakl va metodlari


1. Ta’lim metodlari to‘g‘risida tushuncha va ularning tasnifi
Metod tushunchasi (maqsadga eltuvchi yo‘l ma’nosida) maqsadga erishish usulini, muayyan tartibda tashkil etilgan faoliyatni anglatadi.
Ta’lim metodi deyilganda, ta’lim oluvchilar va o‘qituvchining ta’lim, tarbiya va o‘qitish jarayonida shaxsni rivojlantirish masalalarini hal qilishga qaratilgan faoliyati tushuniladi.
Ta’lim metodlari o‘quv jarayonining muhim tarkibiy qismi sanaladi. Mos ravishda tanlab olinadigan metodlarsiz o‘qitish jarayoni maqsad va vazifalarini hal etishga yoki o‘quvchilar tomonidan o‘quv materialini o‘zlashtirilishiga erishib bo‘lmaydi.
Metodlarning asosiy guruhlari
Metodlarning uchta guruhini ajratib ko‘rsatish mumkin: 1) ta’lim jarayonini tashkil qilish va amalga oshirish metodlari; 2) bilim olish jarayonlarini rag‘batlantirish va motivatsiyalashga yo‘naltirilgan metodlar; 3) ta’lim samaradorligini nazorat qilish metodlari.
Metodlarning 1-guruhi

O‘qitish faoliyati manbai va qabul qilinishi	Axborotni uzatish va qabul qilishning mantiqiy xususiyatlari	Mustaqil fikrlash darajasiga ko‘ra	O‘quv ishlarining boshqarilish darajasiga ko‘ra
Og‘zaki	Induktiv	Reproduktiv	O‘qituvchi rahbarligida
Ko‘rgazamali	Deduktiv	Muammoli-izlanuvchilik	Ta’lim oluvchilarning mustaqil ishi
Amaliy

Metodlarning 2-guruhi

Ta’lim olishga qiziqishni rag‘batlantirish metodlari	Ma’suliyat va burchni shakllantirishga yo‘naltirilgan metodlar
Bilim olishga qaratilgan o‘yinlar	Ta’limning ahamiyatini belgilashda ishontira olish
Ta’limiy bahslar	Talablarni bayon qilish
Axloqiy-hissiy vaziyatlar yaratish Faoliyatli o‘yinlarni tashkil qilish	Rag‘batlantirish va jazolash

Metodlarning 3-guruhi

Og‘zaki nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari	Yozma nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari	Amaliy nazorat va o‘z-o‘zini nazorat qilish metodlari
Individual so‘rov o‘tkazish	Yozma nazorat ishlari	Mashina vositasida nazorat qilish
Frontal so‘rov o‘tkazish	Yozma sinovlar	Laboratoriya-sinov mashg‘ulotlari
Og‘zaki sinovlar	Yozma imtixonlar
Og‘zaki imtixonlar	Yozma ishlar

Ta’lim metodlarning taklif etilayotgan tasnifida faoliyatning barcha asosiy tarkibiy qismlari (tashkil etish, rag‘batlantirish va nazorat qilish) qamrab olinganligini e’tiborga olib uni to‘laqonli deb e’tirof etish mumkin. Unda bilish faoliyatining qabul qilish, anglash va amaliy qo‘llash kabi omillari to‘laligicha aks ettirilgan. Tasnifda zamonaviy pedagogika fanida bugungi davrda metodlarning aniqlangan barcha funksiyalari va xususiyatlari e’tiborga olingan. Biroq unda, ma’lum yondoshuvlar mexanik ravishda birlashtirilmagan, balki eng yahlit birlikda, o‘zaro mutanosib ketma-ketlikda qaralgan. Nihoyat, etilayotgan tasnifni ishlab chiqishga taklif etilayotgan yondoshuv ta’lim jarayonini takomillashtirish natijasida yuzaga keluvchi yangi xususiy metodlar ta’sirida o‘zgartirishga ehtiyoj qoldirmaydi.

Har bir metodni uni tashkil etuvchi usullar majmuasi sifatida tasavvur qilish mumkin. Shu sababli odatda metod tushunchasi belgilangan maqsadga erishishdagi vazifalarni hal etishga qaratilgan usullar sifatida qaraladi.
Ta’lim metodlari har guruhini to‘laroq qarab chiqamiz.