X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov
Navlari: O'zbekistonda «Baxmal-2» navi ekiladi. Lalmi yerlarda zig'ir yetishtirish texnologiyasi
Download 5.06 Mb. Pdf ko'rish
|
Ўсимликшунослик
- Bu sahifa navigatsiya:
- Almashlab ekishdagi o„rni.
- Hosilni yig„ib olish.
- Sistematika.
Navlari: O'zbekistonda «Baxmal-2» navi ekiladi.
Lalmi yerlarda zig'ir yetishtirish texnologiyasi O'tmishdosh. Zig'ir unumdor va begona o'tlar bosmaydigan lalmikor va sug'oriladigan yerlarda yaxshi o'sadi. Dukkakli ekinlardan keyin, orasiga ishlov beriladigan ekinlardan tozalangan hamda eski bo'z yerlar zig'ir uchun ma‟qul hisoblanadi. Bir ekilgan dalaga zig'ir 6-7 yildan keyin ekilishi shart. Markaziy Osiyoda jumladan O'zbekistonda ham zig'ir tog'oldi va lalmi yeriarda qadimdan yetishtirilgan. Notekis, adir yerlarda o'suv davrida namlikni yetishmasligi tufayli hosildorlik sug'o riladigan yerlarga nisbatan ancha past bo'lishi kuzatilgan. Zig'ir yetishtirish uchun yillik yog'ingarchilik 300-350 mm, aprel va may oylarida esa, 120-140 mm ga to'g'ri keladigan tog' oldi hududlar tanlanadi. Zig'ir ekinini tog' oldi hududlarda dengiz sathidan 1250 m balandlikda ham yetishtirish mumkin. Almashlab ekishdagi o„rni. Zig'ir - tuproq unumdorligiga talabchan o'simlik bo'lib, o'simlik hayotining dastlabki davrlarida juda sekin o'sishi sababli tanlangan yerlar ko'p yillik begona o't ildizlaridan holi bo'lishi talab etiladi. Zig'ir uchun eng yaxshi 351 o‘g‘itlar bilan oziqlantirish (ta’sir etuvchi moddalar hisobida) tavsiya etiladi: N30-45P60K40. Zigir yetishtirilayotgan maydonlarning tuproq-iqlim sharoiti, qollaniladigan agrotexnika holatiga va suv bilan ta‟minlanganlik darajasiga qarab o„g„itlar miqdori va turlari belgilanadi. Hosilni yig„ib olish. Moyli zig„ir urug„lari toiiq pishib yetilgandan keyin yigib olinadi. Bu paytda o„simlik poyasi va quzoqchalari sarg„ayib barglari to„kilib ketadi. Urugiari to„q jigarrang, qo„ng„ir yoki qora tusga kiradi. Hosil katta maydonlarda maxsus moslangan don kombaynlari yordamida, tomorqa xo„jaliklarida esa, qoida yigib olinib quritiladi. Poyalari quritilgach, yanchilib, o„simlik qoldiqlaridan maxsus elaklarda tozalanadi va qoplanadi. Ushbu urugiar 15-20 kilog- rammli mato qoplarda xona harorati 13 dan past va havoning nisbiy namligi 60 foizdan yuqori bolmagan xona sharoitida saqlanishi tavsiya etiladi. Saqlanadigan urug„ning namligi 10-12% oshmasligi kerak. Zigir urugiari tarkibidagi namlik 12-13% dan yuqori boiishi urug„ unuvchanligi ga va urug„ tarkibidagi moy miqdoriga sal‟biy ta‟sir ko„rsatadi. Urugiar saqlanayotgan omborxona vaqti- vaqti bilan shamollatib turiladi. 7.7. Kanakunjut Ahamiyati. Tarkibida ko„p miqdorda (45-59%) moy boiadi- gan o„simlikdir. Bu moy qurimaydi (yod soni 82-86), qotmaydi. Tabobatda, parfumeriyada, sovun tayyorlashda, teri va to„qimachilik sanoatlarida ishlatiiadi. Kunjarasi zaharli boiib, o„g„it hamda yelim ishlab chiqarishda ishlatiiadi. Dehqonchilikda kanakunjut qadimdan ma‟lum boiib, u Hindiston, Xitoy, Misrda tarqalgan. Markaziy Osiyo va Kavkaz ortida ekiladi. 0„rtacha 10-12 s/ga, suvli yerlarda 20-25 s/ga hosil beradi. Sistematika. Kanakunjut sutlamaguldoshlar Euphorbiaceae oilasiga, Ricinus communis L. avlodi va turiga kiradi. Tropik mamlakatlarda ko„p yillik o„simlik boiib, 0„zbekistonda bir yillik o„simlik sifatida ekiladi. Download 5.06 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling